Ik beken dat ik de elfde-eeuwse “Rochester Probatio Pennae”, beter bekend als het “hebban olla vogala”-gedichtje, verhoudingsgewijs helemaal niet zo interessant vind. Veel spannender vind ik bijvoorbeeld de ingewikkelde tekstuele voorgeschiedenis van de veel oudere Wachtendonckse Psalmen (negende eeuw). Of de Friese kenmerken in de elfde-eeuwse Leidse Williram-tekst. Ook de … [Lees meer...] over“Hebban olla vogala” nogmaals in de schijnwerpers
Oudnederlands
Hagunnan
Omdat ik deze week de Canon van de Nederlandse poëzie van Paul Claes las, dacht ik aan het woord hagunnan. Op nummer 1 in die canon staat natuurlijk: quid expectamus nunchabent omnes volucres nidos inceptos nisi ego et tuhebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thuwat unbidan we nu Het is een van de meest besproken gedichten uit het Nederlands, en over … [Lees meer...] overHagunnan
Is het ‘hebban olla vogala’ het oudste Nederlands?
Podcast Middeleeuwse Toestanden In de podcast Middeleeuwse Toestanden van de Universiteit Leiden worden mythes en misverstanden over de Middeleeuwen ontkracht. Op 19 mei publiceren ze de eerste aflevering van hun tweede seizoen met als onderwerp ‘het oudste Nederlands’ - dat is dus niet het “hebban olla vogala”! Een poëtische pennenproef Het is omstreeks het jaar 1075. … [Lees meer...] overIs het ‘hebban olla vogala’ het oudste Nederlands?
De opa van het Oudnederlands: een zinnetje uit een oude wetstekst
Ik heb al vaker video's gemaakt over het feit dat er veel meer Oudnederlands bewaard is dan het 11e-eeuwse "hebban olla vogala" gedichtje, maar er zijn zelfs zinnetjes Oudgermaans van voor het Oudnederlands bewaard gebleven. Het gaat hier om een zinnetje (of liever twee zinnetjes) uit de Salische Wet, een wetstekst die ongeveer 1500 jaar geleden rechtsgeldig was in het … [Lees meer...] overDe opa van het Oudnederlands: een zinnetje uit een oude wetstekst
Is Hebban olla vogala het enige stukje Oudnederlandse literatuur?
Ik heb al vaker video's gemaakt over het feit dat er veel meer Oudnederlands bewaard is dan het 11e-eeuwse "hebban olla vogala" gedichtje, maar dat gedichtje wordt wel vaak als beginpunt van de Nederlandse literatuur genomen. Is dat terecht? In deze video bespreek ik wat er allemaal over de Oudnederlandse literatuur (voor 1150) bekend is. Veel van deze informatie wordt … [Lees meer...] overIs Hebban olla vogala het enige stukje Oudnederlandse literatuur?
Het Nederlands is in Holland een migrantentaal
Stel nu, je zet een tijdmachine neer op de heuvel van de burcht van Leiden en besluit elfhonderd jaar terug de tijd in te gaan. Wat zou je zien? Wat zou je horen? Wat zou je meemaken? Eerst even een waarschuwing voor de argeloze tijdreiziger; de tiende eeuw is geen prettige plaats voor iemand met moderne gevoeligheden. Oorlogsgeweld, honger, overstromingen, slavernij. Kom … [Lees meer...] overHet Nederlands is in Holland een migrantentaal
De taal trekt zich niets aan van grenzen
Onthullend nieuws toch wel, over een oude bron, las ik in Stemmen op Schrift van meesterstilist en meesterlijk wetenschapper Frits van Oostrom, over de oerzin van de Nederlandse taal, Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, dat door de scribent in een zeer prikkelend denkbetoog, vrijelijk erop los speculerend zonder grip te verliezen op de grondteksten, wordt … [Lees meer...] overDe taal trekt zich niets aan van grenzen
Ich hauo “Oudnederlands” gescriuen!
Enkele weken geleden was ik in de Rotterdamse Doelen aanwezig bij een heel bijzonder concert. Het jazzfolktrio Under the surface bracht daar integraal het album Miin triuwa ten gehore. Optredens in het buitenland waren door corona niet mogelijk en dat bracht de zangeres en tekstschrijver van het gezelschap – Sanne Rambags – ertoe op zoek te gaan naar de wortels van het … [Lees meer...] overIch hauo “Oudnederlands” gescriuen!
Corpus Oudnederlands Online!
Wie na de recente publicaties over het Oudnederlands op Neerlandistiek (zie hier en hier) nog meer te weten wil komen over de oudste fase van onze taal, kan zijn hart ophalen. Deze week heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal het Corpus Oudnederlands online heeft gezet. Daarmee hebben liefhebbers van het Oudnederlands naast het Oudnederlands Woordenboek (ONW) de Inleiding … [Lees meer...] overCorpus Oudnederlands Online!
Mijn Triuwa: gezongen Oudnederlands uit duizend jaar oude bronnen
Ik heb een leuk nieuwtje met u te delen: muzikaal trio Under the Surface brengt op hun nieuwe album “Miin Triuwa” (Mijn Trouw) liederen ten gehore met duizend jaar oude teksten gezongen in de gereconstrueerde uitspraak van toen. Dit album is inmiddels met veel lof door de muziekredacties van Trouw en NRC ontvangen dus we hebben hier echt met iets … [Lees meer...] overMijn Triuwa: gezongen Oudnederlands uit duizend jaar oude bronnen
Miin Triuwa, een muziekalbum in het Oudnederlands
Improvisatie, compositie, taal en cultuur ontmoeten, versmelten en beïnvloeden elkaar. Het Nederlandse Jazz Folk trio Under The Surface kent geen grenzen. Op het bijzondere derde album Miin Triuwa reflecteren deze muzikanten op hun eigen achtergrond en vinden zij hun eigen “folk” met in het Oudnederlands geschreven nummers. Het trio Under The … [Lees meer...] overMiin Triuwa, een muziekalbum in het Oudnederlands
Peter-Alexander Kerkhof over het alleroudste Nederlands
Over taal gesproken is dé podcast over het Nederlands, die Onze Taal en het Instituut voor de Nederlandse taal samen verzorgen. Elke maand spreken we met een deskundige over de Nederlandse taal. Bijvoorbeeld over het ontstaan van nieuwe woorden, de functie van vaktaal of dialecten. Ook onderwerpen als vergeten woorden, duidelijke taal en het Nederlands in België komen aan … [Lees meer...] overPeter-Alexander Kerkhof over het alleroudste Nederlands
Etymologica: heuvel en andere hobbels
Het woord heuvel is voor ons heel normaal, maar als men de geschiedenis ervan bekijkt, dan stelt men vast, dat het toch een relatief jong woord is. Het komt weliswaar in het Oudnederlands van de tiende-eeuwse ‘Wachtendonckse Psalmen’ voor: Feita sulun uuerthun sconitha uuostinnon in mendisle huuela begurdida uuerthunt ‘De schoonheden van de woestijn zullen vet … [Lees meer...] overEtymologica: heuvel en andere hobbels
20 november 2021: Oudgermanistendag, Fryske Akademy
De Oudgermanistendag 2021 zal op 20 november, 2021, plaats vinden in Leeuwarden (Tresoar). Het betreft een 'hybride' bijeenkomst: op locatie, maar met de mogelijkheid om onderdelen online bij te wonen. Voor VOG-leden is de Oudgermanistendag gratis; niet-leden betalen 5 EUR. Het thema van de Oudgermanistendag is "New Perspectives on the Frisians in the Middle Ages"; het … [Lees meer...] over20 november 2021: Oudgermanistendag, Fryske Akademy
Ysengrimus
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (5) Een eeuw vóór Vanden Vos Reynaerde werd geschreven, verscheen rond 1148 in Gent de Ysengrimus, met verhalen in het Latijn over hoe de vos Reinaert de wolf Isengrim te slim af is. Deze vroege versie van het verhaal, geschreven door iemand die zich Magister Nivardus noemde, is vooral een satire op de corruptie van … [Lees meer...] overYsengrimus
Egmondse Willeram
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (4) De oudste Nederlandse tekst die overgeleverd is in de oorspronkelijke hand van degene die zelf verantwoordelijk was voor de tekst, in dit geval: de vertaler, heet de Egmondse Willeram. Het kreeg die naam omdat het mogelijk geproduceerd is in de Abdij van Egmond. Er is nog een naam: de Leidse Willeram, omdat het … [Lees meer...] overEgmondse Willeram
Wachtendonckse psalmen
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (3) Het oudste Nederlands is vertaald Latijn. Elfhonderd jaar geleden heeft iemand de psalmen vertaald in een taal die een (oostelijk) Nederlands dialect zou kunnen zijn. Waarom die persoon het deed, weten we niet. Het is mogelijk dat het bedoeld was voor een parallelle tekst met de Latijnse, en dat dit bedoeld was … [Lees meer...] overWachtendonckse psalmen
Lezersoproep: titelpagina uit 1690 vertalen
Beste lezer, Wij, mijn man en ik, zitten met een vraag, namelijk het volgende: Wij hebben de opdracht deze titelpagina uit 1690 te vertalen naar het Engels. Maar de vraag is eerst, wat staat er precies in het modern-Nederlands… … [Lees meer...] overLezersoproep: titelpagina uit 1690 vertalen
Zinnen uit de actualiteit in het Oudnederlands
De zomerquiz van de Taalstaat Versta je oertaal.... Een zin uit de hedendaagse actualiteit is door Peter Alexander Kerkhof omgezet in het Oudnederlands van omstreeks het jaar 1000. De vraag is: wie zei dat en wat zei deze persoon. Uit de goede antwoorden trekt de Taalstaat iedere week een winnaar. De prijs is een reisscrabblespel. Beluister de eerste zin hier en mail uw … [Lees meer...] overZinnen uit de actualiteit in het Oudnederlands
Taal in Rotta. Hoe klonk het Oudnederlands in elfde-eeuws Rotterdam?
In het centrum van Rotterdam liggen diep onder de grond de resten van nederzetting Rotta uit de 10e en 11e eeuw. Het dorpje was gelegen op de oevers van het riviertje de Rotte. In de bouwput van de Markthal is ongeveer 10 jaar geleden een terp met de resten van zes elkaar opvolgende boerderijen uit de periode 950-1050 gedocumenteerd. De gegevens van de jongste boerderij zijn … [Lees meer...] overTaal in Rotta. Hoe klonk het Oudnederlands in elfde-eeuws Rotterdam?
Inleiding tot het Oudnederlands
Door Peter-Alexander Kerkhof Het is onder taalkundigen een goed bewaard geheim dat er van het Oudnederlands best veel bekend is. Het Oudnederlands Woordenboek bevat vele duizenden woordingangen en je zou het niet graag op je tenen krijgen. Op deze website kunt u kennismaken met de rijkdom van het Oudnederlands. U kunt er zien (en horen) wat er allemaal van het Oudnederlands … [Lees meer...] overInleiding tot het Oudnederlands
Veerle Fraeters over het mooiste woord
Wat is het mooiste woord uit de Nederlandse taal? Het is een onmogelijke vraag, maar de leden van de KANTL doen graag een suggestie. Voor Veerle Fraeters maakt de quarantaine het erg duidelijk: vrijheid is het hoogste goed. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overVeerle Fraeters over het mooiste woord
Meertaligheid van een elfde-eeuwse gravin
Door Peter-Alexander Kerkhof In de taalgeschiedenis van het Nederlands is altijd een zekere mate van meertaligheid in het spel geweest. Denk aan de invloed van het Romaans (Laat-Latijn) in de oudheid, aan de invloed van het Fries in de middeleeuwen en aan die van het Frans in de pruikentijd. Hier een korte blogpost over de meertaligheid van een elfde-eeuwse dame die de … [Lees meer...] overMeertaligheid van een elfde-eeuwse gravin
Hoe praat je over ziekte in het Nederlands van 1000 jaar geleden?
In dit educatieve filmpje, leggen taalwetenschappers Peter-Alexander Kerkhof (Universiteit Leiden) en Laura Bruno (Universiteit Gent) uit hoe mensen in de Middeleeuwen zeiden dat ze ziek waren. In de Nederlandse taal zit namelijk veel waardevolle informatie verborgen over hoe mensen in het verleden uitdrukking gaven aan hun alledaagse ervaringen. In deze uitleg komt 1200 jaar … [Lees meer...] overHoe praat je over ziekte in het Nederlands van 1000 jaar geleden?
Welke taal sprak Karel de Grote en doet dat er toe?
Door Peter Alexander Kerkhof Omstreeks het jaar 800 regeerde Karel de Grote een rijk dat zich uitstrekte van de wouden van Noord-Duitsland tot de Catalaanse kust. Diezelfde man, Karel de Grote, werd een kleine vijftig jaar eerder geboren in de koningshof van Herstal, een klein dorpje tussen Maastricht en Luik. Over Karel de Grote en zijn leven is veel geschreven; over zijn … [Lees meer...] overWelke taal sprak Karel de Grote en doet dat er toe?
