Al lezende in Ogier van Denemerken – 13 : “Want si sijn valsc uwe gode.” Amand Berteloot Ons titelcitaat, vers 4051 van OvD, demonstreert het merkwaardige beeld dat de Middeleeuwers in West-Europa hadden van wat ze ‘Mametrie’ (verzen 9076, 9498, 14064) noemden, de godsdienst van de Saracenen. Die wordt voorgesteld als een polytheïstische religie, waarin … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 13
middeleeuwen
Ogier van Denemerken : hoofdstukken 111-120
Ogier van Denemerken Hertaling van het Middelnederlandse epos naar de Middelhoogduitse Ogier von Dänemark, zoals bewaard gebleven in handschrift Heidelberg CPG 363, door Amand Berteloot. Hoofdstukken 111-120 (regels 5891-6921) Verantwoording van de editie … [Lees meer...] overOgier van Denemerken : hoofdstukken 111-120
Al lezende in Ogier van Denemerken – 12
Al lezende in Ogier van Denemerken – 12 : Gesten, presten, veinsten en fingens. Amand Berteloot Aan het begin van OvD wordt Karel de Grote in Sint Omaars met twee jobstijdingen geconfronteerd. De boden die hij een paar dagen tevoren naar Godefroot van Denemerken heeft gestuurd, werden door deze op schandelijke manier mishandeld. Tegelijk komt uit het zuiden de melding dat de … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 12
Subsidie voor onderzoek naar middeleeuwse verhalen in overgang van handschrift naar druk
Met een subsidie van NWO en het Vlaamse Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) gaan neerlandici/mediëvisten dr. Bart Besamusca (Universiteit Utrecht) en prof. dr. Frank Willaert (Universiteit Antwerpen) een nieuw project leiden getiteld ‘The changing face of medieval Dutch narrative literature in the early period of print (1477-c. 1540)’. Daarin onderzoeken ze samen met twee … [Lees meer...] overSubsidie voor onderzoek naar middeleeuwse verhalen in overgang van handschrift naar druk
Middelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Nou, we zijn er hoor. Heel Mak is doorgewerkt en alle scheldwoorden zijn eruit gefilterd. Dit is het laatste restje. Maar als je alle scheldwoorden bij elkaar zou willen hebben, moet je dan zelf alle twaalf afleveringen bij elkaar voegen? Nee hoor, dat is al gedaan (met dank aan Carlien van Kampen); de volledige lijst staat gewoon in aflevering 1. De eerste lijst is daar … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Beatrijs in het Hongaars
De basis van het Nederlandse Beatrijsverhaal is een legende die door Caesarius van Heisterbach opgetekend is in het Latijn (moderne Nederlandse vertaling is in 2003 uitgegeven door Uitgeverij Voltaire; deze uitgeverij heeft geen eigen site). Deze legende is een mooi voorbeeld van Europese literatuur, omdat het Latijn in de Middeleeuwen door heel Europa gelezen en gesproken … [Lees meer...] overBeatrijs in het Hongaars
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Handschrift van de Sint-Sebastiaansbroederschap in Brussel uit 1468, opnieuw ingebonden in 1697.Gisteren berichtte ik over de ontdekking van een vijftiende-eeuws handschrift op een Brusselse zolder. De informatie was erg summier, de pics waren erg low res, maar vandaag is er meer informatie vrijgekomen en zijn de foto's een stuk beter. … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Lezers, ga eens heel gauw uw zolder opruimen! Er kan zo maar iets bijzonders liggen. Nee, geen schilderij van Rembrandt, en de opbrengst van de Zilvervloot heeft Piet Hein er ook niet gestald. Maar een vijftiende-eeuws handschrift? Dat zou zo maar kunnen. Nodig in ieder geval handschriftjager Remco Sleiderink uit, de Indiana Jones van de mediëvistiek. Hij heeft onlangs een … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Middelnederlandse scheldwoorden 11
Vulpen is het mooiste woord uit de scheldwoordenlijst van vandaag (het eerste deel staat hier). Het is al een behoorlijke tijd een soort pen, maar in de vijftiende eeuw betekende het duivelsjong. Kijk, dat heeft Mak toch maar mooi voor ons uitgezocht en opgeschreven. In ieder geval kunnen we elkaar ook deze week weer ouderwets tegen elkaar tekeer gaan. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 11
Middelnederlandse scheldwoorden 10
Toen ik begon aan een inventarisatie van de scheldwoorden die Mak noemt in zijn woordenboek, had ik geen idee dat ik tot meer dan tien episodes zou komen. Dit is nummer 10 en het eind is nog niet in zicht. Hoewel, het eind begint in zicht te komen. Als het om Middelnederlandse scheldwoorden gaat, ben ik een echte schosmuzeel. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 10
Middelnederlandse scheldwoorden 9
De serie Middelnederlandse scheldwoorden is weer toe aan een update. De eerste aflevering staat hier, nummer 9 hieronder behandelt de letters P en Q uit de woordenlijst van Mak. De omschrijving van het eerste woord 'Paddaert' is niet negatief: 'vent of kerel'. Is Mak hier niet een beetje te aardig? Het woord komt uit refereyn CXXXVIII uit de bundel van Jan van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 9
Hebban olla vogala
'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?' is niet het oudste Nederlandse zinnetje, maar het is wel een van de bekendste. Het heeft diverse mensen geïnspireerd tot kunst. Zo is er een dansvoorstelling van, een freejazzrocknewwavesong en een luisterliedje. Het Klokhuis is er ook mee aan de haal gegaan en het resultaat is een … [Lees meer...] overHebban olla vogala
Taal als tijdsmachine
Om de reiziger aan te sporen om een kaartje te kopen en zo de boete van 40 euro te vermijden, hangt er een bordje in de bus van Wupperal: “40 euro sind viel geld!”Mijn oog valt op sind, ik zou niet snel zeggen 40 euro “zijn veel geld”, maar liever ”is veel geld”. Mijn aandacht gaat naar wat anders is dan in het Nederlands. Dat op de uitspraak na alles hetzelfde als in het … [Lees meer...] overTaal als tijdsmachine
Middelnederlandse scheldwoorden 8
Het punt met de lijst van Middelnederlandse scheldwoorden is dat de bronnen van J.J. Mak vooral literair zijn. Dit betekent dat veel van de scheldwoorden in het wild niet voor zijn gekomen, maar artificieel zijn. Vooral in kluchten en satirische teksten werd gescholden en ik heb zo het vermoeden dat schrijvers vaak leuke scheldwoorden bedachten - alles voor een gulle lach, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 8
Medieval Francophone Literary Culture Outside France. Conference 2013
Medieval Francophone Literary Culture Outside France is an AHRC-funded research project that aims to investigate how francophone literary texts travelled across Europe and beyond.The project’s research questions include:In what social and cultural milieus were francophone texts composed and disseminated outside France?Is there a transnational francophone literary culture, … [Lees meer...] overMedieval Francophone Literary Culture Outside France. Conference 2013
Buiten de band. Boekencollecties in de middeleeuwse Nederlanden
Symposium ter gelegenheid van het twintigjarig jubileum van Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden Nijmegen, 14 februari 2013Het idee dat teksten betekenis krijgen binnen de materiële context waarin ze worden overgeleverd, is sinds de opkomst van de überlieferungsgeschichtliche Methode en de New Philology in de vorige eeuw niet meer weg te denken … [Lees meer...] overBuiten de band. Boekencollecties in de middeleeuwse Nederlanden
Middelnederlandse scheldwoorden 7
Ik had mijn serie van Middelnederlandse scheldwoorden even onderbroken, omdat ik iets anders te melden had. Hier is echter deel 7 van de scheldwoordenlijst, gebaseerd op het Rhetoricaal Glossarium van Mak. Opdat u ouderwetsch schelde. Komen ze: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 7
Derde Jacob van Lennep-lezing door Peter Raedts
De liberale MiddeleeuwenRond 1800 werden de Middeleeuwen herontdekt. De Middeleeuwen werden een voorbeeld van authentieke menselijkheid, onderlinge verbondenheid en wederzijdse verantwoordelijkheid in hechte volksgemeenschappen. In zijn lezing gaat Raedts in op de negentiende-eeuwse fascinatie voor de Middeleeuwen. Hij zal ingaan op de paradox dat liefhebbers van de moderne … [Lees meer...] overDerde Jacob van Lennep-lezing door Peter Raedts
Middelnederlands in de deeltjesversneller
Remco Sleiderink is een onderzoeker die nieuws uit de Middeleeuwse literatuur brengt. Kan dat dan? De Middeleeuwen zijn toch voorbij? Nou en of dat mogelijk is. Zo ontdekte hij in 2010 een paar nieuwe fragmenten van Jacob van Maerlant - ik geef toe dat dit vooral bij mediëvisten spectaculair nieuws was, maar dat het grote publiek er niet echt koud of warm van werd. Twee … [Lees meer...] overMiddelnederlands in de deeltjesversneller
Middelnederlandse scheldwoorden 6
Om eerlijk te zijn dacht ik dat het samenstellen van een Middelnederlandse scheldwoordenlijst op basis van de rederijkerswoordenlijst een klein klusje was. Het tegendeel bleek waar. Dit is nu al deel 6... (Deel 1 staat hier.) En er zullen nog meer afleveringen volgen. Excuses voor de overlast. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 6
Middelnederlandse scheldwoorden 5
Merkt u ook dat er in uw omgeving op een eigenaardige manier gescholden wordt? Dat komt door de reeks Middeleeuwse scheldwoorden op Neder-L. Vandaar dat ik hier weer een follow up geef uit het Rethoricaal Glossarium van Mak. Dit is de basislijst, hier komen de aanvullingen: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 5
Middelnederlandse scheldwoorden 4
Terwijl heel Nederland zucht onder en geniet van de tropische hitte, ben ik voor het onvolprezen Neder-L in de Middeleeuwse scheldwoorden uit de woordenlijst van Mak gedoken. Clabotshoot dat ik ben. En is het al af? Nee, natuurlijk niet. Misschien de volgende keer. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 4
Middelnederlandse scheldwoorden 3
In het woordenboek der rederijkers van Mak staat bij veel scheldwoorden dat het een scheldwoord is. Bij veel schimpwoorden dat het een schimpwoord is. Niet altijd. Ik ben daarom maar dat woordenboek door gaan vlooien om een compleet overzicht te krijgen van hoe men elkaar uitschold in de zestiende eeuw. Ben ik er al klaar mee? Nee. Zelfs de C heb ik nog niet helemaal … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 3
Middelnederlandse scheldwoorden 2
Vorige week kwam ik met een lijst van Middelnederlandse scheldwoorden die ik uit het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak had samengesteld. Uiteraard was deze lijst niet compleet; ik heb nog een paar aanvullingen:Capoen, cappoender, capuijn, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 2
Middelnederlandse scheldwoorden
Onlangs vroeg iemand me of ik een stel Middeleeuwse scheldwoorden wist, om te gebruiken in een historische roman. Verder dan 'fielt' en 'dobbel velleken' kwam ik niet 1-2-3. Er is geen kant en klare lijst gepubliceerd, noch in een boek, noch op een site. Wat er niet is, moet je zelf maken. Vandaar dat ik begonnen ben in het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak. Een kwestie van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden