Afgelopen december promoveerde Edith Alkema op het proefschrift ‘Schrijven met kennis van zaken, een didactiek voor de zaakvakken’. Het proefschrift gaat over de synthese tussen taal (-) en zaakvakken, door leerlingen teksten te leren schrijven waarin op een bedachtzame en samenhangende manier het gedachtegoed van verschillende bronnen over een bepaald vraagstuk voor het … [Lees meer...] overTaal stopt niet bij het taalklaslokaal
didactiek
De bank van de bijstandsmoeder
Otis van Martijn Niemeijer als relationele jeugdthriller (met lessuggesties) De jeugdroman Otis (2017) van Martijn Niemeijer, een spannende, thrillerachtige zoektocht naar de Antilliaanse roots van de 17-jarige hoofdpersoon, is sinds zijn verschijnen grotendeels genegeerd. Er verschenen slechts twee negatieve recensies op internet van Jürgen Peeters (Tzum) en Jaap Friso … [Lees meer...] overDe bank van de bijstandsmoeder
Leesplezier met Het bittere kruid van Marga Minco
‘Ik was kwaad. Iedereen wilde vergeten.’ Dat zegt Marga Minco (1920) in een interview in NRC over haar boeken, die allemaal over de Tweede Wereldoorlog gaan. Ze werd in 2019 geïnterviewd omdat ze op 99-jarige leeftijd de P.C. Hooftprijs had gekregen voor haar oeuvre. ‘Marga Minco heeft binnen de Nederlandse cultuur op onovertroffen wijze de vervolging en vernietiging van de … [Lees meer...] overLeesplezier met Het bittere kruid van Marga Minco
‘Alles komt evenwel goed’ – Heeft Sara Burgerhart echt een gelukkig einde?
Receptie, interpretatie en didactiek van de eerste Nederlandse youngadultroman De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) van Betje Wolff en Aagje Deken wordt vaak afgedaan als een huwelijksverhaal met een gelukkig einde. Daarmee wordt de angel uit deze roman gehaald, die je ook als #metoo-verhaal avant la lettre kunt beschouwen. De gestolde en brave receptie nodigt … [Lees meer...] over‘Alles komt evenwel goed’ – Heeft Sara Burgerhart echt een gelukkig einde?
Represent Zuiderzee
De betekenis van plaats en je (niet) thuis voelen in hiphop en de Zuiderzeeballade In hiphopteksten worden veel ‘thuisplaatsen’ verbeeld. Hiphopartiesten en -collectieven als Hef, Broederliefde, Killer Kamal en Smib verwijzen bijvoorbeeld naar Spangen, Woensel-Noord en de Bijlmer. Ze geven ook in hun bandnaam (denk aan Osdorp Posse) en in interviews blijk van hun relatie … [Lees meer...] overRepresent Zuiderzee
De ogen van de slaaf
Over Wie schön weiß ich bin, Slaaf kindje slaaf en Hoe mooi wit ik ben van Dolf Verroen In Hoe mooi wit ik ben van Dolf Verroen krijgt Maria een tot slaaf gemaakte jongen cadeau voor haar twaalfde verjaardag. Zij wordt de eigenaar van de zevenjarige Koko, een jongen die zijn ouders niet kent en alleen weet dat hij ‘van de markt’ komt. Het hele verhaal, dat veertig korte … [Lees meer...] overDe ogen van de slaaf
Een analysedidactiek voor jeugdliteratuur
Onderzoekend lezen in de klas In het eerste artikel over de recente historische jeugdromans Offerkind (2020) van Rob Ruggenberg en Onheilsdochter (2022) van Jean-Claude van Rijckeghem liet ik zien hoe de verschillende vertelwijzen en representaties van personages en machtsverhoudingen invloed hebben op de lezer. Als bijvoorbeeld discriminatie of seksueel geweld niet worden … [Lees meer...] overEen analysedidactiek voor jeugdliteratuur
Fien Veldman lezen in 2 havo
De winnaar van de Joost Zwagerman Essayprijs close readen en leren tussen de regels door te lezen Met ‘Not really making it’ won Fien Veldman vorig jaar de Joost Zwagerman Essayprijs. Veldman (1990), journalist bij De Correspondent en auteur van korte verhalen, onderzoekt in haar essay het leven van leerlingen in groep 8 in 2002 in een achterstandswijk in Leeuwarden. Ze … [Lees meer...] overFien Veldman lezen in 2 havo
De school van WPG
Waarom elke docent Nederlands schatplichtig is aan W.P. Gerritsen (1935-2019) Door Erwin Mantingh Als een vooraanstaande schrijver, dichter, cabaretier of liedjesschrijver een prijs ontvangt of overlijdt, als taalonderzoek de pers haalt, als er een onmisbaar naslagwerk verschijnt over de Nederlandse taal of literatuur: bij taal- en letterenactualiteiten stond ik als … [Lees meer...] overDe school van WPG
Adieulied van Maria van Bourgondië
Door Jan Uyttendaele Gisteren ging het festival voor oude muziek Laus Polyphoniae 2019 van start in Antwerpen. De geplande concerten zullen een beeld geven van de muziek ten tijde van Maria van Bourgondië (1457-1482) en van het Bourgondische hof. Maria van Bourgondië was in de late middeleeuwen een van de machtigste vrouwen van West-Europa. Toen de vorstin van de … [Lees meer...] overAdieulied van Maria van Bourgondië
Meertaligheid in Trentino-Alto Adige/Südtirol
Door Anne Kruijt, Universiteit van Verona Veel talen op een klein oppervlakte De naam van de regio Trentino-Alto Adige/Südtirol laat er al geen twijfel over bestaan: wij bevinden ons hier in een meertalige regio. En zo is het ook: deze autonome grensregio in Noord-Italië heeft niet één, niet twee, maar wel liefst drie officiële talen: Duits, Italiaans, en Ladinisch. Daarmee … [Lees meer...] overMeertaligheid in Trentino-Alto Adige/Südtirol
Hoe vind je de klemtoon in een woord?
Door Henk Wolf Klemtonen zijn rare dingen. Een klemtoon maakt een lettergreep opvallender dan overige lettergrepen, maar dat kan op verschillende manieren: beklemtoonde lettergrepen kunnen bijvoorbeeld luider zijn dan hun onbeklemtoonde buren, maar ook op een hogere toon worden uitgesproken of langer worden aangehouden. Nederlandstaligen gebruiken vooral de laatste twee … [Lees meer...] overHoe vind je de klemtoon in een woord?
Twee dagen praten over Het Schoolvak Nederlands
Door Henk Wolf De taalkunde is een volwassen wetenschap, met heel veel beoefenaars die in de afgelopen decennia heel veel kennis over taal hebben opgedaan. In het onderwijs is daar alleen weinig van terug te zien. Het enige stukje taalkunde dat op scholen traditioneel veel aandacht krijgt, de zinsbouw, wordt nu nauwelijks anders behandeld dan honderd jaar geleden. Dat geldt … [Lees meer...] overTwee dagen praten over Het Schoolvak Nederlands
27 april 2018: Lenteconferentie Netwerk Didactiek Nederlands, Antwerpen
Niet altijd (of niet vaak genoeg) wordt een brug gebouwd tussen recente academische strekkingen en inzichten in de neerlandistiek enerzijds en de lerarenopleidingen Nederlands anderzijds. Bovendien dringen academische vernieuwingen of accentverschuivingen vaak te laat of helemaal niet door in het secundair onderwijs. Er lijken soms wel drie eilanden te bestaan, terwijl we … [Lees meer...] over27 april 2018: Lenteconferentie Netwerk Didactiek Nederlands, Antwerpen
Nederlands onderzoek naar grammaticaonderwijs: hoe staat dat ervoor?
Een korte positiebepaling en wat eerste resultaten Door Jimmy van Rijt Sinds de zogenoemde ‘communicatieve wending’ in het moedertaalonderwijs vanaf eind jaren 60 van de vorige eeuw zijn grammaticaonderwijs en literatuur – toch zeker in de ideologische zin - wat meer naar de achtergrond van het onderwijs Nederlands verdwenen, ten gunste van algemeen communicatieve … [Lees meer...] overNederlands onderzoek naar grammaticaonderwijs: hoe staat dat ervoor?
Trends in Tallinn: de 11e ARLE-conferentie over eerstetaalonderwijs
Door Marloes Schrijvers In juni 2017 reisde een groep Nederlandstalige onderzoekers af naar Tallinn, waar de tweejaarlijkse ARLE-conferentie plaatsvond. De International Association of Research in L1 Education (ARLE) richt zich op alle facetten van eerstetaalonderwijs, van basisonderwijs tot en met lerarenopleidingen. Met het oog op de speerpunten van Neerlandistiek in … [Lees meer...] overTrends in Tallinn: de 11e ARLE-conferentie over eerstetaalonderwijs
Pas verschenen: Lezen voor het leven – Wouter Sanderse (red.)
Lezen voor het leven biedt inspiratie aan docenten en lerarenopleiders die de vormende kracht van verhalen nog meer willen benutten. Ook aan schoolleiders en beleidsmakers die invulling willen geven aan bildung, biedt dit boek concrete handvatten. Het uitgangspunt is een deugdenbenadering die focust op de goede en minder goede eigenschappen van personages en leerlingen … [Lees meer...] overPas verschenen: Lezen voor het leven – Wouter Sanderse (red.)
Het Nedersaksisch kan het leren van ei en ij scaffolden
Door Willemijn Zwart Woorden met ei of ij leren spellen is lastig. De meeste spellingmethoden laten leerlingen vanaf groep drie of vier zoveel mogelijk woorden met ei uit het hoofd leren, ondersteund door een ei-verhaal, een ei-plaat, een ei-rap of een ei-poster. Woorden die ze niet als ei-woord geleerd hebben, schrijven ze met een ij. Deze aanpak is erop gebaseerd dat er … [Lees meer...] overHet Nedersaksisch kan het leren van ei en ij scaffolden
De ‘spreekautobiografie’
Door Roland de Bonth Bij de overgang van de onder- naar de bovenbouw, aan het begin van de vierde klas, krijgen leerlingen vaak de opdracht een leesautobiografie te schrijven. Het doel van dit document is dat leerlingen zich de boeken herinneren die aan hen zijn voorgelezen door ouders, grootouders, juffen en meesters en de boeken voor de geest halen die zij tot zich … [Lees meer...] overDe ‘spreekautobiografie’
Nog enkele enthousiaste docenten gezocht voor docentontwikkelteams
Door Erwin Mantingh Nog enkele belangstellenden kunnen zich aansluiten bij de docentontwikkelteams (DOT’s) waarin docenten onder het motto ‘meer inhoud, meer plezier en betere resultaten’ samen met enkele vakwetenschappers en vakdidactici inspirerend onderwijs zullen gaan ontwerpen. Verspreid over het land gaan er het komend schooljaar zes docentontwikkelteams met … [Lees meer...] overNog enkele enthousiaste docenten gezocht voor docentontwikkelteams
Gesprek over het gesprek
Door Marc van Oostendorp Een gesprek met Erwin Mantingh (Universiteit Utrecht) over het gesprek: kun je leren om een gesprek te voeren? En valt dat dan ook te toetsen? (De technische kwaliteit van deze video is wat minder dan u van ons gewend bent, maar de kwaliteit van het gesprek maakt hopelijk veel goed.) Bekijk deze video op YouTube Neerlandistiek over het … [Lees meer...] overGesprek over het gesprek
Zes DOT’s Nederlands: samen inspirerend onderwijs ontwerpen
Uitnodiging aan docenten: wie doen (denken, ontwikkelen en werken) er mee? Erwin Mantingh namens de Meesterschapsteams Nederlands De Meesterschapsteams Nederlands zoeken voor het schooljaar 2017-2018 enthousiaste docenten die in de geest van het Manifest Nederlands op school samen met ons het schoolvak Nederlands willen vernieuwen. Onder het motto ‘meer inhoud, meer plezier … [Lees meer...] overZes DOT’s Nederlands: samen inspirerend onderwijs ontwerpen
Nieuw nummer Fons verschenen
Het derde nummer van Fons, het tijdschrift voor vakdidactiek Nederlands (in Vlaanderen) is verschenen. Het betreft een special over vaardigheden. Zowel de inhoudsopgave (met alle losse artikelen als pdf) als het gehele nummer zijn gratis online te raadplegen. Het tijdschrift heeft ook een website. … [Lees meer...] overNieuw nummer Fons verschenen
Manifest Nederlands op school : Meer inhoud, meer plezier, beter resultaat
Dit manifest is opgesteld namens de twee meesterschapsteams Nederlands (letterkunde en taalkunde/taalbeheersing) die zijn ingesteld door acht Nederlandse universitaire faculteiten Letteren en Geesteswetenschappen.Het schoolvak Nederlands is een belangrijk vak, dat gericht is op de ontwikkeling van taalvaardigheid en geletterdheid. Veel docenten Nederlands geven heel inspirerend … [Lees meer...] overManifest Nederlands op school : Meer inhoud, meer plezier, beter resultaat
