In de taalgeschiedenis van het Nederlands is altijd een zekere mate van meertaligheid in het spel geweest. Denk aan de invloed van het Romaans (Laat-Latijn) in de oudheid, aan de invloed van het Fries in de middeleeuwen en aan die van het Frans in de pruikentijd. Hier een korte blogpost over de meertaligheid van een elfde-eeuwse dame die de machtigste vrouw van onze streek was. … [Lees meer...] overMeertaligheid van een elfde-eeuwse gravin
Oudnederlands
Hoe praat je over ziekte in het Nederlands van 1000 jaar geleden?
In dit educatieve filmpje, leggen taalwetenschappers Peter-Alexander Kerkhof (Universiteit Leiden) en Laura Bruno (Universiteit Gent) uit hoe mensen in de Middeleeuwen zeiden dat ze ziek waren. In de Nederlandse taal zit namelijk veel waardevolle informatie verborgen over hoe mensen in het verleden uitdrukking gaven aan hun alledaagse ervaringen. In deze uitleg komt 1200 jaar … [Lees meer...] overHoe praat je over ziekte in het Nederlands van 1000 jaar geleden?
Welke taal sprak Karel de Grote en doet dat er toe?
Door Peter Alexander Kerkhof Omstreeks het jaar 800 regeerde Karel de Grote een rijk dat zich uitstrekte van de wouden van Noord-Duitsland tot de Catalaanse kust. Diezelfde man, Karel de Grote, werd een kleine vijftig jaar eerder geboren in de koningshof van Herstal, een klein dorpje tussen Maastricht en Luik. Over Karel de Grote en zijn leven is veel geschreven; over zijn … [Lees meer...] overWelke taal sprak Karel de Grote en doet dat er toe?
Blinnauga: Merovingische of Oudnoorse bijnaam?
De afgelopen periode is er op Neerlandistiek een discussie gevoerd over de mogelijke herkomst van de Germaanse term blinn auga in een middeleeuwse Ierse woordenlijst. De drie belangrijkste discussianten geven vandaag ieder een slotwoord. Tot er nieuwe gegevens opduiken beschouwen we de discussie hiermee als gesloten. Door Peter Alexander Kerkhof De vroegste taalgeschiedenis … [Lees meer...] overBlinnauga: Merovingische of Oudnoorse bijnaam?
Blindauga: is dat wel Oudnoors?
De afgelopen periode is er op Neerlandistiek een discussie gevoerd over de mogelijke herkomst van de Germaanse term blinn auga in een middeleeuwse Ierse woordenlijst. De drie belangrijkste discussianten geven vandaag ieder een slotwoord. Tot er nieuwe gegevens opduiken beschouwen we de discussie hiermee als gesloten. Door Gertjan Postma Hoewel ik blij ben met Peter Schrijvers … [Lees meer...] overBlindauga: is dat wel Oudnoors?
Nogmaals blinn auga: nieuwe inzichten van negentig jaar geleden
De afgelopen periode is er op Neerlandistiek een discussie gevoerd over de mogelijke herkomst van de Germaanse term blinn auga in een middeleeuwse Ierse woordenlijst. De drie belangrijkste discussianten geven vandaag ieder een slotwoord. Tot er nieuwe gegevens opduiken beschouwen we de discussie hiermee als gesloten. Door Peter Schrijver Ik had nooit gedacht dat een discussie … [Lees meer...] overNogmaals blinn auga: nieuwe inzichten van negentig jaar geleden
BLINN AUGA als Oudnederlands: een waardevolle historische suggestie
Door Peter Alexander Kerkhof Op 13 september verscheen een artikel van mijn hand getiteld ‘“Nieuw” Oudnederlands in een Ierse tekst’ op Neerlandistiek. In dit stuk belichtte ik Michael Herren’s (2013) theorie dat een vroegmiddeleeuwse aantekening <blinn auga> in een Iers glossarium als Oudfrankisch moet worden opgevat. Ik plaatste deze theorie in het historische … [Lees meer...] overBLINN AUGA als Oudnederlands: een waardevolle historische suggestie
BLINN AUGA ‘blindoog’: helaas geen Oudnederlands
Door Peter Schrijver In een stuk van 18 oktober j.l. in Neerlandistiek weerlegt Gertjan Postma op overtuigende wijze de hypothese van Peter Alexander Kerkhof (Neerlandistiek 13 september j.l.) dat een Iers manuscript twee zevende-eeuwse Nederlandse woorden zou bevatten. Postma's conclusies: blinn auga is Scandinavisch en niet Nederlands, en de Ierse tekst waarin blinn … [Lees meer...] overBLINN AUGA ‘blindoog’: helaas geen Oudnederlands
Blinn auga: is dat wel Oudnederlands?
Antwoord op Kerkhof’s "Nieuw Oudnederlands in Ierse tekst". Door Gertjan Postma In een recent artikel in Neerlandistiek vraagt Kerkhof aandacht voor een tekst uit een oude Ierse woordenlijst waarvan een viertal manuscripten in Dublin bewaard worden. Het 183ste trefwoord uit de lijst luidt: Blinn auga .i. dallsuilech in linga Galleorum blind oog i.e. … [Lees meer...] overBlinn auga: is dat wel Oudnederlands?
“Nieuw” Oudnederlands in een Ierse tekst
Door Peter Alexander Kerkhof Lang geleden, in zevende-eeuws Ierland, schreef een monnik twee Oudnederlandse woorden op; blind en auga, blind auga dus. Dit betekent zoveel als “blind van ogen” of “blindogig”, een vrij redundante manier om “blind” te zeggen. De woorden blind en auga zijn te vinden in een vroegmiddeleeuws Iers glossarium, een woordenlijst waarin moeilijke … [Lees meer...] over“Nieuw” Oudnederlands in een Ierse tekst
Pas verschenen: The Dawn of Dutch. Language contact in the Western Low Countries before 1200
The Low Countries are famous for their radically changing landscape over the last 1,000 years. Like the landscape, the linguistic situation has also undergone major changes. In Holland, an early form of Frisian was spoken until, very roughly, 1100, and in parts of North Holland it disappeared even later. The hunt for traces of Frisian or Ingvaeonic in the dialects of the … [Lees meer...] overPas verschenen: The Dawn of Dutch. Language contact in the Western Low Countries before 1200
Waar komt het Nederlands vandaan?
Vandaag lanceert het taalcanonteam een animatiefilmpje over het oudste Nederlands. Het is het derde filmpje in een reeks, bedoeld voor het voortgezet onderwijs. De filmpjes geven een korte introductie op een onderwerp uit de taalcanon, en kunnen gebruikt worden als opstapje voor een les over taal in de klas. Hebban olla vogala nestas hagunnan. Het is misschien het bekendste … [Lees meer...] overWaar komt het Nederlands vandaan?
Kut als oudste Nederlandse woord en aanverwante etymologische kwesties
Door Peter Alexander Kerkhof Etymologisch gezien zijn vagina’s razend interessante dingen. Enerzijds zijn vagina’s alledaagse lichaamsdelen en behoren ze daarom tot wat taalkundigen het basisvocabulaire noemen. We mogen daarom verwachten dat woorden voor vagina’s archaïsch lexicaal materiaal bevatten dat ver teruggaat in de prehistorie van de desbetreffende taal. Dit is … [Lees meer...] overKut als oudste Nederlandse woord en aanverwante etymologische kwesties
De Bakker of de Baets?
Een Oudnederlandse beroepsnaam in Oudfranse vermomming Door Peter Alexander Kerkhof Namen zijn eigenaardige dingen binnen de etymologie. Ze zijn van nature erg conservatief en hebben daarom het wonderbaarlijke vermogen om een oude uitspraak van een woord te bewaren terwijl de rest van de taal verder evolueert (zie Stroop 1984). Maar er is nog een reden waarom het behoudende … [Lees meer...] overDe Bakker of de Baets?
Hoe het oudste Nederlands in een Spaans videospel terechtkwam
Door Peter Alexander Kerkhof Universiteit van Gent Wat als je als Deense hoofdman met een langschip vol krijgers in de zevende eeuw langs de Nederlandse kust kon varen? Zou je het Friese rijk van koning Radboud brandschatten en in zak en as achterlaten of zou je vreedzaam doorvaren naar Vlaanderen waar de steden van steen waren en de ploegen van ijzer? Het kan in ‘The Great … [Lees meer...] overHoe het oudste Nederlands in een Spaans videospel terechtkwam
Rediscovery of heathen temples in the Netherlands; the case of Old Dutch ‘harag’
By Peter Alexander Kerkhof Etymologies live long lives, whether they turn out to be false or not. In Old Germanic studies it is common practice to cite earlier etymological suggestions going back as far as the nineteenth century. In most cases where Old Germanic etymology is involved, this is not a big problem because a lot of the earlier scholarship has been replaced by … [Lees meer...] overRediscovery of heathen temples in the Netherlands; the case of Old Dutch ‘harag’
Nehalennia – taalkundige oplossing voor een Zeeuws raadsel
Door Peter Alexander Kerkhof Tweeduizend jaar geleden, toen Zeeland nog niet uit verschillende eilanden bestond maar uit één groot veenmoeras dat door hoge duinen tegen de zee werd beschermd, vereerden de inheemse bewoners van dit gebied een godin met de naam Nehalennia. Deze godin is misschien wel de meest bekende godheid van ons voorchristelijke verleden. Waar namen … [Lees meer...] overNehalennia – taalkundige oplossing voor een Zeeuws raadsel
Van de Utrechtse doopgelofte tot Oudgermaanse runeninscripties
7 April 2016: Junius Symposium voor Jonge Oudgermanisten II Op donderdag, 7 april, wordt in Leiden, na een een succesvolle eerste editie in 2015, voor de tweede keer het ‘Junius Symposium voor Jonge Oudgermanisten’ georganiseerd. Dit symposium heeft tot doel jonge wetenschappers die onderzoek doen naar de Oudgermaanse talen en culturen bij elkaar te brengen. Het … [Lees meer...] overVan de Utrechtse doopgelofte tot Oudgermaanse runeninscripties
Waar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
Door Peter Alexander KerkhofMeer dan elfhonderd jaar geleden stond er een kleine kapel in de duinwallen van Kennemerland. Tussen het wuivende helmgras trotseerde het stenen gebouw jaar na jaar zeewind en stuifzand. De kapel was het eigendom van de West-Friese krijgsheer Gerulf, een leenman van de West-Frankische koning. Zij vormde het middelpunt van zijn Friese domein. Met man … [Lees meer...] overWaar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
Jonge Oudgermanisten: bestaan die eigenlijk wel?
Door Peter-Alexander KerkhofStel je voor: je bent een jonge MA-student die zich wil specialiseren in de oorsprong van het middelnederlandse voegwoord. Je bent ambitieus, getalenteerd en je hebt vakken in de belangrijkste Oudgermaanse talen gevolgd. Oudengels met hordes kirrende Tolkien-fans. Gotisch met luidruchtige studenten Vergelijkende Taalwetenschap. Oudhoogduits en … [Lees meer...] overJonge Oudgermanisten: bestaan die eigenlijk wel?
Vroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Door Marc van Oostendorp In de vroege middeleeuwen moet een grote groep mensen in het westen van ons taalgebied een (verbasterde) vorm van Latijn hebben gesproken. Dat beweert in ieder geval de Utrechtse hoogleraar Peter Schrijver in een nieuw boek. Pas toen daar in de loop van de tijd de stam van de Franken steeds machtiger werd, schakelden die mensen over op de taal van … [Lees meer...] overVroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Schelden kost geld
Een vroegmiddeleeuws Nederlands woord voor passieve homoseksueel Door Peter Alexander Kerkhof In de vroege zesde eeuw vond er een gebeurtenis van groot taalkundig belang plaats. Toen lieten de Franken namelijk hun gewoonterecht opschrijven. De Franken waren een Germaanstalige volkerengroep die in de vijfde eeuw het Romeinse rijk waren binnengevallen en een koninkrijk hadden … [Lees meer...] overSchelden kost geld
Hoe het Nederlands zich afscheidde
Door Marc van Oostendorp Hoe klonk het oudste Nederlands, de taal die in onze streken in de elfde eeuw, en de eeuwen daarvoor, gesproken werd? Dat heeft mijn Leidse collega Michiel de Vaan de afgelopen jaren uitgezocht. We weten al wel redelijk veel van het zogeheten Middelnederlands dat na die tijd gesproken werd, en zelfs eigenlijk ook al wel meer van het … [Lees meer...] overHoe het Nederlands zich afscheidde
Abent omnes uolucres
Over het oudste Nederlandse zinnetje Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu is al van alles en nog wat geschreven. Dat het helemaal niet het oudste Nederlandse zinnetje is. Dat het geen Nederlands is. Dat het een liefdesgedicht is. Dat het een religieus gedicht is. Dat het door een monnik geschreven is. Dat het door een vrouw geschreven … [Lees meer...] overAbent omnes uolucres
