• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Nogmaals blinn auga: nieuwe inzichten van negentig jaar geleden

16 november 2018 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

De afgelopen periode is er op Neerlandistiek een discussie gevoerd over de mogelijke herkomst van de Germaanse term blinn auga in een middeleeuwse Ierse woordenlijst. De drie belangrijkste discussianten geven vandaag ieder een slotwoord. Tot er nieuwe gegevens opduiken beschouwen we de discussie hiermee als gesloten.

Door Peter Schrijver

Ik had nooit gedacht dat een discussie over het Oudnederlands zou afhangen van de resultaten van een expeditie naar de diepste krochten van de middeleeuws-Ierse filologie, maar dat is nu dus toch gebeurd (BLINN AUGA als Oudnederlands: een waardevolle historische suggestie, 24-10-2018). Nu we hier toch zijn aangeland, kan de lezer het krijgen ook.

De gedetailleerdste studie van O’Mulconry’s Dictionary , de middeleeuws-Ierse woordenlijst waarin blinn auga verschijnt, is die van Eoin Mac Neill (Ériu 11, 1932, 112-129). Mac Neill is degene die heeft getracht aan te tonen dat de wortels van de woordenlijst in de late zevende of vroege achtste eeuw liggen, daarbij niet bevroedend dat Peter Alexander Kerkhof bijna 90 jaar later deze datering zou aangrijpen om te beargumenteren dat blinn auga Oudnederlands zou kunnen zijn. Mac Neill zegt behartenswaardige zaken over de interne structuur van de woordenlijst, waarbij hij twee strata onderscheidt. Het eerste stratum bevat woorden die op basis van de eerste en tweede letter, of de eerste letter en de eerstvolgende klinker, zijn gealfabetiseerd. Dit stratum bevat in de regel gewone Ierse woorden, die van een Latijnse, Griekse, Hebreeuwse of soms Ierse etymologie worden voorzien. Het tweede stratum heeft het karakter van een supplement. Daarin zijn de woorden uitsluitend gerangschikt op basis van hun eerste letter, en de woorden die we hier vinden zijn in de regel obscure Ierse woorden, die van een Ierse verklaring en heel zelden van een etymologie worden voorzien. Mac Neill dateert dit tweede stratum als ‘Oudiers’, maar wel later dan het eerste stratum. Dat wil zeggen: tussen circa 750 en 900. De vikingperiode in Ierland begint in de vroege negende eeuw. En nu komt het: blinn auga behoort tot het tweede stratum, dus volgens Mac Neill niet tot de late zevende of vroege achtste eeuw. Zo wordt het wel heel waarschijnlijk dat blinn auga niet Frankisch maar wel Noors is, zoals Postma en ik eerder betoogden. Het zou goed zijn als Mac Neills dateringen van 90 jaar geleden aan de nieuwste inzichten zouden worden aangepast. Maar omdat we tegenwoordig geneigd zijn in het algemeen iets later te dateren, zou dat vermoedelijk niet tot een wezenlijk ander beeld leiden.

Kerkhof maakt een probleem van de specifieke vorm op -a van blinn auga, die niet goed zou passen bij een Oudnoorse origine. Maar zoals Carl Marstrander al in 1915 heeft laten zien, is blinn auga naar alle waarschijnlijkheid een welgevormde en probleemloze Oudnoorse bijnaam, die te vergelijken is met bekende namen als Þorsteinn Krókauga ‘Thorstein Scheefoog’ en Sigurðr Kýrauga ‘Sigurd Koe-oog’ (De verwijzing naar Marstranders Bidrag til det norske sprogs historie i Irland blz. 155 is eenvoudig te vinden in de Dictionary of the Irish Language onder blinn).

Conclusie: hoe dieper we boren, hoe onwaarschijnlijker het wordt dat blinn auga Oudnederlands is.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: etymologie, Oudnederlands

Lees Interacties

Reacties

  1. Rob Alberts zegt

    16 november 2018 om 14:32

    Mooi dat eerst blind men uiteindelijk ziende wordt voor de achtergrond en de oorsprong van dit woord.

    Vriendelijke groet,

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Kees Spiering • Met schone lei

We zijn zo gezin als ’t maar kan —
toch loopt ze ver van mij. Verdriet
verslijt ze als kledij. Ons ontgaat
dat het kind geen capuchon draagt

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

DALENDE EEND

Een inval van herboren weelde,
het water schommelt diep onthutst,
een eend apart is klein van stuk,
zieltogend water zijn gemeente.
 

Bron: De Revisor, februari 1974

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1872 Johan van Dale
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d