Lidwurdlogika yn it Frysk Betsjutte de twa sinnen yn (1) itselde? (1) a. Der siet skimmel yn it hûs. b. Der siet skimmel yn ’e hûs. Om op dy fraach in antwurd jaan te kinnen, moatte wy earst mear witte oer it Fryske lidwurdsysteem. It Frysk hat twa grammatikale geslachten: manlik/froulik en ûnsidich. Manlike/froulike haadwurden kombinearje … [Lees meer...] overYn ’e hûs of yn it hûs?
lidwoorden
Wethouder Hekking en het lidwoord van de betekenis
Toen ik een stukje schreef naar aanleiding van lachsalvo’s in de Tweede Kamer die het gevolg waren van een accentfoutje in een bijdrage van Jaco Geurts (CDA – over landbouw horen we hem niet meer, als woordvoerder is hij verhuisd naar wonen), vermoedde ik niet dat er een rééks aan aanvullingen op zou ontstaan met andere opmerkelijke accenten in de plenaire zaal en … [Lees meer...] overWethouder Hekking en het lidwoord van de betekenis
De jeugd
Door Henk Wolf "Thuis dansen, digitaal voetballen, of de burgemeester iets raars op verzoek zien doen. Bij gebrek aan echt vuurwerk moet dat de jeugd van rottigheid weerhouden." Dat schrijft de Trouw deze week. Ik vond het een vreemde formulering. Dat komt door het bepaalde lidwoord de in de woordgroep de jeugd. Voor mij betekent de bovenstaande formulering door die … [Lees meer...] overDe jeugd
Vereenvoudiging van het Friese lidwoordsysteem in Duitsland?
Door Henk Wolf Het Frans heeft een behoorlijk simpel systeem van bepaalde lidwoorden: er zijn er maar vijf: l', le, la, 'leh' en 'lez' (die laatste twee allebei als les geschreven) en de keuze ervan wordt vrij eenduidig bepaald door de factoren woordgeslacht, getal en beginklank van het volgende woord. De enige echte afwijkingen daarvan zijn van die gekke combinaties als in … [Lees meer...] overVereenvoudiging van het Friese lidwoordsysteem in Duitsland?
Het reflex
Door Henk Wolf Er zijn Nederlandstaligen voor wie reflex een onzijdig woord is. Laatst sprak ik met iemand die dingen zei als 'het reflex' en 'een sterk reflex'. Ik vroeg of reflex voor haar een de-woord of een het-woord was en ze antwoordde zonder aarzelen: 'een het-woord'. Op internet zijn ook voorkomens te vinden van 'het reflex'. Het zijn er geen duizenden, maar wel te … [Lees meer...] overHet reflex
Op (het) Parliament Square
Door Henk Wolf [...] op het moment dat uit de speakers op Parliament Square de aantallen klinken – 329 voor, 300 tegen – klapt ze halfslachtig met een slap handje. De zin hierboven stond afgelopen donderdag in een voorpagina-artikel van de Trouw. Met die zin is iets aan de hand: er staat geen lidwoord voor de naam van het plein Parliament Square. Dat is geen foutje: het … [Lees meer...] overOp (het) Parliament Square
De baard van de mop meten
Wie een verhaal meerdere keren vertelt, vertelt geen twee keer precies hetzelfde verhaal. Het raakt gestroomlijnd doordat details die er niet zoveel toe doen gaandeweg verdwijnen, je past het bewust of onbewust aan je gesprekspartners aan, de veranderde omstandigheden doen een bepaald detail pregnanter naar voren komen. En na verloop van tijd kent je publiek het verhaal en … [Lees meer...] overDe baard van de mop meten
Van Oekraïne naar het Ameland
Door Henk Wolf Van welk land is Kiev de hoofdstad? Sommige Nederlandstaligen zullen zeggen: van Oekraïne, terwijl anderen van de Oekraïne zullen zeggen. De landsnaam komt zowel mét als zónder lidwoord in het Nederlands voor. Een journalist vertelde me dat hij de lidwoordloze vorm gebruikte, omdat dat duidelijk maakte dat er sprake was van een onafhankelijke staat. Toen ik … [Lees meer...] overVan Oekraïne naar het Ameland
Ken ik nog effe van uw tijd roven?
door Henk Wolf Franstaligen zeggen niet 'Mon père mange petits pois', mar 'Mon père mange des petits pois', met des als een in Nederlandstalige oren volkomen overbodig extraatje. In het Nederlands hebben zelfstandige naamwoorden in het meervoud helemaal geen lidwoord of ander bepaalwoord nodig, maar in het Frans staat er dan altijd iets voor wat lijkt op een lidwoord en wat … [Lees meer...] overKen ik nog effe van uw tijd roven?
Het as
Door Henk Wolf Een paar dagen geleden bekeek ik op nu.nl een video over cremeren. In die video had de voice-over het een paar keer over 'het as'. Dat vond ik opvallend, want voor mij is as uitsluitend een de-woord. Ik heb eerst op de online-woordenboeken WNT en Van Dale nagekeken of die as als het-woord kennen. Dat bleek niet zo te zijn. Toen heb ik op meldpunttaal.nl een … [Lees meer...] overHet as
Lidwoorden
De nieuwe eerstejaarsstudenten van de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur aan de Radboud Universiteit moesten tijdens hun eerste week een filmpje maken over een onderwerp uit de neerlandistiek. Dat filmpje moest geschikt zijn voor gebruik op scholen. Dit is de winnaar. Met gastrollen voor tal van docenten van de opleiding Nederlands. … [Lees meer...] overLidwoorden
De kleuter en de peuter – nog meer afstandelijkheid in relaties
Door Sterre Leufkens Hartverwarmend en veelvuldig, dat waren de reacties op dit stukje over een taaltrend: het spreken over je partner als 'de vriend(in) ' en 'de vrouw/man'. Jullie doen en zien dit ook voortdurend. En het verschijnsel staat niet op zichzelf, want er is nog een andere geliefde, die regelmatig met de benoemd wordt: de peuter dan wel kleuter. Eerst een paar … [Lees meer...] overDe kleuter en de peuter – nog meer afstandelijkheid in relaties
‘Het zout’ en ‘de zout’
Door Henk Wolf Onzijdige zelfstandige naamwoorden zijn woorden die als regel het bepaalde lidwoord het krijgen, niet de. De meeste Nederlandse woorden zijn heel duidelijk wel of niet onzijdig. Het is bijvoorbeeld altijd ‘het huis’ en nooit ‘de huis’. En het is ook altijd (niet-onzijdig) ‘de aap’ en nooit ‘het aap’. Nou is het gekke dat een klein groepje onzijdige woorden … [Lees meer...] over‘Het zout’ en ‘de zout’
“Een een een een een boek”: over lidwoordherhaling in gesproken taal
Door Marten van der Meulen Ik ben dezer dagen voor allerlei onderzoeksdoeleinden lekker aan het klooien in het onvolprezen Corpus Gesproken Nederlands (CGN). Een van de voorbeelden die ik tegenkwam bevatte het volgende fragment: het ook een een een boek dat Een grappig voorbeeld: drie keer een op een rij! Ik wist wel dat mensen af en toe lidwoorden herhalen. In gesproken … [Lees meer...] over“Een een een een een boek”: over lidwoordherhaling in gesproken taal
In war zonder lidwoord
Door Marc van Oostendorp Hoe lang zullen krantenkoppen nog een herkenbaar genre vormen? Voor koppen boven online-artikelen gelden niet per se dezelfde eisen. Zo moesten koppen vroeger kort zijn, of preciezer nog: een lengte hebben die grafisch goed paste boven het artikel (en meestal was dat betrekkelijk kort). Een koppenmaker liet daarom lidwoorden en bezittelijk … [Lees meer...] overIn war zonder lidwoord
Sociaal persoon die…
Door Maartje LindhoutDe Weg-met-dat-woord!-verkiezing van het INL is eigenlijk niks voor mij. Ik erger me aan geen één woord. Wat is er mis met het genomineerde ‘chillen’? Is het woord ‘mensenmens’ echt overbodig omdat iedereen het is? En hoe kun je het woordpaar ‘zeg maar’ nou bannen? Als er íets vaak wordt gezegd. Nee, woorden en uitdrukkingen die mensen zat zijn, horen … [Lees meer...] overSociaal persoon die…
Lidwoord
Door Nico van LieshoutIn hoofdstuk vier van de roman Weerwater lezen we over de verhuisactiviteiten van Rudi en Bianca Ruwiel uit IJmuiden. Het is zondagochtend en beestenweer. Een onverwachte augustusstorm heeft het land ontwricht. Even spelen ze met de gedachte de laatste rit uit te stellen en te wachten tot de elementen wat kalmeren, maar het bed is al in het geleende busje … [Lees meer...] overLidwoord
Kersttoespraak van koningin orgie van lidwoordloosheid
Door Marc van Oostendorp Al dat gepraat over natuur en milieu leidt volgens mij alleen maar af van waar het de koningin dit jaar in haar kersttoespraak echt over ging: de steeds duidelijker wordende gaten in de grammaticale beschrijving van het Nederlands. Maak u geen zorgen, majesteit! Redding is nabij. … [Lees meer...] overKersttoespraak van koningin orgie van lidwoordloosheid
