Op 20 septimber is taalkundige Jarich Hoekstra ferstoarn. Ta syn neitins ha Bouke Slofstra en Henk Wolf in pear stikken út Jarich syn pinne opdold om se hjir nochris wer yn it ljocht te jaan. Jarich wie in alsidich man. As teoretysk taalkundige is er fierwei it ferneamdst wurden, mar yn syn tiid by de Fryske Akademy foarme er mei Rienk de Haan ek it Taalburo, dat de … [Lees meer...] overOmwenners
neologismen
‘Poepelwoefie’
Dit blog is een inzending voor de schrijfwedstrijd 'neologisme'. De wedstrijd liep tussen 1 februari en 1 april 2024. Zelf ben ik geen neerlandicus of een letterkundige, maar slechts een leek die verwonderd is. Waar komen woorden vandaan? Wij gebruiken er dagelijks duizenden, die in sommige gevallen al zo lang geleden zijn verzonnen dat niemand meer weet wie er als eerste … [Lees meer...] over‘Poepelwoefie’
Neologismen als vijanden van de taaleconomie of middel voor taalverrijking?
Wat zijn neologismen en waarom hebben we ze nodig? In de eeuwig evoluerende wereld van taal zijn neologismen als onvermijdelijke metgezellen naar voren gekomen, omarmd door sommigen en gewantrouwd door anderen. Maar wat zijn neologismen eigenlijk? Neologismen zijn volgens de Algemene letterkundige lexicon (op DBNL) elke lexicale nieuwigheden in een taal. Dat zou … [Lees meer...] overNeologismen als vijanden van de taaleconomie of middel voor taalverrijking?
Consentelligentie
Jong Neerlandistiek presenteert de winnaar van de schrijfwedstrijd 'neologisme'. Stel je voor dat je iemand leert kennen die je aantrekkelijk vindt en je voelt de behoefte om een stapje verder te gaan. Alleen bij de gedachte om hierover te praten, voel je je wat ongemakkelijk. Hoe weet je eigenlijk zeker of jouw verlangen wederzijds is? Nou, daar komt passend taalgebruik … [Lees meer...] overConsentelligentie
Joops waarzeggerij
Joop van der Horst, emeritus-professor, neerlandicus en historisch taalkundige, is een van die academici over wie je al gehoord had nog lang voor je een eerste teen in z’n aula zette. Een meer ervaren medestudent had je op de gang al gewaarschuwd voor de legendarische en mysterieuze zevende vraag op het examen, waar je zelf hypotheses moest gaan vormen over een door Joop … [Lees meer...] overJoops waarzeggerij
Verschenen: Leukerlands. Taalplezier in stukjes
Rob Tempelaars heeft in de loop der jaren talloze vermakelijke ‘stukjes’ geschreven voor websites, boeken, tijdschriften en de taalkalenders van Onze Taal. Dit is daaruit bloemlezing. Leer er een paar scheldwoorden bij (gleuffiesrijer!) en hoe je wat vrolijke variatie kunt aanbrengen in je verwensingen (krijg de polio aan je jodokio!). Lees over Casanova Knut, Ponnie Kammen en … [Lees meer...] overVerschenen: Leukerlands. Taalplezier in stukjes
Van Kootens kootismen en de dikke Van Dale
Hoe noem je in het Nederlands een nieuw woord? Het antwoord dat iedere taalgebruiker kent, is natuurlijk ‘nieuw woord’. Dat is kort en kraakhelder. Waarom gebruiken veel mensen dan toch ‘neologisme’? We blijken het te hebben geleend uit het Frans, waar het van oorsprong bedoeld was om nieuwspraak (‘néologie’) tegen te gaan. Het ‘isme’ is het afkeurende achtervoegsel van … [Lees meer...] overVan Kootens kootismen en de dikke Van Dale
Hoksebokse
Door Henk Wolf De Leeuwarder Courant voert al een paar jaar het rubriekje Nij Frysk Wurdboek, waarin lezers worden uitgenodigd om goed-Friese alternatieven voor (meest Engelse) leenwoorden aan te leveren. Af en toe blijkt er al lang een goed alternatief te bestaan, maar de redactie heeft het liefst creatieve nieuwvormingen. Deze week wilde de redactie graag alternatieven … [Lees meer...] overHoksebokse
Talig vernietigend mengdier (1)
Het herfstkind in Xenomorf van Jens Meijen Door Marie-José Klaver Lastige vragen stelde Frits Spits onlangs in De Taalstaat de jonge dichter Jens Meijen, die de C. Buddingh'-prijs 2020 won voor zijn bundel Xenomorf (2019). De vragen waren moeilijk omdat ze zo generiek waren. ‘Ben je de woordvoerder van jouw generatie?’ vroeg Spits. Alsof de generatie van Meijen (24) zich … [Lees meer...] overTalig vernietigend mengdier (1)
Stilgeboren
Door Henk Wolf Begin 2016 kwam ik voor het eerst het woord stilgeboren tegen. Het betekent ‘doodgeboren’. Toen ik er in die tijd op googelde, vond ik een handjevol vindplaatsen. In juli 2016 schreef ik er een artikeltje over. Toen waren het er al honderddertig. Nu, in oktober 2018, geeft Google zo'n vierhonderdvijftig pagina's waarop het woord voorkomt. Nieuw woord Voor … [Lees meer...] overStilgeboren
Van gromorgaan naar FUDGETEST
Door Roland de Bonth Tot eind maart 2018 verscheen op raadgedicht.nl tien achtereenvolgende weken lang een gedicht waarbij een balkje de plaats innam van één woord. Aan leerlingen de opdracht om op basis van context, vorm en stijl te raden – beter nog, te beredeneren – welk woord er schuilging achter die rode rechthoek. Het juiste antwoord zoeken op internet was vergeefse … [Lees meer...] overVan gromorgaan naar FUDGETEST
Ilja Leonard Pfeijffer als bouwer van onze woordenschat
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (16) Door Marc van Oostendorp Er is in de taalwetenschap al lang discussie over de vraag of woorden wel bestaan. Ja, mensen schrijven soms spaties, maar correspondeert dat wel met iets reëels in de taal? Met 'reëel' bedoelen taalkundigen dan: iets dat van nature in talen is gegroeid en niet het gevolg is van een of andere technologische … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als bouwer van onze woordenschat
Taalbank.nl vernieuwd
Al tien jaar lang wordt op www.taalbank.nl (vrijwel) dagelijks het Woord van de Dag geanalyseerd en besproken. Het was dan ook tijd om deze website grondig te herzien, de beveiliging aan te passen en de profilering te herzien. Dat hebben we deze zomer gedaan. Het resultaat is de afgelopen maanden getest en staat nu alweer iets meer dan een maand online: een compleet vernieuwde … [Lees meer...] overTaalbank.nl vernieuwd
Bijv. wanneer men helemaal krankzinnig geworden is
Over onzinwoordenDoor Marc van OostendorpHet is maar goed dat ik geen journalist ben, of zoiets, want ik ga nu iets doen wat echt niet door de beugel kan: het boekje Alfabetweter van Ronald Snijders en Fedor van Eldijk prijzen. Het is het grappigste boek dat ik de afgelopen paar jaar gelezen heb. Ik zat in de stiltecoupé en mijn medereizigers keken af en toe verstoord op … [Lees meer...] overBijv. wanneer men helemaal krankzinnig geworden is
De lancering van het nieuwe woord
Af en toe gaat het op radio en tv wel eens over taal. Zeker als er een oproep wordt gelanceerd, is succes gegarandeerd. Zo ook deze week, in het debatprogramma Hautekiet op Radio 1 (Vlaanderen), waar men vroeg naar dialectwoorden in het AN zouden moeten komen. Natuurlijk zal geen enkel woord op die manier aan het AN worden toegevoegd. Daar is net iets meer voor nodig dan een … [Lees meer...] overDe lancering van het nieuwe woord
