Door Leonie CornipsEen medeklinker als de ‘zachte (g)’ heeft geen enkele betekenis; het verwijst niet naar ‘iets’ in de wereld. Bij een woord als boom zien we een stam en takken met groene bladeren voor ons, bij een zachte (g) helemaal niets. Maar toch kent dit kleine klankje vele sociale betekenissen. Voor Limburgers is de zachte (g) een echte achilleshiel. Deze krant staat … [Lees meer...] overZachte g
Limburgs
Een bed in Moresnet
Door Marc van OostendorpEen boek over Moresnet! Daarvoor ben ik natuurlijk meteen naar de boekwinkel gerend. Tussen 1816 en 1920 waren dat onze zuiderburen. Nadat Napoleon verslagen was en Europa anders verdeeld moest worden, bleef dit strookje land onbeslist tussen Nederland en Pruisen. Ook toen België zich afscheidde, bleef Moresnet neutraal. Pas na de Eerste Wereldoorlog was … [Lees meer...] overEen bed in Moresnet
Publieksmiddag: Mijnwerkers in de Euregio en daarbuiten
26 April 2016, 13.15 – 1600 Maastricht University, Faculty of Arts and Social Sciences, Maastricht Grote Gracht 80-82, Zolder (3e etage) Organisatoren: Leonie Cornips (Meertens Instituut & Maastricht University) Pieter Muysken (Radboud University) … [Lees meer...] overPublieksmiddag: Mijnwerkers in de Euregio en daarbuiten
Horst aan de Maas
Door Leonie CornipsAls onderzoekers zien we vooral de Randstad als de kosmopolitische plek waar veel nieuwkomers zich vestigen, maar niets is minder waar. Horst aan de Maas staat bekend om grote aantallen Polen die er tijdelijk of permanent wonen en merendeels in de tuinbouw werken. Deze gemeente herbergt volgens het CBS het hoogste aandeel Poolse migranten van Limburg, … [Lees meer...] overHorst aan de Maas
Mijntaal
Door Leonie CornipsIn het Jaar van de Mijnen is tot nu toe weinig aandacht besteed aan hoe de Oostelijke Mijnstreek talig veranderde door de vele mijnwerkers van elders. Een journalist van het socialistisch Dagblad Het Volk noteert in 1917 over Heerlen: ‘De huizen, de menschen, heel de sfeer doet on-Hollandsch aan… Allerlei vreemde typen loopen er rond en men hoort een … [Lees meer...] overMijntaal
Meer dan de helft van de streektaalartiesten komt uit Limburg
In 1996 kregen de eerste 100 Nederlandse dialectartiesten een plaats op de website ‘Streektaalmuziek inNederland’. In de loop der jaren volgden steeds meer artiesten. Het aantal nadert langzamerhand de 7000.Ondertussen ontdekten steeds meer geïnteresseerden deze website. Op 1 januari 2009 werd een teller ingebouwd die het aantal raadplegingen registreerde. Op 14 november j.l. … [Lees meer...] overMeer dan de helft van de streektaalartiesten komt uit Limburg
Stageplaats: dialectgebruik op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
Onderzoeksopdracht Gemeente Eijsden-Margraten:Dialectgebruik op peuterspeelzalen en kinderdagverblijvenAchtergrondSinds 1997 is het Limburgs door de regering officieel erkend als streektaal. In artikel 2.12 van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen staat het volgende:1. In een peuterspeelzaal wordt de Nederlandse taal als voertaal gebruikt. Daar waar naast de … [Lees meer...] overStageplaats: dialectgebruik op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven
Peutertalen
Door Leonie CornipsHet voordeel van hoogleraar ‘Taalcultuur in Limburg’ zijn, is dat veel mensen me bellen en vooral e-mailen over allerlei zaken die zij van belang vinden. Die correspondentie levert een mooie wisselwerking op. Ik krijg te horen wat er in Limburg leeft en vooral wat er talig speelt en ik geef informatie of advies terug. Toen ik net aangesteld was bij de … [Lees meer...] overPeutertalen
Congres ‘Dialecten, namen en geschiedenis in de Oeter- en Itter-vallei’
De Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde,in samenwerking met het gemeentebestuur van As en Veldeke As, nodigt u uit op haarEENENVEERTIGSTE CONGRESThema: Dialecten, namen en geschiedenis in de Oeter- en IttervalleiPlaats: Sint-AldegondiskerkjeSint-Aldegondisplein 5, 3665 As, BelgiëTel. +32 (0)486 90 31 54 (secretariaat VLDN – er is ter plaatse geen vaste … [Lees meer...] overCongres ‘Dialecten, namen en geschiedenis in de Oeter- en Itter-vallei’
De hon uitlaten
Door Marc van OostendorpDat ze in streken zoals Midden-Limburg hunj zeggen als meervoud van hontj (hond), kan sommige mensen tot grote opwinding opzwepen. Er is nu zelfs een heel boek over het verschijnsel verschenen omdat het ook in een groot deel van Noord-Duitsland voorkomt, namelijk overal waar hier stippen staan:Het is ook nogal wat. … [Lees meer...] overDe hon uitlaten
Is het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Door Marc van OostendorpNou was ik dit weekeinde ineens zomaar een argument in Het Betoog van de Week! Althans, dat stuk had in juli al in de ingezondenbrievenrubriek van NRC Handelsblad gestaan, maar de redactie van het onvolprezen radioprogramma De Taalstaat riep het deze week uit tot de indrukwekkendste redenering van de afgelopen week .En daarin speelde ik dus een … [Lees meer...] overIs het Limburgs de ‘grondlegger’ van het Nederlands?
Rowwen Hèze gaat digitaal
Door Leonie CornipsIn diepe stilte werken we hard aan het Limburgportaal in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, die iedereen de DBNL noemt. De DBNL was altijd zelfstandig maar is met ingang van 1 januari 2015 onderdeel geworden van de Koninklijke Bibliotheek. De DBNL digitaliseert de Nederlandse literatuur snel, betrouwbaar en in zeer hoge kwaliteit. … [Lees meer...] overRowwen Hèze gaat digitaal
30 Jaar Over Rowwen Hèze: auteurs en bijdragen in vogelvlucht
Voorwoord bij: Cornips, Leonie & Barbara Beckers (red.). 2015. Het dorp en de wereld. Over dertig jaar Rowwen Hèze. Nijmegen: Uitgeverij Vantilt. pp 264 30 Jaar Over Rowwen Hèze: auteurs en bijdragen in vogelvlucht Door Leonie Cornips Rowwen Hèze bestaat dertig jaar en trekt volle poptempels, weidetenten en theaters met steeds nieuwe fans en trouwe fans die hun band al … [Lees meer...] over30 Jaar Over Rowwen Hèze: auteurs en bijdragen in vogelvlucht
Het Limburgs is als middeleeuws Engels
Door Marc van OostendorpEen gesprek dat ik eerder deze week hield met Ben Hermans van het Meertens Instituut (en de Vrije Universiteit) over waarom het belangrijk is om Limburgse dialecten te bestuderen, en waarom deze dialecten meer lijken op middeleeuws Engels dan op het Chinees. … [Lees meer...] overHet Limburgs is als middeleeuws Engels
Erdbrug, Venray en ‘Si tard’
Door Leonie Cornips Buiten stormt het, de bomen waar ik op uitkijk schudden heen en weer en de steeds terugkerende regenvlagen zijn zo intens dat op mijn toch wel drukke plein geen mens, noch hond of verkeer te bekennen valt. Voor mij op tafel ligt de ‘Codex Nederlandse-Limburgse toponiemen’ van Arthur Schrijnemakers: een 951 pagina’s tellend boek dat de motieven van … [Lees meer...] overErdbrug, Venray en ‘Si tard’
Tweetalige kinderen
Door Leonie CornipsHet Europees Handvest voor Minderheidstalen heeft Fries, Nedersaksisch en Limburgs als drie regionale/streektalen erkend. In Nederland spreekt men het Nedersaksisch in (delen van) Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. Het Fries heeft het hoogste niveau van erkenning (III) waardoor inwoners van Friesland tussen het Fries en Nederlands als officiële … [Lees meer...] overTweetalige kinderen
Sjtómme Limburger
Door Leonie Cornips Gé Reinders heeft maar twee coupletten in zijn lied Sjtómme Limburger van het album ‘As ’t d’r op aan kump’ nodig om het hart te raken van het onderzoek naar Taalcultuur in Limburg. In het eerste couplet van Sjtómme Limburger introduceert Gé een ik-figuur die ons laat weten dat hij met rijke mensen op een boot voor het land van de vrijheid – Amerika – … [Lees meer...] overSjtómme Limburger
Que sera, sera
Door Leonie Cornips Onlangs was ik bij mijn oude buurvrouw op bezoek die in Brunssum naar een zorginstelling verhuisd is. Ik had haar lang niet meer gezien en voelde me daar ongemakkelijk bij. Vooral omdat ik deze buurvrouw in de tijd dat ik nog thuis woonde als een tweede moeder beschouwde; ik noem haar dan ook mijn tante. Zij was vergeleken met mijn moeder een échte prater … [Lees meer...] overQue sera, sera
Rowwen Hèze
Door Leonie Cornips Brand Consultancy verklapte een jaar geleden dat popmuziek het sterkste cultuurmerk in Limburg is. Limburgers zetten Rowwen Hèze met een stip op één, gevolgd door Pinkpop. Theo Joosten, de gitarist van Rowwen Hèze, vertelt vervolgens aan L1 dat Rowwen Hèze zich jarenlang ‘het best bewaarde geheim van Limburg’ noemde en ‘gelukkig is toch blijkbaar dat geheim … [Lees meer...] overRowwen Hèze
Vergadertalen
Door Leonie CornipsLimburg is een grensprovincie bij uitstek. Het maakt deel uit van maar liefst vier Euregio’s. Drie van die Euregio’s zijn naar de grote rivieren genoemd: Maas-Rijn, Rijn-Waal, Rijn-Maas-Noord en Euregio Benelux Middengebied. In die Euregio’s overleggen bestuurders uit Duitsland, Nederland en België regelmatig met elkaar. In welke taal of talen doen ze dat? … [Lees meer...] overVergadertalen
Doe mosz dich de naas poetse
Door Leonie Cornips Ergens weten we wel dat we veel vaker zich of een vorm daarvan als me en je zeggen en andere typen zinnen daarmee maken dan in het westen gebruikelijk is. Het viel mij pas op toen ik Nederlandse Taalkunde studeerde in Amsterdam. Ik ging ervan uit dat ik Nederlands sprak omdat dialect thuis niet aanwezig was. Maar tijdens de colleges taalkunde bleek pas … [Lees meer...] overDoe mosz dich de naas poetse
Grenstalen
Door Leonie Cornips De website van het WK-wielrennen in 2012 vermeldt dat Limburg meer kilometers grens met België en Duitsland gemeen heeft dan met de rest van Nederland. De provincie grenst over een lengte van 212 kilometer aan Duitsland en over een lengte van 139 kilometer aan België. Connie Palmen schetst hoe zij als kind in Limburg tussen allerlei talen en dialecten … [Lees meer...] overGrenstalen
Do you love me?
Sommige zinnetjes wekken wrevel of hilariteit op. Een beroemd voorbeeld is het gebruik van doen als hulpwerkwoord. ‘Ik ben gewoon timmerman en ik doe timmeren’ zegt een Heerlenaar tegen me. Dit doen bij een zelfstandig werkwoord als timmeren, lijkt een rechtstreekse vertaling uit het dialect. Vandaar dat ik vaak hoor beweren dat doen-zinnen uniek voor Limburg zijn. Een echt … [Lees meer...] overDo you love me?
Blauwe Schuit
Door Leonie Cornips Op een druilerige zondagmorgen zit ik in de trein naar Heerlen om op uitnodiging even onderdeel uit te maken van de draaiboekbesprekingen van de Blauwe Schuit. Overmorgen vaart het schip op wielen uit om vijf dagen lang de vastelaovend aan te kondigen, ook in het nabije België en Duitsland. Deze zondag zijn ook diverse gastheren van de ankerplaatsen die de … [Lees meer...] overBlauwe Schuit
Tachtig procent dialectgebruik
Door Leonie Cornips ‘In Limburg spreekt tachtig procent van de inwoners dialect,’ zei een toehoorder onlangs bij een lezing. Ik zag aan zijn lichaamshouding dat het moeilijk zou worden om hem, in een paar minuten, op andere gedachten te brengen. Niet dat ik hem wilde laten weten dat het percentage niet zou kloppen, maar wel dat het type onderzoek naar aantallen dialectsprekers … [Lees meer...] overTachtig procent dialectgebruik
