Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (171) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Son-net Klimmend naar 't zenit zoekt zij die haar licht in 't lichaam stort, blind van gestolde glans, met bevende transgressie naar zijn trans, doch voelt door bijstere nacht zijn blik gericht op … [Lees meer...] overMet bevende transgressie naar zijn trans
20e eeuw
Gedicht: Ida Gerhardt – Kinderland
Kinderland Als ik ontwaakte onder 't zolderdak, in goede geur van appelen en hout, was het weer daar: de pijltjes tintelgoud van 't licht, dat door de fijne spleten brak. Eén streep, die trillend als een gouden speer schuin inviel - ik kon, reikende opgericht, mijn vinger doopen in die baan van licht, - dan legde ik, bevredigd, mij weer neer. … [Lees meer...] overGedicht: Ida Gerhardt – Kinderland
Klaarkomen met Hugo Claus
Door Marc van Oostendorp Ieder jaar neemt mijn bewondering voor Paul Claes toe. Er verschijnen dan ook voortdurend boeken van hem: romans, vertalingen, essays en wat niet al. Allemaal zijn ze geschreven met een grote vaardigheid, allemaal getuigen ze van spitsvondigheid en verbluffende eruditie. Hij gaat tegen de keer in, dat maakt hem ook interessant, zelfs als je … [Lees meer...] overKlaarkomen met Hugo Claus
Gedicht: J.C. Bloem – Vroege voorjaarsavond
Vroege voorjaarsavond Het ongelezen boek viel naast hem neder; Hij streek langs de ogen met een vage hand, En keek naar buiten: 't eerste lenteweder Betoverde het schemerende land. Er was een waas van het aanvanklijk lover Om het afzonderlijke, zwarte hout, En iets als zoelte zweemde de avond over, Maar waar de wind zijn vleugel sloeg was 't koud. De lenten … [Lees meer...] overGedicht: J.C. Bloem – Vroege voorjaarsavond
Gedicht: Hanny Michaelis – Het meisje
Het meisje Ben ik na jaren nog het kind gebleven dat zich, door lentes toverlicht verblind, liet vangen door de speelse voorjaarswind als hoog boven haar hoofd de wolken dreven? Ben ik nog steeds het argeloze kind dat zich aan zon en wind kan overgeven? Is het dezelfde band waarmee dit leven mij aan een wereld vol geheimen bindt? Weer laat ik door de voorjaarswind mij … [Lees meer...] overGedicht: Hanny Michaelis – Het meisje
Gedicht: Jan Eijkelboom – Een haan kraait
Een van de nieuwe titels in de DBNL: Wat blijft komt nooit terug, de debuutbundel uit 1979 van Jan Eijkelboom. Een haan kraait De schreeuw van wie de zon doet opgaan helemaal in z'n, met prachtvolle veren bedekte, eentje. Triomf die als doodskreet kan worden verstaan. Zoals, andersom, de schreeuw van wie heelhuids ter wereld komt: in woede en pijn je moeder … [Lees meer...] overGedicht: Jan Eijkelboom – Een haan kraait
Gedicht: Fritzi Harmsen van Beek – Bij het weerzien zei de impertinente prinses
Vandaag in 2009 overleed Fritzi Harmsen van Beek. In de DBNL is sinds gister haar indertijd zo succesvolle bundel Geachte muizenpoot te lezen. Bij het weerzien zei de impertinente prinses: - Droomopwaarts heb ik een klein grauw vogeltje tam gemaakt dat mij slechts ritseling berokkent, liegt, verstopt en treurt. Ik ken alleen zijn nachtelijk gesnavel, later, … [Lees meer...] overGedicht: Fritzi Harmsen van Beek – Bij het weerzien zei de impertinente prinses
Gedicht: Pierre H. Dubois – Drie dagen sliep Jezus
Drie dagen sliep Jezus Drie dagen sliep Jezus in 't graf, toen was hij verdwenen. Aan sommigen - zegt men - is hij nog verschenen in de dagen nadien. Anderen hebben daarin geloofd of meenden dat en waren tevreden. Die hem verrieden, stierven voor hem zoals Petrus het hoofd naar beneden*. … [Lees meer...] overGedicht: Pierre H. Dubois – Drie dagen sliep Jezus
Bloemen leven licht-zinnig in hun bladen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (169) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Bloemen leven licht-zinnig in hun bladen. Dieren lopen vanzelfsprekend; ze zwijgen van wat ze zouden kunnen zijn; hun daden gebeuren altijd nu; dieren zijn eigen. Mensen doen alsof. Bestaan in … [Lees meer...] overBloemen leven licht-zinnig in hun bladen
Promotie: Leven en schrijverschap van Diet Kramer
De schrijfster Diet (Dina Maria) Kramer (1907-1965) groeide op in een Nederlands-Hervormd middenstandsgezin in Amsterdam. In haar romans spelen jonge mensen die worstelen met zichzelf en hun plaats in de samenleving een grote rol. Haar boeken laten tevens zien wat er speelde in die tijd en welke waarden en normen er werden gehanteerd. Janneke van der Veer, promovenda bij de … [Lees meer...] overPromotie: Leven en schrijverschap van Diet Kramer
Gedicht: Hans Vlek – Geranium
Geranium Vanuit de slechtzittende schoolbank in een geur van stof oud hout en pis, onder hoge ramen in bladderend kozijn: het rood van de geranium. Mijn grootmoeder zwoegend boven een tobbe in de tuin, en naast het keurig tegelpad in rij, in het rood waarvan mijn opa op vergaderingen sprak: geraniums. … [Lees meer...] overGedicht: Hans Vlek – Geranium
Het is mijn prachtige, mijn hondse baan
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (168) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Tussenuur Midwinterdag. – De geur van oude jassen, de gang met kalken licht om in te dwalen; een schateren – grindstorting– uit een klasse; en dan hoort men de school weer ademhalen. Dit is mijn … [Lees meer...] overHet is mijn prachtige, mijn hondse baan
Joost Zwagerman en de werkelijke werkelijkheid
Door Marc van Oostendorp Het boek Leven in een doodgeboren droom. De wereld van Joost Zwagerman van Rémon van Gemeren kun je het beste van achteren naar voren lezen: beginnen bij het overzichtsessay dat aan het eind staat, dan de thematisch geordende stukken over Zwagermans essays (met thema's als 'romantiek', 'beeldende kunst' en 'zelfdoding') en tot slot de gedetailleerde … [Lees meer...] overJoost Zwagerman en de werkelijke werkelijkheid
Gedicht: Gust Gils – Wijlen de lente
Wijlen de lente ha HA hoera vreugdekreten de lEnte de bomen botten er op los alle horloges vallen stil de natuur is platzak lopenlopen springen jiven werkwoorden vervoegen vreugdekreten slaken hoe hokkoe hokkoewee hibbi heebiooh nimfen spelen tingeltangel hebben tersluik een bordeel geopend weinig bezocht trouwens zal hen leren lopen struikelen jiven … [Lees meer...] overGedicht: Gust Gils – Wijlen de lente
Gedicht: Hugo Claus – Mijn hart en ik
Gister was het de tiende sterfdag van Hugo Claus. Ter gelegenheid daarvan verschenen Nieuwe tekeningen en gedichten, met niet eerder gepubliceerde tekeningen en een bloemlezing uit wel al gepubliceerde gedichten (voorproefje hier), en Het verdriet staat niet alleen – een zelfportret in verhalen. . Mijn hart en ik (of is het mijn ziel ,zijn het mijn klieren? hoe noem je … [Lees meer...] overGedicht: Hugo Claus – Mijn hart en ik
Moderne letterkunde: De katvissensnor van Dora (of: de dierenpoëtica van Charlotte Mutsaers)
Gaston Franssen Welk boek uit de zeventiende eeuw zou je kunnen typeren als de ‘bijbel van de eenentwintigste eeuw’? Het kritisch-wetenschappelijke Discours de la méthode van Descartes zeker? Een filosofisch werk van de vaak postmodern geduide Spinoza? Of toch een roman, Don Quijote van Cervantes? Schrijfster Charlotte Mutsaers, nooit verlegen om een originele mening, draagt … [Lees meer...] overModerne letterkunde: De katvissensnor van Dora (of: de dierenpoëtica van Charlotte Mutsaers)
Godlof dat onkruid niet vergaat
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (167) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Lof van het onkruid Godlof dat onkruid niet vergaat. Het nestelt zich in spleet en steen, breekt door beton en asfalt heen, bevolkt de voegen van de straat. Achter de stoomwals valt weer zaad: de … [Lees meer...] overGodlof dat onkruid niet vergaat
Gedicht: Ed Leeflang – Gedrag
Gedrag Iemand laten wachten op een hoek een jaar of twaalf, iemand de wind uit de zeilen nemen, die wind verkopen aan de eerste de beste, iemand je reservehart schenken, iemand geen verdriet gunnen, maar wijzen op zonlicht, boeken, boterbloemen, het dan opgeven, iemands angsten verklaren, iemands dromen in een aanrechtkast bewaren, iemands band niet oppompen, … [Lees meer...] overGedicht: Ed Leeflang – Gedrag
Gedicht: Bert Schierbeek – De schreeuw der vrouwen om meer (fragment)
De schreeuw der vrouwen om meer niet alle hulplijnen zijn loodlijnen, riep de vrouw ik ben het middelpunt wie het magisch middelpunt van mijn tong zou zijn dit te wetenmijzelf en spatiaal en transport voor wat is in mij in mij dacht de man door de immense buiken der onrust reis ik als erfvrucht van mijn verbeeldingsboom en smijt rorschachvlekken tegen het … [Lees meer...] overGedicht: Bert Schierbeek – De schreeuw der vrouwen om meer (fragment)
Wie, zelfverblind, niet leest richt diep het letsel aan dat niet geneest
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (165) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Facultas medica Hij die het mes en het lancet hanteert kan onverschrokken zijn wanneer hij vreest met heilige vrees. Het edelste, de geest, wordt in dit uur beveiligd of gedeerd. Zie het gelaat van … [Lees meer...] overWie, zelfverblind, niet leest richt diep het letsel aan dat niet geneest
Verborgen boodschap van Lucebert
Door Jos Joosten Hoe je blik met je aan de haal gaat. Als student werkte ik bij Albert Heijn. In die tijd - om precies te zijn in 1987 - vierde het bedrijf zijn 100-jarig bestaan. De directie had ter viering (werkelijk) een prachtplan opgevat. Het bedrijf zocht 25 Nederlandse beeldend kunstenaars aan die elk vier werken maakten voor AH. 100 in totaal, voor elk … [Lees meer...] overVerborgen boodschap van Lucebert
Gedicht: Karel van den Oever – Oud-hollandsche winter-avond
Oud-hollandsche winter-avond De winter vriest de luchtstulp ijl en wademt blauwe nachten; geen bosch verwalmt, geen polder doomt, kristaal-hard zijn de grachten; dan is 't in Holland koud en stil, de turf riekt in de dorpen en 's avonds heeft op 't vriezig raam het turfvuur gloed geworpen; … [Lees meer...] overGedicht: Karel van den Oever – Oud-hollandsche winter-avond
Hoe Willem Frederik Hermans keek bij het zwembad
Door Marc van Oostendorp Een ontroerende passage in het Willem Frederik Hermans-nummer van het Multatuli Jaarboek staat in een artikel van mijn collega Peter Kegel: Bijna alle delen van de Volledige Werken [van Multatuli] zijn door Hermans fors becommentarieerd, via talloze aanstrepingen en opmerkingen de marges. Die marginalia werden door Hermans daarbij steeds … [Lees meer...] overHoe Willem Frederik Hermans keek bij het zwembad
De geur van graan dat bloeit en stuift
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (164) Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het vers van Gorter Het vers van Gorter heeft de geur van graan dat bloeit en stuift: die reuk van hemels zoet met erdoorheen het aardse evengoed: dat zegt de tarwe en het brood al aan. En koren … [Lees meer...] overDe geur van graan dat bloeit en stuift
Gedicht – Herman De Coninck – de lenige liefde
Herman De Coninck zou vandaag 74 zijn geworden. de lenige liefde (9) je truitjes en je witte en rode sjaals en je kousen en je slipjes (met liefde gemaakt, zei de reclame) en je brassières (er steekt poëzie in die dingen, vooral als jij ze draagt) – ze slingeren rond in dit gedicht als op je kamer. … [Lees meer...] overGedicht – Herman De Coninck – de lenige liefde
