Het woord bak heeft een groot aantal betekenissen. Van Dale deelt ze in drie hoofdvarianten in. Bak-II en Bak-III zijn de twee kleinste en die hebben achtereenvolgens te maken met het werkwoord bakken (inclusief ‘mop, grap’) en met de scheepvaart. Bak-I bevat daarentegen liefst 29 onderscheiden betekenissen en nuances, van een min of meer vierkant voorwerp … [Lees meer...] overKijken naar “de bak” en verder
politiek
Nogmaals vermogen
Vóor 2022 is de laatste actieve gebruiker van vermag Tamara van Ark (VVD), in elk geval als staatssecretaris en minister: Alles wat ik vermag in mijn bijdrage aan dit debat, draait om de veiligheid van de werknemers en natuurlijk ook de snelheid voor de sector en alle mensen die asbestdaken hebben, maar die prioriteit ligt bij mij. De heer Laçin verzocht … [Lees meer...] overNogmaals vermogen
Veranderen op diverse manieren, zoals in de taal van de Kamervoorzitster
Wie zoekt naar regime change in de Handelingen van de Tweede Kamer komt dat begrip voor het eerst tegen in het begin van het jaar 2002. Irak speelde en de Amerikaanse president Bush was toen bezig met de realisering van dat beleidsvoornemen, in Bagdad een revolutie bewerkstelligen. Klinkt anders, komt op hetzelfde neer. Als het voor het eerst in de … [Lees meer...] overVeranderen op diverse manieren, zoals in de taal van de Kamervoorzitster
Minister Hoekstra: volstrekt maar dan ook volstrekt modern in zijn taal
Een Kamerlid kan zeggen dat een wetsvoorstel wel te verdedigen is, maar dan ook alleen als tijdelijke maatregel in afwachting van betere tijden. Het voorbehoud dat via maar dan ook wordt uitgedrukt, vinden we meestal veel duidelijker onder woorden gebracht op de volgende manier waarbij herhaling het kenmerk is: Dat is natuurlijk gewoon volstrekt, maar dan ook … [Lees meer...] overMinister Hoekstra: volstrekt maar dan ook volstrekt modern in zijn taal
Een club op voeten
Terwijl je weet dat er in de wereld letterlijk brandender kwesties zijn, ben ik de afgelopen weken ook de soap rond de nieuwe partij VOLT en het royement van kamerlid Nilüfer Gündogan blijven volgen. Aanvankelijk met enige deernis, want VOLT behoort tot de partijen waarvan ik het, als ik al niet tussen twee totaal andere partijen zou zweven, helemaal niet 100% voor onmogelijk … [Lees meer...] overEen club op voeten
Vera Bergkamp in het omgangsdebat – taal waar u van schrikte
Zoveel weken geleden wilde ik graag naar het debat van de Tweede Kamer dat vandaag uiteindelijk werd gehouden. (Het is 09.03.2022 en ik heb het ongecorrigeerde plenaire verslag nog niet gezien.) Dat bezoek op de publieke tribune zou zeker op een teleurstelling uitgedraaid zijn, weet ik nu. Ik zou maar een partje hebben mogen volgen in de zaal en het lot zou dan vooral beslissen … [Lees meer...] overVera Bergkamp in het omgangsdebat – taal waar u van schrikte
Mark aan het woord, dan is het Engels nabij
Als Mark Rutte aan het woord is, is het Engels niet ver weg. Het ging er hier vaker over. Vooral op zijn wekelijkse bezoek bij de vrienden van de pers, vrijdagmiddags in Nieuwspoort, grossiert hij in de taal van over het water. Neem de laatste keer dat de premier er optrad, de elfde februari van dit jaar. Soms betreft het Engels in een Nederlandse jas (“die ene … [Lees meer...] overMark aan het woord, dan is het Engels nabij
Sommige gesprekken zijn te lastig voor de tv
Een van de mooiste en tegelijkertijd minst bekende deeldisciplines van de Neerlandistiek is de conversatie-analyse, het vak dat het wonder bestudeert van het alledaagse gesprek. Mensen praten niet alleen, ze praten ook voortdurend met elkaar. De menselijke communicatie is niet zo georganiseerd dat af en toe iemand iets zegt en dat alle anderen daar dan langdurig over nadenken, … [Lees meer...] overSommige gesprekken zijn te lastig voor de tv
Altijd aan de mond van de mode
Barricadepoëzie is gebouwd op een paar heel goede ideeën van de samenstellers, Johan Sonnenschein en Kornee van der Haven. Het eerste goede idee was om een bundel beschouwingen te maken over dichters die in de afgelopen anderhalve eeuw hun gedichten als barricaden gebruikten. Het tweede goede idee was om behalve de fine fleur van de Nederlandse literatuurbeschouwing – Jan Rock! … [Lees meer...] overAltijd aan de mond van de mode
Ik wil dat soort woorden gewoon niet horen
Rutte-IV en het debat over de regeringsverklaring, een kleine impressie Waarop had het betrekking, die uitroep van de voorzitter (Vera Bergkamp) dat ze bepaalde woorden niet meer wilde horen? Staan ze niet genotuleerd, was het buiten de microfoon gezegd? Het was aan het begin van de tweede dag, toen premier Rutte nog niet zo lang bezig was met zijn reactie en door Geert … [Lees meer...] overIk wil dat soort woorden gewoon niet horen
De Tweede Kamer in de tegenwoordige tijd: (geen) “ge-u” en “ge-jullie”
De voorzitter (Bergkamp) zei op 21 december 2021 in reactie op een interruptie van Maarten Hijink: “Graag spreken via de voorzitter, dus geen “ge-u” en “ge-jullie””. Hijink had zijn vragen aan Aukje de Vries juist beëindigd met: “Als u het hebt over het weghalen van zorg uit de ziekenhuizen, waar gaat u met die zieke mensen naartoe, mevrouw De Vries?” Dat was zeer duidelijk en … [Lees meer...] overDe Tweede Kamer in de tegenwoordige tijd: (geen) “ge-u” en “ge-jullie”
Zijn taalgebruik hielp Rutte (toch) weer premier te worden
Toen in januari jongstleden het kabinet viel, bestond de indruk dat de methode-Rutte was uitgewerkt. Weliswaar won hij daarop verkiezingen, direct erna kwam hij, misschien wel meer dan ooit, in de problemen nadat de notitie ‘Positie Omtzigt, functie elders’ onder de arm van verkenner Kajsa Ollongren zichtbaar was. Rutte zei dat hij met de verkenners niet over het toenmalig … [Lees meer...] overZijn taalgebruik hielp Rutte (toch) weer premier te worden
Taal in het regeerakkoord
Dat taal in Nederland de laatste jaren steeds meer een politiek onderwerp is geworden, blijkt onder andere uit het concept-coalitieakkoord dat gisteren werd gepresenteerd. Hoewel dit niet eens het allerdikste regeerakkoord aller tijden is, was er niet eerder zoveel aandacht voor taal als in 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'. Wat overigens nu ook weer niet … [Lees meer...] overTaal in het regeerakkoord
Leest spreekt – over politiek spelen
Het gebeurt niet elke dag dat letterkundige neerlandici een NWO-project toegekend krijgen. Eerder dit jaar voltrok dit halve mirakel zich, voor een project van Leidse en Amsterdamse collega’s dat zich afspeelt op het breukvlak van de literatuurwetenschap, politieke filosofie en mediastudies. Playing Politics: Media Platforms, Making Worlds is een ambitieus en … [Lees meer...] overLeest spreekt – over politiek spelen
Nou, nou, een zwart gat in het centrum van mijn wezen
Soms is het fijn om een boek te lezen van iemand die het allemaal nog zwarter inziet dan jij. Wat dat betreft is Dark Academia van de Australische hoogleraar 'organisation studies' Peter Fleming aanbevolen lectuur voor iedereen die denkt dat het met de universiteiten de verkeerde kant opgaat. Hij kondigt de totale ondergang van de academie aan. Er zijn al meer … [Lees meer...] overNou, nou, een zwart gat in het centrum van mijn wezen
Een geweldig politiek correct taalexperiment!
Gejammer over politieke correctheid dringt nu ook door tot de taalkundige literatuur, althans tot de 'grijze literatuur', de door professionele taalkundige geschreven maar niet officieel gepubliceerde teksten op internet. Op LingBuzz, de site waarop taalkundigen hun werk – meestal hun nieuwe onderzoek voordat het 'officieel' gepubliceerd werd – verscheen een eigenaardig stukje … [Lees meer...] overEen geweldig politiek correct taalexperiment!
Het gevaar van de ‘erkende talen’
Ik zat er naast, bijna vijftien jaar geleden, in dit zelfde tijdschrift. Ik besprak de zorgen die de onderzoekers Koen Jaspaert en Sjaak Kroon hadden geuit over de erkenning van streektalen als het Limburgs en het Nedersaksisch. Zij waren onder andere bang dat dit het beleid over regionale talen uit het lood zou trekken: de 'erkende talen' zouden een ereplaats krijgen, de … [Lees meer...] overHet gevaar van de ‘erkende talen’
Een gevulde koek: gratis te bekomen in het ledenrestaurant
Het was een lange uitsmijtende dag donderdag aan het Binnenhof, de Dienst Verslaggeving en Redactie registreerde de sluiting van de 99ste vergadering van het lopende parlementaire jaar om precies 01.19 uur. Toen was het inmiddels dus de 9e juli 2021. De stenografen noteren op de minuut wanneer de beraadslagingen gesloten worden, het begintijdstip ronden zij af op een kwartier. … [Lees meer...] overEen gevulde koek: gratis te bekomen in het ledenrestaurant
17 juni 2021: Hoe beïnvloedt politiek de literatuur?
Virtueel Colloquium Neerlandicum Den Haag – donderdag 17 juni Nederlands Wereldwijd in een chatroom! Kijk en doe mee op 17 juni met Voortvarend Nederlands! Virtueel. Op 17 juni om 16:00uur praten we over imagologisch stereotypisme. Centraal staat de beeldvorming over de Balkan en de invloed van politieke bewegingen op literatuur. Michelle van Dijk schreef Darko’s … [Lees meer...] over17 juni 2021: Hoe beïnvloedt politiek de literatuur?
Het notulendebat: was het nótulen of notúlen?
Het debat van deze week in de Tweede Kamer ging over dé notulen van de afgelopen tijd: die staatsgeheime verslaglegging door Rutte-III over de zaak rond de Kinderopvangtoeslagen die voor een deel zo veel jaren vroeger zijn vrijgegeven dan normaal. Het accent in het woord notulen wisselt, zegt Van Dale. Dat viel te constateren – er was variatie, maar de overgrote … [Lees meer...] overHet notulendebat: was het nótulen of notúlen?
De motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
De kern van de motie van afkeuring tegen Rutte (te vinden op de website van de Tweede Kamer) wordt gevormd door de uitspraak van de Tweede Kamer dat Rutte 'de waarheid niet sprak in de media dat hij bij de oud-verkenners niet heeft gesproken over de positie van de heerOmtzigt'.In de eerste plaats zou ik de woorden 'in de media' voor de overzichtelijkheid van de zin elders … [Lees meer...] overDe motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 9. Bots, Van kwaad tot erger (1975)
door Laurens Ham Onlangs hoorde ik van een GroenLinks-lid dat hij bij deze Kamerverkiezingen van plan was op BIJ1 te stemmen. Op zich geen heel verrassende keuze, want de partijen hebben een gelijkaardig ideologisch profiel: in een recent artikel beschreef de satirische website De Speld GroenLinks zelfs als ‘BIJ1 maar dan voor mensen die “fascist” toch wel “een heftig … [Lees meer...] overTop 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 9. Bots, Van kwaad tot erger (1975)
Deed dit PvdA-Kamerlid nu een Surinamer na?
Wat gebeurde er nu donderdag in de Tweede Kamer? Zie de bovenstaande opname. Attje Kuiken van de PvdA voert het woord tijdens een debat over racisme, en wanneer ze dan een vraag wil stellen, zegt ze wanneer op een heel eigenaardige manier. Er komt daarop een interruptie van haar VVD-collega Zohair El Yassini die duidelijk zijn oren niet kan geloven; een aantal keer meldt hij … [Lees meer...] overDeed dit PvdA-Kamerlid nu een Surinamer na?
Taal van politici: Gewoon je bek houden
Emma Turkenburg deed een BA Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen en daarna een onderzoeksmaster Argumentatieleer aan de UvA. Tegenwoordig doet ze onderzoek als promovenda bij Politieke wetenschappen aan de KU Leuven. Nimma! is een serie korte video's met neerlandici van de Radboud Universiteit. Meer info. (Bekijk deze video op Instagram) … [Lees meer...] overTaal van politici: Gewoon je bek houden
Literaire citaten voor de Nederlandse politiek
Door Marita Mathijsen In Nederlandse politieke toespraken is de literatuur niet een bron waaruit vaak geput wordt. Verleden week wees de hoogleraar Peter Liebregts daarop. Hij vergeleek de martiale uitdrukkingen van Rutte en De Jong bij de coronacrisis met toespraken van Ierse politici, die wél de literatuur gebruiken om de coronamaatregelen te verzachten (de Volkskrant, 30 … [Lees meer...] overLiteraire citaten voor de Nederlandse politiek
