'Het Kerelslied' uit het Gruuthuse-manuscript is een van de bekendere liederen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. De tekst is echter niet helemaal helder en open voor verschillende interpretaties - zoals Herman Brinkman in dit artikel en dit artikel laat zien. Ik heb een vertaling gemaakt van 'Het Kerelslied' (en ik dank Henk 't Jong voor een paar nuttige opmerkingen). … [Lees meer...] overKerelslied
Middelnederlands
Video: Frank Willaert leest uit Jan van Ruusbroec
Bij het woord mystiek denken we snel aan extase, met Bernini’s beroemde beeld van de heilige Theresa voor ogen. Maar wie Middelnederlandse mystieke literatuur leest, ontdekt vlug dat niet de extase, maar de brandende begeerte in deze teksten centraal staat. Hoe als eindige, geschapen mens ooit de gelijkwaardige liefdespartner worden van de oneindige, ongeschapen God? Deze vraag … [Lees meer...] overVideo: Frank Willaert leest uit Jan van Ruusbroec
Video: Frank Willaert leest uit Beatrijs (14e eeuw)
Het verhaal van de non die met haar minnaar het klooster verlaat, vele jaren in zonde leeft, maar vervolgens verlaten en berooid weer naar het klooster terugkeert, zonder dat iemand het merkt, omdat Maria al die jaren haar plaats ingenomen heeft, was in de middeleeuwen en nadien in vele Europese talen verspreid. Maar in geen enkele taal is deze stof zo uitvoerig en zo … [Lees meer...] overVideo: Frank Willaert leest uit Beatrijs (14e eeuw)
De Reynaerd in het Sallands
Onlangs gaf Bas Jongenelen in Neerlandistiek te kennen dat hij een vertaling had gemaakt van het Middelnederlandse meesterwerk Van den Vos Reynaerde (Vertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’). Die vertaling in het Standaardnederlands heeft hij in een PDF-bestand aangeboden, dat vrijelijk verspreid mag worden. ‘Hoe meer Reynaert, hoe beter’, zegt hij erbij. Naar aanleiding van zijn … [Lees meer...] overDe Reynaerd in het Sallands
Frank Willaert leest uit Elckerlijc (eind 15de eeuw)
De Spyeghel der Salicheyt van Elckerlyc behandelt een universeel thema: wat doe je als je plotseling met de dood wordt geconfronteerd? Dit toneelstuk uit de tweede helft van de vijftiende eeuw van een onbekende rederijker is bevolkt met allegorische personificaties die allemaal abstracte begrippen voorstellen. Elckerlyc, die dus iedere mens voorstelt, wordt door de dood … [Lees meer...] overFrank Willaert leest uit Elckerlijc (eind 15de eeuw)
Ferguut alla bolognese
Toen mij ter ore kwam dat een Italiaan een kritische editie van ‘onze’ Ferguut bezorgd had, was ik ontroerd, verbaasd en verwonderd tegelijk. Ontroerd omdat Die riddere metten witten scilde de Alpen overgestoken was en nu in Bologna gelezen werd – want wie leest er in Amsterdam nog de Ferguut? Verbaasd, want wie haalt het per l’amor di Dio in zijn hoofd om voor Bolognese … [Lees meer...] overFerguut alla bolognese
Te verschijnen: Jacob van Maerlant, Der Naturen Bloeme
Rond 25 april verschijnt bij uitgeverij Walburg Pers: Jacob van Maerlant, Der Naturen Bloeme. Uit het Middelnederlands vertaald door Ingrid Biesheuvel. Rond 1270 schreef de beroemde Vlaamse dichter Jacob van Maerlant Der Naturen Bloeme. Het is een vertaling-op-rijm van Liber de natura rerum van de geleerde Thomas van Cantimpré. Dankzij Maerlant kon iedereen … [Lees meer...] overTe verschijnen: Jacob van Maerlant, Der Naturen Bloeme
Losse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans
Kunnen we schatten wat we niet weten? Ja, zeiden Mike Kestemont en Folgert Karsdorp een aantal jaar geleden, en ze demonstreerden het aan de hand van middeleeuwse ridderromans. We weten zeker dat die niet allemaal zijn overgeleverd. Met een inventieve manier van schatten lieten ze zien dat er in het Middelnederlandse gebied ongeveer 150 ridderromans moeten zijn geweest, waarvan … [Lees meer...] overLosse gemeenschappen en het bewaren van ridderromans
‘Bi Pieterse’
De Reinaert in vrije en berijmde vertaling in Afrikaans Van den Vos Reynaerde, het middeleeuwse dierenepos dat omstreeks de jaren zeventig van de dertiende eeuw is geschreven door “Willem die Madoc(ke) maecte” (zie het acrostichon “BIWILLEME”, volgens het Dyckse handschrift, ca. 1375), heeft een jarenlange tekstgeschiedenis in het Afrikaans. In deze beschouwing verwijs ik … [Lees meer...] over‘Bi Pieterse’
Etymologica: MidNL reumappel en matral
Een paar eeuwen geleden was het doodnormaal. Was je verkouden, dan had je een geperforeerd bundeltje met aromatische kruiden en ambergris om je nek waaraan je af en toe kon snuiven. Een soort van neusspray avant la lettre. Tot in de zeventiende eeuw droegen rijke stedelingen dikwijls zo’n kruidenmix ingesloten in een edelmetalen houdertje (vaak een bolletje) om de nek, niet … [Lees meer...] overEtymologica: MidNL reumappel en matral
Nestas hagunnan: een kerndoel literaire overlevering!
Een wereld erbij in de onderbouw Vorig jaar maakten wij ons er in Wat unbidan wi nu hard voor om literaire overlevering in het programma van het schoolvak Nederlands voor de onderbouw te krijgen. Nu ziet het ernaar uit dat dit onderdeel daar inderdaad terecht zal komen. Wie namelijk de conceptkerndoelen Nederlands bekijkt, komt - na even bladeren of scrollen - bij … [Lees meer...] overNestas hagunnan: een kerndoel literaire overlevering!
Moed is een schaars artikel
Een gesprek met Frits van Oostrom Martin Sommer in gesprek met emeritus hoogleraar historische letterkunde Frits van Oostrom, naar aanleiding van zijn laatste boek De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk. Het boek behandelt niet alleen de middeleeuwse tekst, maar leest ook deels als een autobiografie en de geschiedenis van een volkscultuur. In dit gesprek komen … [Lees meer...] overMoed is een schaars artikel
Het Glossarium Trevirense
In 1973 bezorgde Piet van Sterkenburg een uitgave van het Glossarium Harlemense en in 1977 van het Glossarium Bernense (samen met Louis de Man). Nu vijftig jaar later is het de beurt aan de Latijns-Middelnederlandse woordenlijst uit de Stadtbibliothek van Trier, het zogeheten Glossarium Trevirense (Codex 1125/2059 Stadtbibliothek … [Lees meer...] overHet Glossarium Trevirense
Onder bore gevel
Een oud woord hervonden is als een erfstuk ontvangen, te meer als het lang geleden in eigen taal gewrocht is. Werd het ooit door dichters gebruikt om verheven stijl in stafrijm te drijven? Een zo’n kleinood luidt boor en beduidt ‘hoog, verheven’. Zeldzaam Behalve misschien in de Belgisch-Limburgse oordnaam Borlo is dit woord in zijn oorspronkelijke, … [Lees meer...] overOnder bore gevel
De Reynaert in het Middelnederlands
Frank Willaert leest de tekst van Vanden vos Reynaerde integraal voor in het Middelnederlands. … [Lees meer...] overDe Reynaert in het Middelnederlands
24 maart 2023: Vijfde Dag van de Medioneerlandistiek
Bijna vijf jaar na de laatste ontmoeting hopen we opnieuw samen te komen met alle medioneerlandici. Ditmaal wordt de Dag van de Medioneerlandistiek georganiseerd in Nijmegen door de Radboud Universiteit, op vrijdag 24 maart. Het thema luidt: ‘De medioneerlandistiek en de wereld van nu’. Graag tot dan! … [Lees meer...] over24 maart 2023: Vijfde Dag van de Medioneerlandistiek
UAntwerpen koopt fragment van onbekend middeleeuws ridderverhaal
Amerikaanse mecenas steunt aankoop waardevolle snipper (Persbericht Universiteit van Antwerpen) UAntwerpen heeft onlangs meegedaan aan een veiling bij Christie’s in Londen, in de hoop een snipper van een middeleeuws boek te kopen. Dat is gelukt. Het perkamenten strookje ging voor 4000 pond onder de hamer. De Antwerpse literatuuronderzoekers hopen het fragment in verband … [Lees meer...] overUAntwerpen koopt fragment van onbekend middeleeuws ridderverhaal
Ende bij den drollen int weer weghen
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (20) – Nu noch Nu noch is een van de bekendste kluchten uit de late middeleeuwen. Een man klaagt bij zijn buurman over zijn vrouw die altijd ruziemaakt. Wat moet hij doen? Zijn buurman zegt: je moet vanaf nu als ze iets zegt, alleen nog maar zeggen ‘nu noch’ . Dat doet de man, maar het leidt natuurlijk vooralsnog … [Lees meer...] overEnde bij den drollen int weer weghen
Van Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Als iemand op het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) zich jarenlang vol enthousiasme heeft ingespannen om de studie van het Middelnederlands te vergemakkelijken, dan is dat Dirk Geirnaert geweest. Dozen vol met diskettes en alfa- en betaversies van de Cd-rom Middelnederlands die hij achterliet toen hij in oktober 2021 met pensioen ging, zijn daar de stille getuigen van. … [Lees meer...] overVan Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Het verhaal van Reynaert slaat ook in Oekraïne een brug naar humaniteit
Voordat een agressor daar alles in puin begon te schieten, had Oekraïne een bloeiende tekenfilmindustrie. Veel van het jonge talent van deze democratie-in-opbouw voelde zich aangetrokken door het samenspel van beeld en verhaal, tekenkunst en woordkunst, versterkt door digitale technologie. De regering steunde deze creatieve industrie in woord en daad, en zowel makers als … [Lees meer...] overHet verhaal van Reynaert slaat ook in Oekraïne een brug naar humaniteit
Het heiligenleven van Reynaert?
Een wankele constructie van René Broens Eind vorig jaar verscheen een nieuwe vertaling van René Broens van Van den vos Reynaerde met een uitvoerig nawoord, waarin hij een voorschot neemt op zijn nog te verschijnen studie over de interpretatie van dit meesterwerk. Willem Kuiper besprak het lovend in deze weblog en schreef ‘kom maar op, René Broens, met je … [Lees meer...] overHet heiligenleven van Reynaert?
Leermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Door Jan Uyttendaele Naar aanleiding van het verschijnen van de herziene ‘Canon van de Nederlandse literatuur’ door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren heb ik een aantal leermiddelen bij Middelnederlandse canonteksten samengesteld. … [Lees meer...] overLeermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Frank Willaert in quarantaine
Wie zijn de leden van de KANTL en waarmee houden zij zich tijdens hun quarantaine bezig? Frank Willaert wordt elke dag weer pijnlijk herinnerd aan afspraken en plannen die intussen zijn geannuleerd. De middeleeuwers hadden hem nochtans verwittigd... (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overFrank Willaert in quarantaine
Middelnederlands.nl
We hadden het vandaag eigenlijk feestelijk willen openen aan het Meertens Instituut, maar dat doen we nog wel een keer. Ondertussen willen we deze fraaie site niet gesloten houden: Middelnederlands.nl. – een naslagwerk vooral voor de dialectvariatie in de dertiende, de veertiende en de vijftiende eeuw – gedocumenteerd in de vorm van honderden kaarten die aangeven hoe woorden in … [Lees meer...] overMiddelnederlands.nl
De Alphaman en de Abele spelen
Acht middeleeuwse toneelstukken. Één moddervette video. De Alphaman presenteert de Abele spelen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overDe Alphaman en de Abele spelen
