Gisteren, op vrijdag 17 november nam de redactie van het Lexicon van Literaire Werken in Utrecht feestelijk afscheid van collega-redacteur Jaap Goedegebuure. Jaap stond in januari 1989 aan de wieg van het Lexicon, het naslagwerk waarin Nederlandstalige literaire teksten van na 1900 worden besproken voor een breed publiek. Het Lexicon doorstond vele stormen en wisselde … [Lees meer...] overDoor de jaren heen schrijven
20e eeuw
Verderop danst een groepje vliegen in de regen
40 jaar tandeloos (70) In ieder deel van De tandeloze tijd komt wel ergens een vlieg voor. In De slag om de Blauwbrug: "Drommen vliegen onttrokken zijn open wonden aan het oog"; Vallende ouders: "Met een zware staart ranselde het onophoudelijk rug en billen om zich de vliegen van het lijf te houden", De gevarendriehoek: "De staart, als bij een ploegpaard tot een knoet … [Lees meer...] overVerderop danst een groepje vliegen in de regen
2 december 2023: Colloquium Virginie Loveling
Op 1 december 2023 zal het honderd jaar geleden zijn dat Virginie Loveling overleed. Om haar nagedachtenis te vieren, organiseert de KANTL op zaterdag 2 december een colloquium met academici en schrijvers. Om de honderdste verjaardag van Lovelings sterfdatum niet onopgemerkt voorbij te laten gaan, organiseert de KANTL op initiatief van Annelies Verbeke, Anne Marie … [Lees meer...] over2 december 2023: Colloquium Virginie Loveling
Sluiting Louis Couperus Museum dreigt
(Persbericht Louis Couperus Museum) Ondanks het feit dat het jubileumjaar 2023 meer bezoekers naar het Louis Couperus Museum bracht dan ooit blijkt het niet mogelijk een museum te blijven runnen op basis van privé-financiering alleen. Het museum bestaat nu bijna achtentwintig jaar, bij de gratie van entreegelden, opbrengsten van evenementen, bijdragen van vrienden, … [Lees meer...] overSluiting Louis Couperus Museum dreigt
De hebzucht is sterker dan ’s mensen overlevingsdrang
40 jaar tandeloos (68) Zwanet Vrauwdeunt heeft in de roman Stemvorken, deel 8 van De tandeloze tijd, een obsessie met de dingen. Ze laat de mensen zeker niet links liggen, en heeft voor haar werk bij de ongediertebescherming veel met dieren te maken. Maar haar aandacht betreft vooral gebruiksvoorwerpen: Poëzie schuilt voor mij in mensen, in hun verlegen weerloosheid, … [Lees meer...] overDe hebzucht is sterker dan ’s mensen overlevingsdrang
Vestdijk en de geschiedenis
Op zaterdag 28 oktober 2023 vond in het Theater van de Openbare Bibliotheek Amsterdam het symposium ‘Vestdijk en de geschiedenis’ plaats met een viertal grote sprekers die op boeiende wijze nagingen hoe Vestdijk oude en recente geschiedenis in zijn romans verwerkte. Professor dr. Willemijn van Dijk, oudhistoricus en schrijfster, sprak over Vestdijk en Griekse thema’s, … [Lees meer...] overVestdijk en de geschiedenis
Hans K.
40 jaar tandeloos (67) In juni van dit jaar hield Arjan Peters in boekhandel Roelants een mooi betoog over het oeuvre van Van der Heijden (online na te zien), aan de hand van de wederwaardigheden van één personage: Sabberita, een knappe vrouw met een mooie stem maar een scherpe tong, een Heijdensiaanse uitwerking, volgens Peters, van het oerbeeld van de femme … [Lees meer...] overHans K.
Astrid Roemer: Over de gekte van een vrouw
De vijftiende Fixdit-podcast is in Suriname opgenomen. In een geluidsstudio in Paramaribo gaat Jannah Loontjens in gesprek met de gelauwerde auteur Astrid Roemer en criticus Maria Vlaar, die de auteur al langer kent. In deze aflevering staat Roemers roman Over de gekte van een vrouw (1982) centraal, een wervelend, poëtisch, sensueel en pijnlijk verhaal over een jonge vrouw die … [Lees meer...] overAstrid Roemer: Over de gekte van een vrouw
Het beste van Boekwinkeltjes: Homunculi van C.C. Krijgelmans
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen 1. “Man.Vrouw. 2. De man.De vrouw.Het kind.En rondom. 3. Kijken, de man.Glimlachen, de vrouw.Eten, het kind.En rondom zitten. Kijken met drie.Een: de man.Twee: de vrouw.Drie: het kind. 4. En kijken, eten, glimlachen.En praten, het kind. Ik heb honger, zeggen.De man, Eet, … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Homunculi van C.C. Krijgelmans
Cuntstruck
40 jaar tandeloos (66) Een vulgaire manier om de heteroseksuele mannensoort in twee groepen te verdelen, is door ze op te splitsen in billenmannen en borstenmannen. Twee politieagenten doen dat in Kwaadschiks en vragen aan de psychopathische hoofdpersoon Nico Dorlas tot welke categorie hij zichzelf rekent. "Ik ben", zegt hij, "cunt-struck". De politieagenten blijken ook … [Lees meer...] overCuntstruck
Belcampo en de kunst van hersenonderhoud
Over het verhaal ‘De achtbaan’ ‘De achtbaan’ is een van de drie verhalen in Liefde’s verbijstering (1953). Het verhaal is origineel, geestig en visonair, gezien de recente ontwikkelingen in de hersenchirurgie, de behandeling van PTSS, de toepassing van EMDR en de ontwikkelingen rond AI. Belcampo laat het verhaal rond 1950 beginnen. De medisch-historische aanloop doet, … [Lees meer...] overBelcampo en de kunst van hersenonderhoud
In wat voor land leef ik eigenlijk?
In Nederland bleek minder plek voor kosmopolitische idealen dan Anil Ramdas had gehoopt. Hij ervoer een groot wij-zij denken. ‘Toen ik terugkwam, kreeg ik het gevoel dat er ineens kampen waren, een groot kamp voor de gevestigden en een piepklein kampje voor de buitenstaanders. En in dat piepkleine kampje kwam ik terecht, zonder er ook maar iets over te zeggen te hebben.’ In … [Lees meer...] overIn wat voor land leef ik eigenlijk?
Scheiding der Geesten
40 jaar tandeloos (63) Bij het verschijnen van ieder nieuw deel van De tandeloze tijd putten de uitgever en de recensenten zich uit in verzekeringen dat dit nieuwe deel toch echt ook zelfstandig gelezen kan worden. Er komen weliswaar personages in voor die ook al in eerdere delen verschenen, en er wordt ook anderszins af en toe verwezen naar eerdere delen, maar dat stoort … [Lees meer...] overScheiding der Geesten
Kleurennamen in De tandeloze tijd
40 jaar tandeloos (62) Wie De tandeloze tijd aandachtig doorleest, merkt op dat A.F.Th. van der Heijden gaandeweg steeds minder vaak benoemt welke kleur zaken hebben die de verteller of een personage ziet. De schrijver lijkt het gaandeweg steeds minder vaak over kleuren te hebben, die kleuren misschien wel steeds minder op te merken, of ze minder belangrijk te vinden. … [Lees meer...] overKleurennamen in De tandeloze tijd
29 oktober 2023: Vriendendag E. Du Perron
Op zondag 29 oktober presenteert Adriaan van Dis in het museum een bijzondere, feestelijke bijeenkomst over E. du Perron. Reserveer nu! Eindredacteur Kees Snoek zal een korte lezing geven over het boekDe Onzekeren, E. du Perrons 'onvoltooide' in 95 ontwerpen en geïnterviewd worden door Van Dis. De middag wordt opgeluisterd door een muzikaal optreden van Myrthe … [Lees meer...] over29 oktober 2023: Vriendendag E. Du Perron
Osmins aangepunte bamboestok
40 jaar tandeloos (61) Wolfgang Amadeus Mozart begeleidt de hele Tandeloze tijd. In deel 1, Vallende ouders, wordt onder meer over hem gezegd: Op een avond vertelde ik Flix hoe voor de eerste keer de muziek van Mozart me getroffen had. Mijn eigen relaas greep me behoorlijk aan, en toen ik uitverteld was en naar een bepaald punt op de muur bleef kijken, zei hij met zoete … [Lees meer...] overOsmins aangepunte bamboestok
Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit.
40 jaar tandeloos (60) A.F.Th. van der Heijden heeft natuurlijk in essays en interviews wel het een en ander gezegd, maar het nawoord ('Ik verzamel scharen') bij het bibliofiel uitgegeven deel 7, Kastanje a/d zee, is de enige plaats waar hij min of meer in de cyclus zelf iets zegt over de cyclus. Hij vertelt erin hoe het idee bij hem ontstond 'op een mooie, rijpe … [Lees meer...] overDas Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit.
Jaloers orgasme
40 jaar tandeloos (59) In zijn nawoord bij het in 2016 alleen bibliofiel verschenen Kastanje a/d zee noemt A.F.Th. van der Heijden dat boek een 'erotische studie van jaloezie in al z'n facetten en verschijningsvormen'. Als we de cyclus als geheel verdelen in twee perioden (de delen die verschenen zijn tussen 1983 en 1996, en de delen die verschenen zijn na 2013), dan valt … [Lees meer...] overJaloers orgasme
De zilte, bittere wolk van zee en bloei
40 jaar tandeloos (58) Je kunt niet zeggen dat A.F.Th. van der Heijden zijn lezers in De tandeloze tijd voortdurend lastig valt met details over bomen. Er komen wel wilgen, populieren en eiken voor, maar slechts sporadisch, en meestal als een decorstuk. Het allermeest worden bomen aangeduid als boom. Toch zijn er twee cruciale bomen in het leven van Albert Egberts. In … [Lees meer...] overDe zilte, bittere wolk van zee en bloei
De Strabrechtse heide
40 jaar tandeloos (56) Ik ken mensen die denken dat De tandeloze tijd gaat over Albert Egberts – dat hij de centrale figuur is van de cyclus en dat bijvoorbeeld de stukken die niet over hem gaan minder belangrijk zijn dan de stukken waarin hij voorkomt. Dat zijn vaak bewonderaars van het eerste uur, want van 1983 tot 2013 kon je dat idee gemakkelijk hebben – Albert Egberts … [Lees meer...] overDe Strabrechtse heide
W.F. Hermans over Multatuli (1976)
Gesprek tussen Freddy de Vree en Willem Frederik Hermans over het leven van Multatuli, kort voor het verschijnen van 'De raadselachtige Multatuli' in 1976. … [Lees meer...] overW.F. Hermans over Multatuli (1976)
Een groot onbegrepen kind dat Noodlotje speelde
40 jaar tandeloos (55) In het onmisbare handboek "Mijlpalen en millimeterwerk" van Jan Brands leren we dat Van der Heijden bij het verschijnen van "Kwaadschiks" de roman beschreef als een nieuw type detective. Zijn boek was geen whodunnit, aangezien vanaf het begin duidelijk was wie er had geschoten, maar eerder een whotookit. De identiteit van het slachtoffer blijft … [Lees meer...] overEen groot onbegrepen kind dat Noodlotje speelde
H.C. ten Berge en Breytenbach in de jaren tachtig en later
Penseur sauvage in nomadenland (2) In de periode van Breytenbachs detentie in Zuid-Afrika was Ten Berge in Nederland geëngageerd voor de schrijver en schilder. ‘Intra muros’ is de reekstitel van in totaal acht gedichten (of tekstfragmenten) die hij presenteerde in Vingermaan, de compilatiebundel van Nederlandse schrijvers en galerijhouders voor de op dat moment vijf … [Lees meer...] overH.C. ten Berge en Breytenbach in de jaren tachtig en later
Digitale reis door de werelden van Louis Couperus op literatuurmuseum.nl
Toen Louis Couperus honderd jaar geleden overleed, zullen er niet veel mensen rondgelopen hebben die meer van de wereld hadden gezien dan hij. Hij groeide op in Nederlands-Indië en woonde in Den Haag, Italië en Frankrijk. Daarnaast heeft hij enorm veel gereisd. In de nieuwe online expositie, ‘De werelden van Louis Couperus', brengt het Literatuurmuseum die werelden samen en … [Lees meer...] overDigitale reis door de werelden van Louis Couperus op literatuurmuseum.nl
Onze grootste schrijver
40 jaar tandeloos (51) In Kwaadschiks verwijst A.F.Th. van der Heijden ineens naar collega-schrijvers. In eerdere delen bleven die verwijzingen naar Nederlandse schrijvers beperkt – ik heb al gewezen op verwijzingen naar Frans Kellendonk en Gerard Reve, in Advocaat van de hanen zit een bekende pastiche op S. Carmiggelt, en verder wordt een doodenkele keer verwezen naar een … [Lees meer...] overOnze grootste schrijver
