In de laatste jaren is er een belangrijke revolutie gaande in de geesteswetenschappen: het gebruik van big data (gedigitaliseerde bronnen) en digitale tools waarmee die bronnen geanalyseerd kunnen worden. Voor de taal- en letterkunde betekent dat dat we grote tekstcorpora kunnen raadplegen om onderzoek te doen. Tekstcorpora kunnen bestaan uit gesproken taal (die is … [Lees meer...] overGrote vragen van het Nederlands – nascholingsreeks 4: digitale bronnen en digitale tools
digital humanities
De statistiek van onze fantasieën
Uit romans kun je veel leren over hoe de wereld in elkaar zit. In ieder geval de wereld van de fantasie, die natuurlijk een onderdeel is van de zogeheten 'echte' wereld, want die fantasie komt voort uit mensenhoofden en spookt rond in mensenhoofden en doet mensenhoofden veranderen. Als je alle romans die in een bepaalde taal in ons taalgebied verschenen zijn, krijg je … [Lees meer...] overDe statistiek van onze fantasieën
Lancering Het raadsel literatuur
Karina van Dalen-Oskam presenteerde haar nieuwe boek Het raadsel literatuur en overhandigde digitaal het eerste exemplaar aan Dirk van Miert, de directeur van het Huygens ING. Het boek is gebaseerd op het spraakmakende onderzoeksproject The Riddle of Literary Quality. … [Lees meer...] overLancering Het raadsel literatuur
Schrijft Arnon Grunberg chicklit?
"Het beste is, het raadsel te vergroten", was het literaire programma van Harry Mulisch, en het lijkt ook de uitkomst te zijn van het project The Riddle of Literary Quality. Projectleider Karina van Dalen-Oskam schreef een leesbaar afrondend boek over dat project, dat oorspronkelijk de ambitie had een raadsel op te lossen of te verkleinen. In dit boek laat ze zien hoe … [Lees meer...] overSchrijft Arnon Grunberg chicklit?
DBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Ben jij (data)wetenschapper en op zoek naar een digitaal tekstcorpus voor jouw onderzoek? Of bereid je lesmateriaal voor waarbij de digitale beschikbaarheid van bepaalde (literaire) teksten enorm zou helpen? We gaan graag de samenwerking aan! Datasets en dataservices Teksten uit de DBNL worden regelmatig gebruikt voor wetenschappelijk (data-)onderzoek. Bijvoorbeeld om … [Lees meer...] overDBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Binnenkort verschijnt: Het raadsel literatuur
Wat is literatuur? Is literaire kwaliteit meetbaar? Karina van Dalen-Oskam vroeg duizenden lezers welke romans ze recent hadden gelezen, wat ze ervan vonden, hoe ze oordeelden over de kwaliteit en waar ze hun oordeel op baseerden. Deze oordelen worden vergeleken met de resultaten van een doormeting van 401 moderne Nederlandse en vertaalde romans met behulp van … [Lees meer...] overBinnenkort verschijnt: Het raadsel literatuur
DBNL in beeld (2): het digitaliseringsproces
De DBNL is een digitaliseringsprogramma. Op dbnl.org vind je duizenden teksten uit de Nederlandstalige letterkunde, taalkunde en cultuurgeschiedenis en er komen maandelijks nieuwe teksten bij. Maar hoe gaat dat digitaliseren eigenlijk in zijn werk? Hoe maak je van een papieren boek of tijdschrift een digitaal bestand? Dit filmpje over het digitaliseringsproces bevat een … [Lees meer...] overDBNL in beeld (2): het digitaliseringsproces
Vrouwen en migranten vaak centrale rol in romans, blijkt uit computeranalyse
Persbericht Radboud Universiteit Met een combinatie van computergestuurde data-analyse en traditionele letterkundige methoden onderzoekt Roel Smeets hoe groepen mensen worden afgebeeld in hedendaagse Nederlandstalige literaire fictie. Zo ontstaat en uitgebreid beeld van de manieren waarop mannen en vrouwen, mensen met en zonder een migratieachtergrond, lager en … [Lees meer...] overVrouwen en migranten vaak centrale rol in romans, blijkt uit computeranalyse
Toevallige haiku’s
Door Emiel van Miltenburg Naar aanleiding van eerdere experimenten van Marc van Oostendorp met de data van DBNL, ben ik ook eens gaan kijken wat er mogelijk is met zo'n grote verzameling aan Nederlandse literatuur. Dit is de uitkomst: een boek met honderden pagina's aan toevallige haiku's; zinnen die opgedeeld kunnen worden in drie regels van 5, 7, … [Lees meer...] overToevallige haiku’s
Een databestand eenvoudig en slim doorzoeken
Door Ewoud Sanders GIsteren bood ik in Neerlandistiek studenten en onderzoekers voor thuisgebruik drie databestanden aan: romans, streekromans en zondagsschoolboekjes. Vandaag zal ik stapsgewijs uitleggen hoe je zo’n dataset met een indexeringstool kunt doorzoeken. Beetje saai om te lezen wellicht, maar wie dit volgt beschikt binnen een uurtje over een fantastisch … [Lees meer...] overEen databestand eenvoudig en slim doorzoeken
Call for papers en save the date:
Big data: Perspectieven voor onderzoek naar taalvariatie en taalverandering Op 27 november 2020 vindt in Gent het jaarlijkse Taal & Tongval-colloquium plaats, dat dit jaar focust op het thema “Big data: Perspectieven voor onderzoek naar taalvariatie en taalverandering”. Iedereen is van harte uitgenodigd om de conferentie bij te wonen. Abstracts (in het … [Lees meer...] overCall for papers en save the date:
Vacature: Doctoraatsbeurs Strofische gedichten van Maerlant
door Remco Sleiderink Het Departement Letteren van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte zoekt een veelbelovend talent voor een voltijds doctoraatsbeurs (100%, 4 jaar) in het domein van de oude Nederlandse letterkunde. … [Lees meer...] overVacature: Doctoraatsbeurs Strofische gedichten van Maerlant
Vacature: wetenschappelijk medewerker / programmeur Digital Humanities, Brussel
De onderzoeksgroep DIGI (Brussels Platform voor Digital Humanities) zoekt een full-time wetenschappelijk medewerker / programmeur voor de ondersteuning van haar digitale onderzoeksprojecten (bijv. Getuigenissen.org. … [Lees meer...] overVacature: wetenschappelijk medewerker / programmeur Digital Humanities, Brussel
Gerda van Wageningen in de canon
De interessantste opmerking staat aan het eind, in het nieuwe artikel The Canon of Dutch Literature According to Google dat de letterkundigen Lucas van der Deijl en Roel Smeets samen met de computertaalkundige Antal van den Bosch schreven. Het artikel gaat uit van een interessante gedachte: wat als we de canon nu eens door Wikipedia en Google lieten bepalen? Zouden we dan … [Lees meer...] overGerda van Wageningen in de canon
Kopiisten aan de computer voeren
door Viorica Van der Roest Kun je een computer leren om talige verschillen tussen kopiisten in Middelnederlandse handschriften te herkennen? In het laatst verschenen nummer van Spiegel der Letteren (60, 3-4) staat een artikel van Mike Kestemont: Aan de taal kent men de hand. Talige kopiistherkenning en de scribenten van de Lancelotcompilatie. Kestemont, bekend vanwege zijn … [Lees meer...] overKopiisten aan de computer voeren
Altijd maar weer revoluties in de wetenschap
Door Marc van Oostendorp Het is kennelijk tijd om de digitale geesteswetenschappen (digital humanities) te evalueren: de afgelopen week las ik minstens twee stukken die dat probeerden: één positief en één negatief, dus dat schiet op. Ze gaan ook allebei over een specifiek aspect: de literatuurwetenschap. De jongens en meisjes van de digital humanities zijn inmiddels ook al … [Lees meer...] overAltijd maar weer revoluties in de wetenschap
Worden kranten echt steeds eenvoudiger en romans niet?
Door Marc van Oostendorp Het is altijd leuk om mensen terecht te wijzen die denken dat vroeger alles beter was: dat het bruinbrood een vollere smaak had, dat iedere gymnasiast nog moeiteloos de eerste honderd regels van de Ilias kon citeren, dat de ramen in een Nederlandse straat nog iedere week blinkten van het zeepsop. Er ging dan ook een kreet van vreugde door de lokalen … [Lees meer...] overWorden kranten echt steeds eenvoudiger en romans niet?
Kunnen computers lezen?
Door Marc van Oostendorp Tijdens een interessante discussie, eind vorig jaar in Utrecht, probeerde een groep jonge onderzoekers me uit te leggen dat distant reading – de computer grote hoeveelheden teksten laten lezen om zo patronen op te sporen die je nooit kunt vinden door slechts een paar romans erop na te slaan – heus zo lastig niet was als ik een paar maanden geleden … [Lees meer...] overKunnen computers lezen?
30 november 2018, Utrecht: Bijeenkomst over distant reading
Het onderzoeksplatform Datafied Society en Het Utrecht Data Science & Humanities Centre organiseren op 30 november een discussie bijeenkomst over Distant Reading. Aanleiding is de blogpost van Marc van Oostendorp waarin de vruchtbaarheid van de betreffende leeshouding wordt betwijfeld. De professor zal zijn twijfels in persoon komen toelichten, waarna sprekers van het … [Lees meer...] over30 november 2018, Utrecht: Bijeenkomst over distant reading
Digital Humanities Conference 2019 (DH2019) in Nederland
Begin juli 2019 zal in Utrecht een mondiaal Digital Humanities congres worden gehouden. Het is de eerste keer dat de Digital Humanities Conference Nederland aandoet. Tussen 8 en 12 juli, van maandag tot vrijdag zijn er workshops, lezingen en demonstraties. Wie wil zien wat digitale analyse- en presentatietechnieken de Geesteswetenschappen en Sociale wetenschappen te bieden … [Lees meer...] overDigital Humanities Conference 2019 (DH2019) in Nederland
Liever schone data dan veel data
Door Marten van der Meulen Vorige week schreef ik een blogpost naar aanleiding van een stuk van Marc van Oostendorp (die weer reageerde op een tweet van Geert Wilders). In de post beschreef ik het gebruik van een bepaald woord, difficulteren, aan de hand van een aantal verschillende corpora van het Nederlands. Mijn post bleek op haar beurt aanleiding voor professor Jan Odijk … [Lees meer...] overLiever schone data dan veel data
‘Difficulteren’ zoeken met digitale methoden
Door Jan Odijk Clariah is een groot project dat de empirische basis voor digitaal geesteswetenschappelijk onderzoek wil faciliteren. In de CLARIAH-PLUS-aanvraag (p. 8) wordt gesteld: “The CLARIAH infrastructure will increase our empirical base, options for analysing […] data, and the efficiency of research by orders of magnitude (data-intensive science).” Maar is dat ook echt … [Lees meer...] over‘Difficulteren’ zoeken met digitale methoden
Literaire stijl als een computerkunstje
(Persbericht Radhoud Universiteit) Is de creatie van een uniek literair oeuvre voorbehouden aan zwoegende schrijvers of kan een computer de klassiekers imiteren? In het project ‘Writers in the Cloud’ schrijven bezoekers van het Erasmusgebouw van de universiteit met behulp van taaltechnologie een tekst in de trant van schrijvers als Couperus, Grunberg of Bervoets. Het project … [Lees meer...] overLiteraire stijl als een computerkunstje
Dialect App: Eèsjdes en Mestreechs
Door Leonie Cornips Een wens is eindelijk in vervulling gegaan. Zo’n drie jaar geleden spraken Lukas van der Hijden (Bureau Interactieve Communicatie) en ik met elkaar af hoe we een Dialect App zouden kunnen realiseren, een idee dat al langer leefde bij streektaalfunctionaris Ton van de Wijngaard. Het ontwikkelen van zo’n (web)App door een bureau kost geld, er is technische … [Lees meer...] overDialect App: Eèsjdes en Mestreechs
Michiel de Vaan: De Neerlandistiek over 25 jaar
Door Michiel de Vaan Over vijfentwintig jaar heb ik bijna de dan geldende pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Als lichaam en geest nog meedoen, breekt dan de productiefste periode van mijn wetenschappelijk leven aan. Tenzij de supercomputer tegen die tijd mijn kennis en creativiteit heeft ingehaald, wat niet denkbeeldig is. Hoe 'de Neerlandistiek' er dan in zijn geheel … [Lees meer...] overMichiel de Vaan: De Neerlandistiek over 25 jaar
