Geïmponeerd door Reynaerts verhalen laat Koning Leeuw hem van de galg komen.Reynaert de Vos (Delft 1603), p. 31 Ook in het zeventiende-eeuwse Holland zijn de avonturen van Reynaert de Vos stukgelezen: slechts van twee gedrukte edities is een exemplaar overgeleverd. We hebben hier dan ook te maken met efemeer drukwerk: bibliofielen, geleerden en bibliotheken bewaarden … [Lees meer...] overReynaert in de zeventiende eeuw
17e eeuw
De voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
Een zomerquiz Wie studie wil maken van Nederlandstalige toneelstukken uit voorbije eeuwen hoeft al lang niet meer stad en land af te reizen om exemplaren ervan in (universiteits)bibliotheken op te vragen. Zo zijn via Google Books talrijke gedigitaliseerde tragedies, blijspelen en kluchten gemakkelijk online te raadplegen. Nog prettiger voor onderzoekers is de Digitale … [Lees meer...] overDe voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
Célébrons le vin
Un poème de Jan Vos (1610-1667) La confrérie du Clos de Clamart m’ayant approché pour traduire des vers néerlandais du XVIIe siècle, voici l’original (extrait du second volume des Œuvres complètes, vol. 2, 1671, du poète-vitrier Jan Vos, personnalité importante de son temps à Amsterdam) et la transposition en alexandrins. Wijns gebruik en … [Lees meer...] overCélébrons le vin
Ton Broos ontsluit pamflettenarchief Universiteit van Michigan
Een ingewikkelde prent met vier panelen in een Nederlands pamflet uit 1672 toont de gruwelijke dood van Johan de Witt en zijn broer Cornelis. Johan leidde de Nederlandse Republiek tijdens wat vandaag de dag bekend staat als de Gouden Eeuw. Door hun politieke opponenten beschuldigd van een ernstige militaire nederlaag, werden doodgeschoten, en daarna in stukken gescheurd en … [Lees meer...] overTon Broos ontsluit pamflettenarchief Universiteit van Michigan
17th Century Dutch Christian texts
In the seventeenth century, Dutch missionaries translated Christian texts into the Austronesian language, Siraya, spoken in southwest Taiwan. Some survive in Siraya, but others only survive in translation. Two of the latter are Dutch versifications of the Lord's Prayer and the Apostles' Creed. The Dutch verses may also have been sung by the Siraya, but this is not certain. As … [Lees meer...] over17th Century Dutch Christian texts
Beschikbaar in Open Access: Lotte Jensen, Celebrating Peace
Celebrating Peace shows how peace treaties gave a significant boost to Dutch national identity. The idealised image of the Netherlands as a harmonious country grown prosperous on fatted cows and flourishing trade was a popular one at national celebrations of peace. When in 1648 the Peace of Münster formally recognized the Dutch Republic as a sovereign state, countless … [Lees meer...] overBeschikbaar in Open Access: Lotte Jensen, Celebrating Peace
Pikante raadsels en een bibliografische oplossing
Als ik er zin in heb ga ik naar mijn geliefde, ik omhels hem en ik maak zijn snaar stijf met mijn hand. Als hij zover is spreid ik mijn benen, ik leg hem ertussen en je zou denken dat wij één lichaam zijn. Ik beweeg me naar links en naar rechts, zodat hij het toppunt van genot kan bereiken. Een raadselgedicht in drie talen: het oorspronkelijke Frans en vertalingen in het … [Lees meer...] overPikante raadsels en een bibliografische oplossing
Pornografie in geleerde jas
Garrelt Verhoeven noemt zichzelf een boekenjutter, en hij lijkt me een hele goeie. Boekenjutters zijn niet actief op zoek naar bepaalde boeken, net dat éne exemplaar dat nog ontbreekt in hun verzameling, maar ze struinen de boekenkusten af – de antiquaren, de boekenmarkten, of zelfs Marktplaats – om precies dat ene boekje op te pakken waarnaar ze niet op zoek waren maar dat van … [Lees meer...] overPornografie in geleerde jas
Verschenen: Bart Leeuwenburgh, De betoverde wereld van Balthasar Bekker
De Duivel, heksen, tovenaars, spoken, geesten, betoverden en bezetenen staan centraal in deze hertaalde bloemlezing uit De Betoverde Wereld. Dit vierdelige boekwerk van de Nederlandse predikant en theoloog Balthasar Bekker (1634-1698) sloeg eind zeventiende eeuw in als een bom. Al direct na publicatie van de eerste twee delen in 1691 brak er een ware pamflettenoorlog … [Lees meer...] overVerschenen: Bart Leeuwenburgh, De betoverde wereld van Balthasar Bekker
16 maart 2023: Bredero en Shakespeare samen op het toneel
(Persbericht Universiteit van Amsterdam) Binnenkort worden twee beroemde zeventiende-eeuwse toneelstukken voor het eerst in de geschiedenis samen opgevoerd; één in het Nederlands en één in het Engels. De unieke voorstelling The Miller + The King, die op 16 maart 2023 plaatsvindt in CC Amstel, is een initiatief van de UvA en Princeton University (VS). ‘Tussen de ontwikkeling … [Lees meer...] over16 maart 2023: Bredero en Shakespeare samen op het toneel
Een steekboekje van Saeghman
Ruim 30 jaar geleden (ja, ja) schreef ik mijn doctoraalscriptie over de 17e-eeuwse Amsterdamse drukker en boekverkoper Gillis Joosten Saeghman, een specialist in het populaire segment van de markt en dan vooral in almanakken in alle soorten en maten. Vooral de almanakken in miniatuurformaat, ooit verschenen in enorme oplagen, zijn nu uitermate zeldzaam. Tijdens mijn jaren … [Lees meer...] overEen steekboekje van Saeghman
Smots en Smodzje
Smeerboel in het zeventiende-eeuwse Nederlands en Fries In het recente boekje Alle Amsterdamse Akten: Ruzie, rouw en roddels bij de notaris, 1578-1915 uit 2022 staat een prachtig artikel van Nicoline van der Sijs over scheldwoorden in de Amsterdamse notarisakten van de zestiende tot de achttiende eeuw. Hierin wordt beschreven dat vrouwen meestal met het … [Lees meer...] overSmots en Smodzje
Verschenen: Gemaakt op reis
Bij Uitgeverij Verloren is de handelseditie van het proefschrift van Alan Moss verschenen, Gemaakt op reis. Nederlandse jongeren op reis in de zeventiende eeuw. Rijke jongeren vertrokken in de zeventiende eeuw op Grand Tour: een educatiereis die hen onder andere tot Frankrijk en Italië bracht. Tijdens deze reis, die onderdeel was van hun algemene opvoeding, deden zij ervaringen … [Lees meer...] overVerschenen: Gemaakt op reis
Call for papers Jaarcongres De Zeventiende Eeuw
Op vrijdag 25 augustus 2023 vindt aan de Universiteit van Amsterdam het Jaarcongres van de Werkgroep De Zeventiende Eeuw plaats met als titel MICRO-MACRO. Het dagelijkse leven onder de loep. In 1641 reed ene heer Van Monnickendam nogal wild met een wagen door de Alkmaarse Breedstraat. Hij verloor de controle over zijn voertuig en kwam op de achterzijde van het erf van … [Lees meer...] overCall for papers Jaarcongres De Zeventiende Eeuw
De aangrijpendste uitvoering van de Gijsbreght aller tijden
5 december 1943: Fons Rademakers speelt Gijsbreght van Aemstel in een Zwitsers vluchtelingenkamp Het is op het eerste gezicht een weinig opzienbarende foto. Een zwartgeklede jongeman staat met geheven armen op een eenvoudig podium, in het zwakke licht van een gloeilamp. Zijn houding en mimiek impliceren de aanwezigheid van een publiek achter de fotograaf. Het beeld wordt … [Lees meer...] overDe aangrijpendste uitvoering van de Gijsbreght aller tijden
Elisabeth Koolaart-Hoofman
In 1686 keek Elisabeth Koolaart-Hoofman terug op de gebeurtenissen van 1672. Ze kreeg een broertje er bij! Terwijl deze Cornelis in zijn wiegje de longen uit zijn lijf schreeuwde, roerde zich buiten het muitziek volk, werden de de Wit’s uiteengereten en bulderen de kanonnen om de zeven verenigde provinciën uit elkaar te rukken. Elisabeth was een van de geleerdste vrouwen aan … [Lees meer...] overElisabeth Koolaart-Hoofman
Anthony van Dyck: Curating Identity in the 17th Century
Een presentatie door Christine Sas in het Engels en in een Nederlands dat zoveel mogelijk toegankelijk is voor Engelstaligen. (The staff of UCL have developed a free self-directed online course made up of a series of short taster videos and related activities, for students interested in learning foreign languages.) … [Lees meer...] overAnthony van Dyck: Curating Identity in the 17th Century
De Aeneïs in twaalf maanden
Komend jaar is de Imagokalender van het Nederlands Klassiek Verbond gewijd aan de Aeneïs van Vergilius. Elke maand krijgen we afbeeldingen met ruimschoots toelichtingen te zien bij één van de twaalf boeken. Weinig klassieke teksten zijn in de Nederlandse literatuur, van de middeleeuwen tot heden, zo vaak nagevolgd als Vergilius’ epos over de stichting van Rome. Het verhaal over … [Lees meer...] overDe Aeneïs in twaalf maanden
6 januari – 8 januari 2023: Gijsbreght van Aemstel
Ruim 380 jaar al trekt deze kaskraker van Joost van den Vondel volle zalen en spreekt het verhaal van de mythische heer van Amsterdam, die op kerstnacht zijn stad probeert te beschermen tegen Kennemers en de Haarlemmers tot de verbeelding. Een treurspel dat generaties aan het denken heeft gezet over noodlot, voor- en tegenspoed en het kiezen tussen liefde en plicht, eigen of … [Lees meer...] over6 januari – 8 januari 2023: Gijsbreght van Aemstel
Vondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
Op 12 februari 1635 overleed Vondels echtgenote, Maria de Wolff. Over dit verlies schreef Vondel een gedicht, gericht tot het zogeheten Vrouwenkoor in de Oude Kerk in Amsterdam, ‘O Heiligh Koor’, waar zij begraven zou worden, bij hun al eerder gestorven kinderen Sara en Constantijn. Ook hun dood had Vondel met gedichten herdacht. Vooral de gedichten op die kinderen zijn zo … [Lees meer...] overVondels Lijkklacht aan het vrouwenkoor
‘Maer deze maeght gaet al de mans te boven’
Een ideale klassieke tragedie is Sofocles’ Koning Oedipus. Vondel vertaalt dit spel in 1660, en in de opdracht aan Joan Huydecoper schrijft hij: ‘Aristoteles, in zijn tooneelonderwijs, voert het in, als een voorbeelt, waer in de twee hoofdcieraden, herkennis en staetveranderinge, krachtigh uitschijnen.’ In een aristotelische tragedie treedt een held op met wie het publiek zich … [Lees meer...] over‘Maer deze maeght gaet al de mans te boven’
Etymologica: Beter een goede boer dan een slechte buur
Middeleeuws Nederlands in de Brabantse dialecten Hoe zagen de Brabantse boerderijen er in de zeventiende eeuw uit? Op basis van houtskeletten in oude boerderijen, historische afbeeldingen en archeologisch onderzoek is daar behoorlijk wat over te zeggen. Maar ook de taalkunde kan soms interessante gegevens bijdragen, zoals uit dit artikeltje zal blijken. Zo biedt een … [Lees meer...] overEtymologica: Beter een goede boer dan een slechte buur
Johan de Witt en het Rampjaar als luisterboek
Bij Uitgeverij Catullus verscheen eerder dit jaar een nieuwe bloemlezing uit de correspondentie van Johan de Witt. Samenstellers Ineke Huysman en Roosje Peeters kozen dit keer voor het Rampjaar 1672. De gekozen brieven worden besproken door de leden van het projectteam Briefwisseling van Johan de Witt van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Op de … [Lees meer...] overJohan de Witt en het Rampjaar als luisterboek
Salmoneus: de koning die dacht dat hij Jupiter was
De rei van priesters van Jupiter zingt in Salmoneus: Aertsvader, wou Jupijn u spaeren, En uwe grijze hairen, Om out en stram te lijen De tempelschenderyen? Om deze … [Lees meer...] overSalmoneus: de koning die dacht dat hij Jupiter was
Literatuur was ooit onmisbaar
Hoe verder je terug in de tijd gaat, hoe belangrijker literatuur wordt. In tijden van teruglopende studentenaantallen, sluitende boekhandels en hardnekkige ontlezing is het moeilijk voorstelbaar dat literatuur ooit met twee benen in de maatschappij stond, een spilfunctie vervulde, zelfs onmisbaar was. Dit inzicht kwam als een klap in het gezicht van een kersverse studente … [Lees meer...] overLiteratuur was ooit onmisbaar
