Waar komt menselijke taal vandaan? Het is nauwelijks voorstelbaar dat iets zo ingewikkelds, en iets waarvan de mens als soort zo afhankelijk is, zomaar uit de lucht is komen vallen. Er moeten een lange evolutie aan voorafgegaan zijn. Andere zoogdieren hebben voor zover we weten ook allemaal een manier om met geluid te communiceren – zelfs de giraf, al horen we die niet, omdat … [Lees meer...] overWat wil de bonobo?
betekenis
Chatbots als wandelende mieren
Wat betekenen de woorden die chatbots gebruiken? Betekenen ze wel iets? Dat roept de filosofische vraag op wat betekenen precies, eh, betekent. Wat betekent, pakweg, de zin 'de kat ligt te slapen' om te beginnen als een mens hem gebruikt? Meestal gaan we ervan uit dat de betekenis ligt in de relatie tussen die zin en de werkelijkheid om ons heen. In die zin bevindt zich … [Lees meer...] overChatbots als wandelende mieren
Taal, psychologie en antipsychologie van 100 jaar geleden
Jac. van Ginneken (1877-1945) was een van de interessantste taalkundigen die Nederland heeft gekend – ook omdat hij niet alléén maar taalkundige was, maar actief in zo'n beetje alle aspecten van het intellectuele leven van zijn tijd, een vroege exponent van de katholieke emancipatie en iemand die deze emancipatie ook op allerlei manieren stimuleerde. In het tijdschrift … [Lees meer...] overTaal, psychologie en antipsychologie van 100 jaar geleden
De eenzaamheid van Chomsky
Het was een interessante avond, afgelopen zaterdag, in Nijmegen. Tijdens het filmfestival InScience werd de film Is The Man Who Is Tall Happy? vertoond, van de bekende filmmaker Michel Gondry en gebaseerd op gesprekken die hij voerde met Noam Chomsky. De film is ook online te bekijken (hierboven), maar in de zaal en op een groot scherm biedt hij ook wel wat extra's. Bovendien … [Lees meer...] overDe eenzaamheid van Chomsky
De betekenis van hondenfluitjes
Als je aan mij vraagt waar het in de taalwetenschap dezer dagen gebeurt, zou ik zeggen: in de studie van de betekenis. Ik probeer veel deelgebieden zo'n beetje te volgen, maar als het over betekenis gaat, ga ik altijd even rechtop zitten. Een van de interessantste discussies van dit moment wordt aangeroerd in een nieuw artikel van Eric Acton in het Journal of Linguistics. … [Lees meer...] overDe betekenis van hondenfluitjes
Een niet te onderschatten probleem is niet te overschatten
Door Ronny Boogaart Het zijn niet de minsten die deze fout maken. Afgelopen vrijdag werd op de voorpagina van ‘misschien wel de beste krant van Nederland’ emeritus hoogleraar Leen Hordijk geciteerd. Hij is de voorzitter van een adviescollege dat in opdracht van minister Carola Schouten onderzoekt hoe het nu precies zit met de stikstofcijfers. Het RIVM had toch gelijk, dat … [Lees meer...] overEen niet te onderschatten probleem is niet te overschatten
Goed scrabblewoord en onvertaalbaar: over folk definitions
Door Marten van der Meulen Gisteren schreef ik al een Twitterdraadje over dit onderwerp, maar ik wil daar toch ook over bloggen: dan kun je net wat meer achtergrondinfo kwijt. Het begon met onderstaande tweet: ‘Eikenprocessierupsjeukpiek’ is juist een bijzonder slecht woord voor #Scrabble, wat vooral te maken heeft met het feit dat het niet op het bord past. … [Lees meer...] overGoed scrabblewoord en onvertaalbaar: over folk definitions
Woorden zijn geen oorden
Door Flip G. Droste [Oud Vlaams spreekwoord: Op woorden kun je niet bouwen; Woorden zijn onbetrouwbaar; Taal dekt niet de werkelijkheid] .I. Dat taal er niet altijd in slaagt de werkelijkheid vast te leggen, is een vaak terugkerend thema in de filosofie. Zo betoogt ook Verhoeven dat taal een barrière kan vormen als zaken die onze verwondering wekken onder woorden gebracht … [Lees meer...] overWoorden zijn geen oorden
Nieuwe betekenissen van ‘officieel’
Door Henk Wolf Ik word er altijd een beetje blij van als ik denk dat ik een taalverandering heb gevonden die nog niet in de woordenboeken is opgenomen. Af en toe denk ik dat ik er een gevonden heb en daar schrijf ik dan een stukje over. Een zo'n verandering is de betekenisuitbreiding van het woord officieel. In officieel herkennen we natuurlijk het Franse office of het … [Lees meer...] overNieuwe betekenissen van ‘officieel’
Ceci n’est pas un panneau
Door Henk Wolf Toen mijn vrouw José en ik maandag van Groningen naar Leeuwarden reden, stonden we vlak bij de Gronings-Friese grens opeens voor een rood-wit gestreept hek. De weg was opgebroken. We hadden twee keuzes, dachten we. Naar rechts, naar het dorp Burum, of naar links, naar het dorp Visvliet. Omdat we nergens een aanwijzing voor een alternatieve route zagen, reden we … [Lees meer...] overCeci n’est pas un panneau
Ilja Leonard Pfeijffer als bouwer van onze woordenschat
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (16) Door Marc van Oostendorp Er is in de taalwetenschap al lang discussie over de vraag of woorden wel bestaan. Ja, mensen schrijven soms spaties, maar correspondeert dat wel met iets reëels in de taal? Met 'reëel' bedoelen taalkundigen dan: iets dat van nature in talen is gegroeid en niet het gevolg is van een of andere technologische … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als bouwer van onze woordenschat
Tegen vermoeidheid en moeheid
Door Marc van OostendorpSoms zie je bij de drogist een fles magnesiumpillen staan die je doet beseffen dat het he-le-maal niets betekent dat mensen een taal met elkaar delen. Zo'n fles, wat mensen daarop schrijven, ik neem aan dat ze daar lang over nadenken en weten wat ze doen voor ze de opdracht geven om op al die flesjes af te drukken wat de bedoeling is:- Magnesium draagt … [Lees meer...] overTegen vermoeidheid en moeheid
Waarom heet een stoel een stoel?
Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (7) Door Marc van Oostendorp Misschien dat de oproep van de Nationale Wetenschapsagenda aan het publiek om vragen te stellen aan de wetenschap bedoeld was om vragen op te roepen die volkomen naïef zijn en juist daardoor de wetenschapper even terugbrengen naar zijn eigen oorspronkelijke enthousiasme voor … [Lees meer...] overWaarom heet een stoel een stoel?
Wij blanke mannen hebben veel geleden
Door Marc van Oostendorp Wat betekent het woord wij? In werkwoordsrijtjes wordt het wel voorgesteld als het meervoud van ik, zoals zij het meervoud is van hij (of zij). Maar daar klopt iets niet helemaal. Ik betekent zoveel als: de persoon die nu aan het woord is, maar wij wordt slechts zelden gebruikt door mensen die in koor spreken. In een nieuw artikel over voornaamwoorden … [Lees meer...] overWij blanke mannen hebben veel geleden
De grote olifant is de enige die gitaar speelt
Door Marc van OostendorpBron: CatawikiDe opdracht voor deze maandagmorgen is om een situatie te bedenken waarin de volgende zin onwaar is:- De grote olifant is de enige in de kamer die gitaar speelt.De kans is groot dat je een situatie hebt bedacht waarin er een andere olifant in de kamer is die óók gitaar speelt. De kans dat je er een musicerende muskusrat bij hebt bedacht, is … [Lees meer...] overDe grote olifant is de enige die gitaar speelt
Zaaddodend
In NRC Handelsbladvan zaterdag 15 december kwam ik twee keer 't adjectief zaaddodend tegen in figuurlijke betekenis. Dat verbaasde me, want je komt dat woord in die betekenis zelden tegen, zei mijn gevoel. Dat gevoel heeft me niet bedrogen, want de Krantenbank wijst uit dat dit zaaddodend gemiddeld één keer per jaar voorkomt. De eerste attestatie is in een artikel in De … [Lees meer...] overZaaddodend
Hoe reëel is meer dan reëel?
Wat betekent reëel? Dat vroeg ik me gisterenavond ineens af toen ik een stukje van de historicus Han van der Horst las op het weblog Joop.nl. Daar stond: Let wel: dat hoeft niet te gebeuren maar de kans dat het wel die kant op gaat, is meer dan reëel. Die uitdrukking meer dan reëel moet ik al heel vaak hebben gehoord, hij klinkt me vertrouwd in de oren. Hij was me alleen … [Lees meer...] overHoe reëel is meer dan reëel?
