Afscheidssymposium Ton van der Wouden Op 12 september 2025 neemt Ton van der Wouden afscheid van het Meertens Instituut en deze dag zal uiteraard in het teken staan van partikels. De ‘Dag van de Nederlandse partikels’ vindt plaats in Humanities Labs (Bushuis F0.01), Kloveniersburgwal 48, Amsterdam. U bent van harte welkom, de toegang is gratis. Graag aanmelden bij … [Lees meer...] over12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels
partikels
Maar goed, een blog over maar goed
‘Ik had eigenlijk eerder aan dit essay moeten beginnen, maar goed’. Elke student zal zo’n zin herkennen. Het begint als een soort schuldbekentenis, maar buigt daarna af naar ‘het is nou eenmaal zo’. Paulien Cornelisse dook voor haar boekenweekessay van dit jaar in allerlei van dit soort woordjes. Het gebruik van maar goed definieert ze als een ‘U-bocht’: iemand werpt een … [Lees meer...] overMaar goed, een blog over maar goed
‘Maar waarom eigenlijk?’
Journalistiek en de kunst van het verleiden Eind april vond in de kolommen van Neerlandistiek een kleine discussie plaats naar aanleiding van passages in de krant van het type Franciscus was een uitgesproken politieke paus. Zijn begrafenis wordt bijgewoond door talloze wereldleiders. Maar hoeveel macht heeft een paus eigenlijk? Het stramien: Informatie, gevolgd door een … [Lees meer...] over‘Maar waarom eigenlijk?’
Tussenwerpsels in het volle zonlicht
Voor wie er geen genoeg van kan krijgen na het boekenweekessay van Paulien Cornelisse (hèhè!) en de podcast Over taal gesproken met Mark Dingemanse (hè?), kijk eens in de e-ANS! Daarin staat namelijk een overzicht van de 90 meest voorkomende tussenwerpsels in Nederland en België. Tjongejonge! Het overzicht is op allerlei manieren te sorteren. Je kunt bijvoorbeeld … [Lees meer...] overTussenwerpsels in het volle zonlicht
Het hoor van Rob de Wijk
Bijna een jaar duurt de oorlog in Oekraïne nu, geen dag is voorbijgegaan zonder moordpartijen in Europa, iets waarvan het moeilijk is om je er niet vanuit een aantal verschillende oogpunten naar te kijken. BNR, toch al een van de beste radiozenders van Nederland, heeft, heel lovenswaardig sinds het begin van de oorlog een dagelijkse podcast aan het fenomeen gewijd, waarin de … [Lees meer...] overHet hoor van Rob de Wijk
Kortom en andere vormen van gelexicaliseerde pragmatiek
Door Ton van der Wouden en Ad Foolen In de vorige bijdrage bespraken we dat het moderne Nederlands partikels als hè, kortom en o ja heeft die een spreker kan gebruiken om de hoorder te helpen zijn uiting goed te interpreteren, en gingen we in op de plaatsingsmogelijkheden van kortom in de Nederlandse hoofdzin. Het Nederlands heeft nog wel meer van dat soort partikels. … [Lees meer...] overKortom en andere vormen van gelexicaliseerde pragmatiek
Kortom
Door Ton van der Wouden en Ad Foolen Het Nederlands heft een aantal partikels waarmee de spreker aan de hoorder kan laten weten hoe des sprekers uiting moet worden verstaan. Een paar voorbeelden: hè introduceert een emotioneel geladen uiting, kortom kondigt een samenvatting aan, en er is een gebruik van o ja dat een nieuw gespreksthema introduceert. De volgende voorbeelden … [Lees meer...] overKortom
Dit is het einde van de zin, toch?
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. In deze serie heb ik tot nu toe of niet, offuh, en hè besproken. Dit laatste deel in deze miniserie zal het … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, toch?
Nog een focuspartikel ook
Door Ton van der Wouden Het Nederlands is een ingewikkelde taal met een hoop kleine woordjes. De kleinste zijn vaak het ingewikkeldst. Vandaag wil ik het hebben over nog en ook. … [Lees meer...] overNog een focuspartikel ook
Het regent nog
Wat is het verschil in betekenis tussen 'hij slaapt', en 'hij slaapt nog'? Nog voegt, zegt de Duitse semanticus Sigrid Beck in een nieuw artikel in Linguistics and Philosophy, twee betekenislagen toe aan het werkwoord: hij sliep in het (eventueel recente) verleden ook; en er is de verwachting dat hij in de toekomst niet meer zal slapen. Beide lagen laten zich gemakkelijk … [Lees meer...] overHet regent nog
eigenlijk / feitelijk
Verwarwoordenboek Vervolg (38) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overeigenlijk / feitelijk
Waarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Waarom zeggen ze niet gewoon wat ze bedoelen? Onverwachte vragen uit de wetenschapsagenda (19) Door Marc van Oostendorp Sommige vragen in de Wetenschapsagenda tonen aan dat er grote taalproblemen zijn in de wereld: ergernis en zorgen om de medemens. Neem bijvoorbeeld de volgende vragensteller die kennelijk zelf geen problemen heeft, maar zich wel bekommert om de boosheid van … [Lees meer...] overWaarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Tschijnt
Door Marc van Oostendorp Wat voor woord is tschijnt? Het lijkt op het eerste gezicht enkel en alleen een verbogen werkwoord: Tschijnt te gaan regenen. In een nieuw artikel in Studia Linguistica laten Julie Van Bogaert en Torsten Leuschner zien dat het woord in sommige regio's aan het veranderen is in een woordje dat je vrijelijk door een zin kunt strooien, … [Lees meer...] overTschijnt
Wanneer zeg je ‘dan’ dan?
Door Maartje LindhoutWaar ga je heen dan?Wat Hollanders (onder wie ikzelf) vaak schijnen te doen, is dan achter een vraag plakken. Misschien ken je het wel. Waar ga je heen, dan? Moet je niet naar school, dan? Hoe oud is hij, dan? Ik doe het al zo lang en zo hardnekkig, dat ik er niet eens erg in had, totdat een kennis dit blijkbaar typisch Hollandse kenmerk … [Lees meer...] overWanneer zeg je ‘dan’ dan?
