De verbuigings-e, dat is pas echt een teken dat wij Nederlandstaligen niet goed bij ons hoofd zijn. Wat voor zin heeft het dat zo'n stom e'tje verplicht is in een mooie jongen, in de mooie jongen, in het mooie meisje, maar dan ineens niet meer mag in een mooi meisje? We zijn niet alleen. Welke taal je ook leert, verbuiging (mooi-mooie) en vervoeging (loop-lopen) zijn altijd … [Lees meer...] overZe loop, ze kom
morfologie
De Griekse in het Griekse
Die -e in de Griekse wat doet hij daar? Is het dezelfde vrouwelijke uitgang die we vinden in redactrice of diëtiste? Of is Griekse eigenlijk een bijvoeglijk naamwoord (zodat de hele constructie een soort verkorting wordt van de Griekse vrouw)? Daar denk ik weleens aan als ik niet slapen kan.Toevallig vond ik in de novemberlading van de DBNL een artikel … [Lees meer...] overDe Griekse in het Griekse
Heb jij / jij hebt
In een artikel dat hij deze week op het internet gezet heeft, wijst mijn collega Gertjan Postma op een curieuze correlatie, die te zien is in de twee kaarten hierboven. Op de linkerkaart staan bolletjes bij alle dialecten die nog het oude voornaamwoord du hebben (of dich of iets dat erop lijkt) voor de tweede persoon enkelvoud. Op de rechterkaart staan bolletjes in alle … [Lees meer...] overHeb jij / jij hebt
Dom genoeg
Hoe maak je bijwoorden in het Nederlands? Meestal kun je domweg het bijvoeglijk naamwoord nemen (ik schrijf langzaam) waar je in andere talen een achtervoegsel moet gebruiken (I write slowly, Scrivo lentamente). Toch hebben we wel een paar van die achtervoegsels: -erwijs (ongelukkigerwijs) bijvoorbeeld, en -elings (blindelings), -elijk (recentelijk) en … [Lees meer...] overDom genoeg
Een paar tien
De deskundigen zijn eruit: honderd is een zelfstandig naamwoord. Nu moeten ze het nog eens zien te worden over tien!Dat honderd een zelfstandig naamwoord is, is duidelijk. Je kunt er een meervoud van maken (honderden), je kunt er een lidwoord en een bijvoeglijk naamwoord voor zetten (een dikke honderd) en ook een voorzetsel (boven de honderd) dat zelfs weer nader bepaald … [Lees meer...] overEen paar tien
Een-en-twintig
Afgelopen vrijdag hield de taalkundige Geert Booij een afscheidscollege in de aula van de Universiteit Leiden. Hij legde daarbij nog een keer uit hoe hij in de loop van zijn 47-jarige carrière is gaan denken over de manier waarop woorden worden gevormd (de morfologie). Er waren ook allerlei beroemde andere morfologen die lezingen hielden, het was een mooie dag.Eén bewering van … [Lees meer...] overEen-en-twintig
Het Rijks
Ik vermoed dat het Rijksmuseum wel op wat tumult had gehoopt bij de onthulling van het nieuwe logo. Dat ontstond dan ook meteen op Twitter en op enkele gespecialiseerde websites: er stond een spatie in dat logo!Als medewerker van het roemruchte Meertens Instituut kan ik natuurlijk niets zinnigs over deze materie zeggen. Het gaat mij echter om iets anders: de motivatie die de … [Lees meer...] overHet Rijks
Nieuw woord: bijwijnen
Woordenboekmakers nemen een woord pas op als het een aantal jaar in min of meer officiële media wordt aangetroffen. Dat is een begrijpelijke vuistregel – je kunt nu eenmaal niet iedere eendagsvlieg in zo'n woordenboek gaan plaatsen, maar er is daardoor in het Nederlands lang van alles onder de radar van de lexicografen gebleven dat nu pas naar boven komt.Gisterenmiddag werd er … [Lees meer...] overNieuw woord: bijwijnen
Programma Morphology Meeting 2012
Organised by LUCL and Meertens Institute, AmsterdamDate: Saturday, September 8, 9.00-17.00 hoursLocation: Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, 2311 BD Leiden; Rooms 147 and 148 … [Lees meer...] overProgramma Morphology Meeting 2012
En dan kreeg ik spataders
'Heb jij enig idee,' vroeg Anna (@AnnaDixit) me gisteren via Twitter, 'waarom kinderen via Twitter altijd de verleden tijd gebruiken?' Ze gaf ook een voorbeeld:Dan was ik de moeder en jij de vader en we gingen wandelen.Ik twitterde terug dat ik dacht dat die kinderen de verledentijdsvorm hier net iets anders interpreteren. … [Lees meer...] overEn dan kreeg ik spataders
Hoe dieper de crisis, hoe gouder de glans
Bijna had ik hem gemist, een gouden zin in NRC Handelsblad van maandagavond:Hoe langer geleden, hoe dieper de crisis, hoe gouder de glans die in Griekenland over het olympisch jaar ligt.Gouder de Beauregard is een deftig klinkende familienaam (ook al zijn er gelukkig ook autohandelaren met die naam) wat het moeilijk maakt om te googlen, maar ik kan me niet herinneren dat woord … [Lees meer...] overHoe dieper de crisis, hoe gouder de glans
Hun geit
Bron MAND, Deel 2 (kaart 2.6.1.1)Deze week kregen we op het Meertens Instituut bericht van de uitgever dat de Morfologische en de Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND en SAND) binnenkort worden verramsjt. Binnenkort liggen ze bij de voormalige Selexyz-winkels.Ik heb een paar hoofdstukken bijgedragen aan deel II van de MAND. Het liefst is mij het … [Lees meer...] overHun geit
Steeds meer hij wilt: nieuwe spelling?
Maandagochtend maak ik altijd een uitstapje, want dan ben ik op Radio Noord-Holland met een taalrubriek.Op die uitzendingen krijg ik altijd veel reacties van luisteraars, en dat is misschien wel mijn intensiefste contact met mensen die wel 'gewone taalgebruikers' worden genoemd. Deze week bijvoorbeeld:Ik heb een brandende vraag voor Marc van Oostendorp.Ik hoor en lees … [Lees meer...] overSteeds meer hij wilt: nieuwe spelling?
Over de geboorte van lidwoorden, naamvallen en andere (on)gemakken
door Suzanne AalberseVaak lees je over het verdwijnen van lidwoorden of naamvallen. Steeds meer mensen zeggen ‘de mooie meisje’ en de –n van ‘te allen tijde’ is er alleen op papier nog maar allang niet meer in gesproken taal. Toch zijn lidwoorden en naamvallen ooit ontstaan. Hoe eigenlijk en waarom?In zijn boek Sociolinguistic Typology. Social determinants of … [Lees meer...] overOver de geboorte van lidwoorden, naamvallen en andere (on)gemakken
De socialisme-gedachte
Daar was Hans weer, die Nederlandse les geeft aan hoogbegaafde buitenlanders die met de wonderlijkste problemen komen. Die schrijft Hans dan op:Zo kreeg ik nu te lezen: De socialisme-ideologie en de kapitalisme-ideologie. Ik heb dat braaf verbeterd in: de socialistische ideologie of de ideologie van het socialisme. Maar is het niet eigenlijk … [Lees meer...] overDe socialisme-gedachte
Ben gebiedend
'Ben de eerste om een vraag te stellen'. Zo'n rare gebiedende wijs, dat vond een vriend van me deze week echt iets voor mij. Via de e-mail stuurde hij me het bovenstaande plaatje. En er is inderdaad iets mee, met die gebiedende wijs van zijn. 'Wees de eerste...' zou het moeten luiden volgens de schoolmeesters, maar dat klinkt ook mij een beetje plechtig in de oren. Daar … [Lees meer...] overBen gebiedend