Door Marc van Oostendorp Als willekeurig wie in 1933 een gedicht had geschreven dat eindigde op de regels 'O jeugd! O tijd van smarten! / Van vreugd en wilde harten!', dan waren we dat gedicht inmiddels wel vergeten, vooral als het ook nog eens begonnen was met de regels 'Waar heb ik toch de kracht gehaald / die zo mijn ziele heeft gestaald'. Maar het was niet willekeurig … [Lees meer...] overIeder gedicht een klacht over de onmacht van de taal
poëzie
Pas verschenen: Willem Elsschot. Dichter
Wie Elsschot zegt, denkt niet meteen aan poëzie. Toch zijn het juist enkele van zijn dichtregels die iedereen zal herkennen: ‘tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren’, bijvoorbeeld. Willem Elsschot. Dichter bevat alle gedichten uit Elsschots enige bundel. Een select gezelschap van vijfentwintig scherpzinnige lezers geeft er commentaar bij, … [Lees meer...] overPas verschenen: Willem Elsschot. Dichter
Iedereen houdt al van gedichten!
Door Marc van Oostendorp Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe vaak en op welke manieren volwassen Nederlanders in aanraking komen met poëzie. Ze ontdekte: poëzie staat misschien bekend als een klein genre, maar ondertussen grijpt bijna iedereen bij bijzondere gelegenheden naar een gedicht en leest of hoort 97% van de Nederlanders weleens poëzie. Wat is … [Lees meer...] overIedereen houdt al van gedichten!
Uitvaart van mijn dochterken
Door Marc van Oostendorp Uit onderzoek dat Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) deze week presenteerde blijkt dat de poëzie in Nederland nog heel sterk een mondeling genre is: terwijl gedichtenbundels nauwelijks gekocht of gelezen worden, komen mensen regelmatig gedichten tegen in gesproken vorm. En dat vinden ze prettig. Vooral gedichten bij bijzondere gelegenheden doen … [Lees meer...] overUitvaart van mijn dochterken
Poëzie in Nederland: wijdverspreid genre & gedeelde ervaring
(Persbericht Letterenfonds) Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe volwassenen in Nederland met poëzie in aanraking komen. Poëzie wordt vaak gezien als een niche-binnen-een-niche, maar het blijkt een zeer wijdverspreid genre: 97% van de volwassen Nederlanders komt weleens in aanraking met poëzie. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de openbare ruimte, bij speciale … [Lees meer...] overPoëzie in Nederland: wijdverspreid genre & gedeelde ervaring
Waar ontmoeten wetenschap en literatuur elkaar? Tweegesprek dichter Micha Hamel en letterkundige Lotte Jensen
We heten u van harte welkom bij dit tweegesprek op het snijvlak van kunst en wetenschap tussen Micha Hamel en Lotte Jensen. Aan de hand van enkele gedichten van Micha Hamel gaan zij in gesprek over onderwerpen als: hoe kijkt een dichter naar de wetenschap die hem/haar probeert te verklaren en is het maatschappelijk engagement van dichters in de 19e eeuw anders dan van … [Lees meer...] overWaar ontmoeten wetenschap en literatuur elkaar? Tweegesprek dichter Micha Hamel en letterkundige Lotte Jensen
Wat betekent een belofte van een dichter?
Door Marc van Oostendorp Er gaapt, zeggen ze, een diepe kloof tussen de filosofie en de dichtkunst. Dat is allemaal bij Plato begonnen, die vond dat dichters geen plaats hadden in de ideale staat, omdat dichters op hun best een schijnbeeld gaven van de schijnwereld waarin wij leven. Ook de Angelsaskische ('analytische') taalfilosofen van de twintigste en eenentwintigste … [Lees meer...] overWat betekent een belofte van een dichter?
Ilja Pfeijffer als romantischer Grieche
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (25) Door Marc van Oostendorp Het mooiste essay in Ilja Leonard Pfeijffers geruchtmakende bundel Het geheim van het vermoorde geneuzel is zonder enige twijfel dat over "Pindarus, Horatius en 'der romantische Grieche'". Anders dan de meeste andere opstellen in de bundel is het oorspronkelijk verschenen in een geleerd boek en … [Lees meer...] overIlja Pfeijffer als romantischer Grieche
Ilja Leonard Pfeijffer als cryptogrammaticus
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (8) Door Marc van Oostendorp Van alle Idyllen uit Ilja Leonard Pfeijffers gelijknamige bundel uit 2015, wordt de zevende het vaakst geciteerd, ook door de dichter zelf. Hij nam hem, als enige eigen werk, op in zijn recente dikke bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 20e en 21e eeuw. Als ooit een gedicht programmatisch heeft … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als cryptogrammaticus
Ilja Leonard Pfeijffer as a young man
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (3) Door Marc van Oostendorp Ja, mensen, ik heb een van de oudste tekstjes van de vooraanstaande Nederlandse dichter Ilja Leonard Pfeijffer in handschrift in mijn bezit. 19 was hij toen hij het bovenstaande schreef: hij had nog 20 jaar in Leiden voor de boeg, en daarna 20 jaar Genua, en daarna nog vele jaren op een andere plaats die … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer as a young man
Steun Anne Vegter!
Door Roland de Bonth Afgelopen vrijdag vroeg een collega nieuwsgierig wat ik op mijn fietsstuur had zitten. Het is een knooppunthouder. Daarin kun je een kartonnen kaart stoppen met daarop de knooppuntnummers waar je achtereenvolgens naartoe wilt fietsen. Zo kun je eenvoudig een van tevoren uitgestippelde route rijden. Dat was echter niet de reden waarom ik de houder had … [Lees meer...] overSteun Anne Vegter!
Je bent als granaatappels
Door Marc van Oostendorp Sinds ik naar verluidt ben doorgedrongen tot de top-100 van bekendste neerlandistische bloggers aller tijden (tot nu toe), word ik op straat weleens aangesproken. Ik liep onlangs door het Utrechtse stadje U., toen er ineens een neerlandicus op een fiets kwam aangesneld, die afstapte en mij toeriep dat hij een probleem voor me had. Ik was zo … [Lees meer...] overJe bent als granaatappels
20 april 2017: Boekpresentatie: Tableau Poetique (Verzen van Lucas d’Heere)
Op 20 april 2017 stelt de KANTL de door Werner Waterschoot en Frederica Van Dam gepubliceerde verzen voor die Lucas d'Heere in de zestiende eeuw heeft geschreven voor de entourage van de Seymours op Wolf Hall. Tableau Poetique is een tot voor kort onbekende tekst van de Gentse schilder-dichter Lucas d’Heere (1534–1584). Recent werd hij in een Engelse adellijke bibliotheek … [Lees meer...] over20 april 2017: Boekpresentatie: Tableau Poetique (Verzen van Lucas d’Heere)
Een puzzel die niet klopte
Door Marc van Oostendorp Op de terecht alom bejubelde Facebook-pagina Leraar Nederlands ging het onlangs over een gedicht van Ingmar Heytze. Wat voor metrum wordt er in dat gedicht eigenlijk gebruikt? Madelief, je was een puzzel die niet klopte, onbestaanbaar DNA. Links en rechts ontbrak de adem, ruggengraat verkeerd bezorgd. Er viel geen leven van te maken. Toch werd … [Lees meer...] overEen puzzel die niet klopte
Kransslagader
Door Bas Jongenelen Lees dit gedicht van monnhauser: papieren tissue proppen in een la avonden vol hoop potlood, gom, etui inval, zin, delete eindeloze sleur reviseer, herzie eigenzinnig man nietig is ie niet tempert de ennui inventieve klus solitaire dwaas strikt individu uiterst mal idee evengoed de baas Wat valt op? … [Lees meer...] overKransslagader
Wisselspoor
Door Bas Jongenelen Iemand die zich 'monnhauser' noemt heeft ruim een maand geleden een nieuwe versvorm bedacht: Wisselspoor. Een wisselspoor is een gedichtje van drie regels met rijmschema aaa. Het middelste rijmwoord is echter oogrijmend op regel 1 en klankrijmend op regel 3. Dit 'wisselwoord' is meestal van buitenlandse komaf. Een metrum is verplicht, maar de auteur is vrij … [Lees meer...] overWisselspoor
Sonnettengenerator
Door Bas Jongenelen Raymond Queneau heeft in 1961 een papieren sonnettengenerator gepubliceerd, ik heb er al eens eerder over geschreven. Het heeft lang geduurd voor deze in het Nederlands vertaald werd. Maar nu is hij er. Niet op papier, wel elektronisch. Pieter Breman heeft een generator gemaakt waarmee 120.291.408.044.097.638.400.000 sonnetten geschreven kunnen worden. Daar … [Lees meer...] overSonnettengenerator
Sonnettenmatrix
Door Bas Jongenelen Vorige week en de week daarvoor had ik het over de sonnettenkrans en het sonnettenraam - maar het kan altijd nog gekker. Zo heeft Raymond Queneau in 1961 een sonnettengenerator bedacht: iedere regel kent tien varianten, zodat je 14 x 10 x eh... nou ja eh... heel veel sonnetten kunt maken. Deze generator is in boekvorm beschikbaar (prachtige uitgave (kopen … [Lees meer...] overSonnettenmatrix
Spreken dat zingen verbeeldt, bij Piet Gerbrandy
Door Marc van Oostendorp Zingen speelt een belangrijke rol in Piet Gerbrandy's nieuwe, lange, veelvormige gedicht, Steencirkels, en vaak is dat wat wonderlijk, duister gezang: "Zijn rauwe alt," staat bijvoorbeeld op pagina 48, "heeft dan in verre taal een lied gebrabbeld." En op de laatste pagina: "Kom. Zingen wij een allerlaatste lied." Spreken speelt bijna een even … [Lees meer...] overSpreken dat zingen verbeeldt, bij Piet Gerbrandy
Sonnettenraam, sonnettenkransenkrans en Groningen
Door Bas Jongenelen Vorige week schreef ik over de geschiedenis van de sonnettenkrans in het Nederlands. Dat het altijd nog een beetje gekker kan, daar ga ik het zo over hebben. Bijna alle Nederlandstalige sonnettenkransen zijn geschreven door Nederlanders, er is één Vlaamse krans, die van Miguel Declercq. In ieder geval zijn er ook Groningse sonnettenkransen. … [Lees meer...] overSonnettenraam, sonnettenkransenkrans en Groningen
Sonnettenkrans
Door Bas Jongenelen Sinds de poëzieweek van 2015 is er een beetje discussie over het fenomeen ‘sonnettenkrans’. Het poëzieweekgeschenk was een sonnettenkrans geschreven door Ilja Leonard Pfeijffer, getiteld Giro giro tondo, een obsessie. Er ontstond wat verwarring over de vraag of dit nu wel of niet de eerste sonnettenkrans in de Nederlandse literatuur was. Om maar meteen het … [Lees meer...] overSonnettenkrans
omhelst
Door Marc van Oostendorp Tonnus Oosterhoff is helaas gestopt met zijn bewegende gedichten op internet. Wel heeft hij gelukkig een nieuwe bundel met stilstaande gedichten gepubliceerd, die je gemakkelijk zelf tot bewegen kunt brengen. … [Lees meer...] overomhelst
Amsterdamned!
Door Marc van Oostendorp Om te vieren dat Ester Naomi Perquin de Dichteres des Vaderlands is geworden, bewijs ik in mijn zondagochtendminicollege (nou ja, ochtend) van vandaag dat Perquin haar best doet om niet te liegen in haar recente gedicht 'Amsterdamned'! Ik haal er ook nog een forensisch wetenschapper bij die deze week in de Volkskrant werd geïnterviewd. Let op: … [Lees meer...] overAmsterdamned!
Straatpoëzie voor het eerst in kaart gebracht
Universiteit Utrecht lanceert interactieve website met gedichten in de openbare ruimte. Er zijn ontzettend veel gedichten te lezen in de openbare ruimte van Nederland en Vlaanderen, maar niemand weet precies hoeveel, waar en van wie. De nieuwe website ‘Straatpoëzie’ heeft als doel om een inventarisatie te maken van alle poëzie in de openbare ruimte van Nederland en … [Lees meer...] overStraatpoëzie voor het eerst in kaart gebracht
An existential problem
Door Marc Kregting Af en toe dwing ik me een bliksembezoek te brengen aan Wilderstwitterland. Alle commotie rond zijn foto van een bebloede Merkel (wier gevoelens de PVV-leider kent sinds hij in de publieke ruimte als martelaar werd afgebeeld?) leidt een beetje af van de bijschriften. Het kan aan mijn beroepsdeformatie liggen, maar ik krijg de indruk dat Wilders’ … [Lees meer...] overAn existential problem
