Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

fonologie

Waarom zeggen alle kinderen ter wereld ‘mama’?

door 1 Reactie

Door Marc van OostendorpVoor de Universiteit van Nederland gaf ik een serie colleges over taal en vooral wat taal betekent voor ons mens-zijn. In het eerste minicollege ga ik in vogelvlucht door de taalontwikkeling van een kind heen: van het uit elkaar houden van klanken tot het vertellen van een verhaal. En wat hebben een mama-pop en scrabble-letters daarmee te maken? … [Lees meer...] overWaarom zeggen alle kinderen ter wereld ‘mama’?

Kinderen denken dat een d een t is (maar niet andersom)

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Je hoort als kind je ouders praten, je hoort ze allerlei klanken maken, en dan is het je taak om uit te zoeken wat er wel of niet toe doet – welk van al die duizenden subtiele verschilletjes belangrijk zijn in je taal en welke niet. De k in kier is bijvoorbeeld licht anders dan die in koer. Je bent je daar misschien niet van bewust, maar dat … [Lees meer...] overKinderen denken dat een d een t is (maar niet andersom)

Driejoek

door Reageer

Door Marc van OostendorpToen ik onlangs de door mijzelf geproduceerde, geregisseerde én gecaterde kaskraker Huh! The Movie online zette, dwaalden ook jullie gedachten onwillekeurig natuurlijk af naar het bijna gelijknamige artikel Ha! Een analyse van de Utrechtse fonologen Wim Zonneveld en Mieke Trommelen uit 1997 (helaas niet online, voor zover ik zien kan).Die … [Lees meer...] overDriejoek

Plaatsnamen lijken op de namen van balspelen

door 5 Reacties

Door Marc van OostendorpWaarom, oh, waarom ligt de klemtoon in Dordrecht en Wageningen op de eerste lettergreep? Over de wonderlijke vorm van Nederlandse plaatsnamen is nu een artikel verschenen, dat geschreven is door de Duitse, nu in Amerika werkzame, taalkundige Björn Köhnlein. (Tot deze zomer werkte hij bij Duits in Leiden, waar hij ook promoveerde – bij mij – maar hij … [Lees meer...] overPlaatsnamen lijken op de namen van balspelen

Twintig jaar doctor

door 4 Reacties

Door Marc van OostendorpIk kan me de 16 oktober 1995 nog tot in groot detail voor de geest halen. Het is de dag dat ik mij voor het eerst dr. mocht noemen nadat ik in Tilburg dit proefschrift had verdedigd. Voor de gelegenheid heb ik dat proefschrift weer eens doorgenomen. Hoe verouderd was het inmiddels?Aan de ene kant vind ik het nog steeds niet zo verouderd. Het … [Lees meer...] overTwintig jaar doctor

De hon uitlaten

door 16 Reacties

Door Marc van OostendorpDat ze in streken zoals Midden-Limburg hunj zeggen als meervoud van hontj (hond), kan sommige mensen tot grote opwinding opzwepen. Er is nu zelfs een heel boek over het verschijnsel verschenen omdat het ook in een groot deel van Noord-Duitsland voorkomt, namelijk overal waar hier stippen staan:Het is ook nogal wat. … [Lees meer...] overDe hon uitlaten

Recensie: Jozef van Loon, Historische fonologie

door 1 Reactie

door Michiel de VaanHet handzame Historische Fonologie van het Nederlands, dat Jozef van Loon in 1986 uitgaf bij Acco in Leuven, was voor de geschiedenis van het Nederlands het enige in zijn soort. Een overzichtelijke bespreking van de belangrijkste klankveranderingen tussen het Proto-Germaans en het heden, met veel aandacht voor de structurele evolutie van klinker- en … [Lees meer...] overRecensie: Jozef van Loon, Historische fonologie

Finansjering

door 6 Reacties

Door Marc van OostendorpDe taal borrelt. Je komt als enkel indidu oren en ogen tekort en daarom kun je als onderzoeker die geïnteresseerd is in de taal nu eigenlijk niet zonder Twitter, dat je berichten stuurt als:@fonolog Volgens @pem50 is er een -j in opkomst in het woord financiering: finansjiering. Hij hoort hem veel. Zegt het jou iets?— Yos M. (@falderappes) 8 … [Lees meer...] overFinansjering

Horen jullie nog een verschil tussen vee en fee?

door 1 Reactie

Door Marc van OostendorpEen van de eigenaardige aspecten van talen is dat ze de hele tijd veranderen, terwijl die verandering mogelijkerwijs allerlei verwarring teweeg brengt. Ooit waren de ei en de ij verschillende klanken, zodat je nog verschil kon horen tussen eis en ijs. Hoe en waarom hebben we dat verschil ooit losgelaten?Wanneer je dat soort vragen wilt … [Lees meer...] overHoren jullie nog een verschil tussen vee en fee?

Witmang (m/v)

door 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het is misschien maar goed dat de neerlandistiek geen radiostation is. Het soort kritiek dat de rapper Fresku spuit op Radio 3FM, zou je net zo goed op ons vak van toepassing kunnen verklaren: lang niet alle groepen krijgen evenredige aandacht. … [Lees meer...] overWitmang (m/v)

Zijn plaatsnamen liever niet te kort?

door 7 Reacties

Door Marc van OostendorpNu de vakantie weer voorbij is, zorgde een bericht op Language Log meteen voor enige opwinding op Facebook: Victor Mair merkte er op dat Chinese plaatsnamen eigenlijk nooit uit één karakter bestaan. De reden zou volgens hem kunnen zijn dat één lettergreep te snel leidt tot misbegrip: je hoeft alleen die ene lettergreep te missen en je weet al niet … [Lees meer...] overZijn plaatsnamen liever niet te kort?

Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?

door 5 Reacties

Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (2) Door Marc van Oostendorp   Er zijn voor een taalkundige soms verrassende vragen ingediend bij de Nationale Wetenschapsagenda. Zoals: Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt? 'Banket' en 'stoet' zijn Nederlandse woorden, 'stulika' en 'oproom' zijn (waarschijnlijk) geen Nederlandse woorden, maar zouden het kunnen … [Lees meer...] overHoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?

Voor op de grill, da’s helemaal niet veel

door 18 Reacties

Door Marc van OostendorpDe verkleuring van de Nederlandse klinkers is inmiddels een nieuw stadium ingetreden: dat van het rijm. Zo gaat het in de geschiedenis van de taal: klinkers beginnen steeds meer op elkaar te lijken, maar pas als mensen gaan vinden dat twee woorden op elkaar rijmen kun je zeggen dat ze echt gelijk zijn aan elkaar.Dat stadium heeft de ee voor de … [Lees meer...] overVoor op de grill, da’s helemaal niet veel

Is ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?

door 11 Reacties

Door Marc van OostendorpDezer dagen ben ik in Lublin voor een congres over fonologie. Zo hoor je nog eens wat, bijvoorbeeld over de klank [au].Mijn collega John Harris uit Londen gaf een lezing, waarin hij liet zien dat allerlei klankveranderingen in het Engels er in de loop van de tijd voor hebben gezorgd dat die klank alleen maar voorkomt voor een klank die je maakt met … [Lees meer...] overIs ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?