Heks! Heks! Heks! van Jente Posthuma bevat drie herschreven volksverhalen uit Overijssel met navolgend nog een essay. In de verantwoording achterin worden als inspiratiebron drie traditionele volksverhalen genoemd uit de bundel Overijselsche Sagen van de schrijver Josef Cohen uit 1914. Overigens zijn die drie sagen niet één-op-één door Posthuma bewerkt: plot-elementen zijn uit … [Lees meer...] overWilgenman wordt Wilgenvrouw
sage
Hoe maak je een volksverhalenboek?
Een onderzoeksatelier voor de studie Nederlandse Taal en Cultuur in Groningen Een vrouw met een kindHet vertelseltje begint;Een koe met een kalf,Het vertelseltje is half... Het versje hierboven is afkomstig uit De schone prinses, die nooit gelachen had uit 1889, een versie van het redelijk bekende sprookje Zwaan Kleef Aan. Deze versie van het sprookje is gepubliceerd in … [Lees meer...] overHoe maak je een volksverhalenboek?
Het complot van bloeddorstige reptielen: een eeuwenoud antisemitisch narratief
Op donderdag drie november 2022 maakte de gemeente van Amsterdam bekend dat de Britse complotdenker David Icke Nederland niet in mocht komen. Icke zou spreken op een demonstratie van ‘Samen voor Nederland’, die eerder al werd verplaatst van de Dam naar het Museumplein vanwege veiligheidsoverwegingen. De IND stelde, in samenspraak met de politie en de NCTV, dat Icke een gevaar … [Lees meer...] overHet complot van bloeddorstige reptielen: een eeuwenoud antisemitisch narratief
De postzegels van het Vrouwtje van Stavoren (2022)
Vorig jaar besloten de samenwerkende postbedrijven in Europa om voor 2022 een serie postzegels uit te geven rond het thema ‘volksverhalen en mythen’. Op zichzelf is dat een wat vreemd thema want mythen zijn ook volksverhalen – het klinkt voor mij althans een beetje als het thema ‘voertuigen en fietsen’ of ‘huisdieren en katten’. Maar afijn, elk land moest uitkomen met zijn … [Lees meer...] overDe postzegels van het Vrouwtje van Stavoren (2022)
Mag het een wondertje meer zijn?
Regionale identiteiten in het toneelwerk van Anjoël Valo Vroom en vrijgevochten Een heel enkele Limburger zal haar nog kennen, Anjoël Valo. Ze was een twintigste-eeuwse toneelschrijfster, die zich toelegde op het Limburgse dilettantentoneel. Anjoël Valo was haar pseudoniem, dat ze construeerde van de eerste twee letters van haar echte naam Anny Jozina Elizabeth van … [Lees meer...] overMag het een wondertje meer zijn?
Het verzonken Oud-Staavren van Piet Paaltjens
In het jaar 1867 schreef de Nederlandse dichter Piet Paaltjens, een pseudoniem (of zelfs alter ego) van François Haverschmidt, zijn beroemde en melancholische dichtbundel Snikken en Grimlachjes. In deze bundel zit een zestal gedichten dat bij elkaar hoort: de Friesche poëet, geschreven in 1852. Daarin lezen we hoe een diepbedroefde dichter in een vlaag van depressie van de … [Lees meer...] overHet verzonken Oud-Staavren van Piet Paaltjens
‘Sy drincken bloet; dat seit die jeeste’
WikiLeaks wekte al de schijn, dat ze kinderen bestelden net als bij de pizzalijnEen pedonetwerk wereldwijd, vraag niet hoeVia Hillary Clinton tot de Oranjes aan toeWelkom op het allerleipste festivalJe hebt geen kaartje nodig, want je bent er alDit is de val van de cabalWhere we go one, we go all Aldus rapt Lange Frans in het vorig jaar uitgebrachte nummer ‘Lockdown’. … [Lees meer...] over‘Sy drincken bloet; dat seit die jeeste’
De sage en het Veluwse landschap
Sagen kunnen zich aan bepaalde plekken en landschappen hechten. Ze bezielen als het ware de geografie. Het vertellen over dit immaterieel erfgoed legt een onzichtbare landschapsdimensie bloot – die van de lokale verbeelding en plekherinnering. Björn Broekert, student Bos- en Natuurbeheer bij Van Hall Larenstein in Velp, deed in opdracht van netwerkorganisatie Veluwe-op-1 … [Lees meer...] overDe sage en het Veluwse landschap
Terug dankzij QAnon: de moderne sage van de Soevereine Mens en de Geboortetrust
Laten we hem An Dré noemen. Ik ontmoette hem voor het eerst in het antikraakpand in het Hoge Noorden waar ik in 2011 terecht kwam. Een parmantig mannetje van 27 met een stevig accent, die bij ons was komen wonen om aan de verplichte tewerkstelling in eigen woonplaats te ontkomen. Na een mislukte carrière als bouwvakker, militair en pakketbezorger stortte hij zich op middelbare … [Lees meer...] overTerug dankzij QAnon: de moderne sage van de Soevereine Mens en de Geboortetrust
Over kannibalen verhalen
Het fenomeen kannibalisme kan teruggevonden worden in alle soorten volksverhalen: sprookjes, sagen, legenden, moppen en broodjeaapverhalen. Het onderwerp kannibalisme maakt indruk, maar in een grote database als de Nederlandse Volksverhalenbank met ruim 48.000 vertellingen, worden er uiteindelijk maar 61 gevonden – dat is 0,1%. Wat hebben de verhalen te vertellen over … [Lees meer...] overOver kannibalen verhalen
De Os Frontis van Molyneux
Over het voorhoofdsbeen dat van een reusachtige Patagoniër zou zijn geweest In de 17e eeuw ontdekte een Ierse arts een reusachtig menselijk voorhoofdsbeen, of Os frontis, in de collectie van de Leidsche Hoogeschool. Hij meende dat dit het ultieme bewijs was van het bestaan van reuzen. Voordat we hier dieper op in kunnen gaan, moeten we eerst een krappe negentig jaar verder … [Lees meer...] overDe Os Frontis van Molyneux
Ook, maar niet alleen, voor kinderen
Het Vogeltje en andere Armeense sprookjes van Hovhannes Toemanjan (vertaald door Anna Maria Mattaar) Armenië ligt op grote afstand, op verschillende manieren. Het is geen populaire vakantiebestemming, noch een land waar men vaak geruchten over hoort via het nieuws. Ook voor veel Armeniërs ligt het land ver weg: veel Armeniërs wonen tegenwoordig in diasporagemeenschappen … [Lees meer...] overOok, maar niet alleen, voor kinderen
Redbad: het kruis als icoon
Een historische verbeelding van een hedendaagse boodschap: Deel 2 In deel 1 over de film Redbad ben ik vooral ingegaan op eigenaardigheden en anachronismen. In deel 2 wil ik ingaan op enkele inspiratiebronnen voor het scenario, en hoe (zoals wel vaker) hedendaagse ideeën en problemen worden teruggeprojecteerd in een historisch verleden. … [Lees meer...] overRedbad: het kruis als icoon
De wetten van Mozes
Oude Folklore in het Oudfries, deel 4 Zodra je werkt met oude rechtsbronnen, dan kan je ervan uitgaan dat de meeste folklore betrekking heeft tot recht. In de eerste en tweede aflevering van deze reeks hebben we al kunnen zien hoe het recht op eigen wetten van Karel de Grote afstamt, althans volgens de Friezen zelf. Deze verwijzing naar het historische figuur Karel de … [Lees meer...] overDe wetten van Mozes
Koning Redbad en het Riepster Licht
Oude Folklore in het Oudfries Deel 2 Bij de Magnuslegende, die we de vorige keer hebben bekeken, lijkt op het eerste gezicht mogelijk te zijn dat het een historische gebeurtenis betreft. Deze wijdverspreide Oudfriese legende lijkt te zijn ontdaan van allerlei elementen die we tegenwoordig als fantasie zouden afdoen. Dit gaat niet altijd op, zoals bij de tekst die we … [Lees meer...] overKoning Redbad en het Riepster Licht
Oude Folklore in het Oudfries
Deel 1: het privilege van Karel de Grote Als je een onderwerp lang genoeg bestudeert, dan kom je het overal tegen. Een wiskundige gaat de wereld waarnemen in getalsmatige verhoudingen en algoritmes. Een bioloog vindt de rijkste ecosystemen onder een steen in het park. En ik, hij die zich vooral met mythologie en volksverhalen bezighoudt, vindt narratieven op de vreemdste … [Lees meer...] overOude Folklore in het Oudfries
Het kabouter-manuscript van Jan Eldermans
Met een geheimzinnig Nederlandstalig handschrift vol prachtige tekeningen en notities over kabouters, magie en verborgen schatten ben je verzekerd van mijn aandacht. De vele aantekeningen zijn regelmatig voorzien van jaartallen die suggereren dat de maker, J.H.W. Eldermans (1904-1985), zijn leven lang aan het verzamelen en optekenen geweest is. Belangstelling voor kabouters, … [Lees meer...] overHet kabouter-manuscript van Jan Eldermans
Een heldenleven na een schurkendood
De romantisering van rovers in folklore en literatuur uit Nederland Terwijl de kronkelende landweg langzaam vorm krijgt in het licht van de opkomende zon, komt de koets stukje bij beetje dichterbij. Door de vele gaten in de weg hebben de paarden moeite om de koets vooruit te trekken. Toch zal het niet lang meer duren voordat de koets al schommelend de bocht bereikt waar de … [Lees meer...] overEen heldenleven na een schurkendood
Eén Pendek is geen Pendek
Naamsverwarring bij de Orang Pendek uit Indonesië Nederland en Indonesië delen samen een lange geschiedenis. Het moment dat de Hollandse koopvaardijschepen eind 16e eeuw voor het eerst aankwamen bij de Indische Archipel markeert het begin van de (opgedrongen) relatie tussen onze landen. De Westerlingen kwamen zeker al sinds de 17e eeuw thuis met de mooiste verhalen over de … [Lees meer...] overEén Pendek is geen Pendek
Ilja Leonard Pfeijffer als moderne sageschrijver ♥
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (13) Door Marc van Oostendorp Een van de minst begrepen boeken van Ilja Leonard Pfeijffer is Harde feiten. 100 romans (2011). Veel recensenten hebben gedacht dat het ging om een parodie, of een verzameling parodieën. Je kunt het immers niet serieus menen dat je romans kunt schrijven van minder dan 500 woorden. Een van de romans heeft zelfs … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als moderne sageschrijver ♥
