Dit stuk verschijnt in het kader van de Nieuwsbrief Neerlandistiek voor de klas. Het bevat geen origineel onderzoek, maar is een vereenvoudigde weergave van recent onderzoek op het gebied van het Nederlands, speciaal bedoeld voor leerlingen van de middelbare school. Door Marten van der Meulen Als je een willekeurig iemand op straat vraagt: "Wat gebeurde er in 1804 en 1805?" … [Lees meer...] overWat was het effect van een officiële spelling op het Nederlands?
spelling
Hoe nuttig zijn regels bij het leren van spelling?
Door Marc van Oostendorp Het vermogen om dingen te leren is een van de wonderlijkste eigenschappen van de mens. Wat gebeurt er bijvoorbeeld allemaal in die al die bolletjes in de eerste klassen van de basisschool, als ze leren schrijven? Die taak is behoorlijk lastig, zelfs als we afzien van het soort zaken waar zelfs volwassenen elkaar mee blijven plagen, zoals de spelling … [Lees meer...] overHoe nuttig zijn regels bij het leren van spelling?
Lezen en Schrijven maakt het de leerling te moeilijk
Door Felix van de Laar In Trouw van 15 mei stond een artikel over taallessen die bajesklanten elkaar geven. Een initiatief van de Stichting Lezen en Schrijven. In de gevangenis zullen laaggeletterden vast oververtegenwoordigd zijn; en als je niks te doen hebt is Nederlands leren een uiterst nuttige tijdsbesteding. Voor je collega-gedetineerde die zo aardig is om … [Lees meer...] overLezen en Schrijven maakt het de leerling te moeilijk
Onzin over de g
Door Marc van Oostendorp Waarom, waarom vindt Kijk het nodig om te publiceren over een onzinnig onderzoekje over de letter g, ook al laten ze zelf een taalkundige aan het woord die uitlegt waarom het een onzinnig onderzoekje is? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overOnzin over de g
’T FoKSCHaaP, Nu!
Door Roland de Bonth Generaties leerlingen hebben de werkwoordspelling onder de knie gekregen met het door L.A. te Winkel populair gemaakte ezelsbruggetje van ’T KoFSCHiP. Het enkel noemen van dit woord was jarenlang afdoende om een leerling een fout gespeld werkwoord te laten verbeteren. Meer dan honderd jaar later wisten leerlingen echter niet meer wat een kofschip was. En … [Lees meer...] over’T FoKSCHaaP, Nu!
zooitje / zootje
Verwarwoordenboek Vervolg (54) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overzooitje / zootje
Gij hadt: een t of geen t?
Door Johan De Schryver Griet Op de Beeck voegt in haar nieuwe roman ‘Het Beste Wat We Hebben’ systematisch een t toe aan verledentijdsvormen van sterke werkwoorden met ‘gij‘ als onderwerp: ‘gij hadt’. Dat leverde haar een berg bozelezersmails op in De Standaard. Konden die lezers dat niet even opzoeken, vraagt ze zich af in De Standaard (25 oktober 2017), want de officiële … [Lees meer...] overGij hadt: een t of geen t?
Limburgs als taal bij Microsoft
Door Leonie Cornips Hoe een dialect in Limburg te spellen levert altijd discussie op. De ouderen schrijven en ondersteunen vaak de Veldeke 2003 of Raod veur ’t Limburgs-spelling in meer conventionele media. De jongeren vertonen veel variatie in hun schrijven op sociale media – Whatsapp, Snapchat, Twitter en Facebook. Hoe aan vele manieren van schrijven tegemoet te komen, … [Lees meer...] overLimburgs als taal bij Microsoft
Het Nedersaksisch kan het leren van ei en ij scaffolden
Door Willemijn Zwart Woorden met ei of ij leren spellen is lastig. De meeste spellingmethoden laten leerlingen vanaf groep drie of vier zoveel mogelijk woorden met ei uit het hoofd leren, ondersteund door een ei-verhaal, een ei-plaat, een ei-rap of een ei-poster. Woorden die ze niet als ei-woord geleerd hebben, schrijven ze met een ij. Deze aanpak is erop gebaseerd dat er … [Lees meer...] overHet Nedersaksisch kan het leren van ei en ij scaffolden
Over het ‘en passant’ toetsen van spelling en grammatica in het Centraal Eindexamen Nederlands
Door Michel Couzijn Over het Centraal Eindexamen Nederlands wordt veel geklaagd. Over de teksten, over de vragen, over de beoordeling en nog zo wat. Sinds vorig jaar kunnen de klagers hun ongenoegen op een nieuw aspect richten: de aftrekregeling voor taalgebruik. Het CE Nederlands toetst tekstbegrip – leesvaardigheid dus – plus een beetje argumentatieleer. Recent werd in de … [Lees meer...] overOver het ‘en passant’ toetsen van spelling en grammatica in het Centraal Eindexamen Nederlands
Tim Hofman over scheetjes
Door Marc van Oostendorp Wat valt er te zeggen over de tussentitels op het YouTube-kanaal #BOOS van Tim Hofman? Waarom laat hij bijvoorbeeld n'en weg, behalve waar je ze normaal gesproken niet plaatst? (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overTim Hofman over scheetjes
‘Hoe taal ons in 2016 als maatschappij verdeelde’
Door Steven Delarue Voor de taalkundige in mij was 2016 opnieuw een geweldig boeiend jaar, met de voorbije decembermaand als kers op de taart: begin deze maand barstte er een storm aan opiniestukken los in de nasleep van de PISA-resultaten, daarna waagde schrijfster Saskia De Coster zich aan het relativeren van spelling in de aanloop naar het Groot Dictee, en vorige week nog … [Lees meer...] over‘Hoe taal ons in 2016 als maatschappij verdeelde’
De freakshow der Nederlandse taal
Door Tessa Sparreboom (student Nederlands, Universiteit van Amsterdam) Vanavond was het weer zover: Philip Freriks en Freek Braeckman bezetten primetime NPO 2 om in smoking de meest ondefinieerbare woorden zo helder mogelijk voor te lezen. Juist, het was tijd voor Het Groot Dictee der Nederlandse taal, het (zoals de genitief al verraadt) meest elitaire taalfeestje van het … [Lees meer...] overDe freakshow der Nederlandse taal
Opzoek de mist ingaan
Door Robert Chamalaun Soms kom je in schrijfproducten van leerlingen constructies tegen die op het eerste gezicht niet zo verwonderen, behalve dan dat ze ieder jaar weer terugkeren. Bij nadere beschouwing blijken ze echter onverwacht heel interessant. Zo moesten mijn leerlingen vorige week een sollicitatiebrief schrijven en menig leerling bleek opzoek naar een interessante … [Lees meer...] overOpzoek de mist ingaan
Spellingsvariatie als betekenisvariatie: over De Hond, Floddertje en de Statenbijbel
Door Feike Dietz Ophef over ij en ei Vorige week pleitte Maurice de Hond in de Volkskrant voor afschaffing van de ‘korte ei’, omdat het onderscheid geen enkele functie heeft, terwijl het zijn zevenjarige dochter veel verspilde energie kost om te leren welke woorden met de ‘ei’ en de ‘ij’ gespeld moeten worden. Het voorstel maakte bijzonder veel los: er verschenen columns en … [Lees meer...] overSpellingsvariatie als betekenisvariatie: over De Hond, Floddertje en de Statenbijbel
Spelling als remmer van klankverandering?
Door Maartje Lindhout In veel gebieden van het Nederlands gaat de z steeds meer als de s klinken en de v als de f. "Ik heb de son sien sakken in de see", is een stereotype uiting van een Amsterdammer. Het verschil tussen de s en z en tussen de f en de v is wel eens groter geweest. In het zuiden van het land is dat verschil nog het meest aanwezig. Daar vind je ook nog een … [Lees meer...] overSpelling als remmer van klankverandering?
Weg met de spellingwet!
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendminicollege roep ik vandaag mijn kijkers op om zich niets van de spellingwet aan te trekken! … [Lees meer...] overWeg met de spellingwet!
Lang leve de kommaneukers?
Door Marc van Oostendorp Het is een bekende anekdote, die Jolenta Weijers onlangs ophaalde op het weblog van het NWO-project Begrijpelijke taal. Ze trekt er, zoals veel mensen, alleen de verkeerde conclusie uit. Of in ieder geval een onvolledige. Een man is veroordeeld ter dood. Terwijl hij over de binnenplaats van de gevangenis in de richting van de galg schrijdt, komt er … [Lees meer...] overLang leve de kommaneukers?
Afscheidsrede Anneke Neijt
Door Anneke Neijt "Maar taalkunde is een prachtig vak", dat zeg ik aan het begin van de rede waarmee ik afgelopen vrijdag afscheid nam van de Radboud Universiteit Nijmegen. De rede, getiteld "Zelf taalkundige worden" is hier te vinden. De voorpublicatie van de uitgebreidere tekst staat hier. Met "geen mooier vak dan Nederlands" sluit ik af. Voor iedereen een aanrader: … [Lees meer...] overAfscheidsrede Anneke Neijt
Ga toch weg met je correcte spelling
Door Marc van Oostendorp Onlangs was het weer mis. Ik heb weer menigeen onder jullie geërgerd door mijn optreden tegen iemand die net zo grappig zijn superioriteit aan het demonstreren was. Ik moet dat niet meer doen, want velen van jullie houden daar niet van, het is ook eigenlijk onaardig. Ik had een aankondiging van een tentoonstelling geplaatst waarin een … [Lees meer...] overGa toch weg met je correcte spelling
Stom Dictee der Nederlandse taal, met fouten bovendien
Door Johan De Schryver(gepensioneerd docent Nederlands, KU Leuven)Meer dan dertig jaar heb ik in het Vlaamse hoger talenonderwijs (vertalers-tolken, nu toegepaste taalkunde) als docent Nederlands onder meer een spellingvak gegeven en ik ben auteur van een paar spellingboeken. Als ik nu ergens het heen-en-weer van krijg, is het wel van het zogenaamde Groot Dictee der Nederlandse … [Lees meer...] overStom Dictee der Nederlandse taal, met fouten bovendien
Worstelen met onbekende woorden in het Groot Dictee
Door Maartje LindhoutSchrijvende pers, dat was ik. De zaal waarin ik moest wachten nadat ik me had gemeld bij de balie druppelde langzaam vol met allerlei mensen die ik zou moeten kennen van de Nederlandse of Vlaamse televisie. Uit het ruime aanbod drankjes koos ik een glas versgeperste sinaasappelsap en ik ging aan een tafel zitten om nog eens op mijn laptop te kijken wie er … [Lees meer...] overWorstelen met onbekende woorden in het Groot Dictee
Taal op de tv
Door Marc van OostendorpMisschien heb ik de verkeerde vrienden, maar ik ken helemaal niemand die het Groot Dictee der Nederlandse Taal een leuk programma vindt.Ik heb het zelf één keer gezien. Wat is dat programma saai! Eindeloos lang worden allerlei bizarre zinnen herhaald. En nu in stukjes. Eindeloos lang. Worden allerlei. Bizarre zinnen herhaald.Eindeloos lang worden … [Lees meer...] overTaal op de tv
Irritantste woord van het jaar?
Door Robert ChamalaunEergisteren maakte het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) bekend dat de verkiezing voor het irritantste woord van het jaar gewonnen is door het foutief gebruik van het woord me. 30 procent van de 25.000 stemmen ging naar meen daarmee is het woord de overtuigende verliezer van dit jaar. Dit nieuws is opgepikt door diverse media en in vrijwel alle … [Lees meer...] overIrritantste woord van het jaar?
‘Hij wilt’: het magt!
Door Marc van OostendorpIk weet dat er mensen zijn die de afgelopen weken, sinds het verschijnen van het nieuwe Groene Boekje, iedere dag wel even naar de spellingwebsite van de Taalunie gingen om te zien of het er nog stond.En ja hoor, het staat er nog steeds:willenwillenikwiljijwilthij/zij/het/uwiltwijwillenjulliewillenzijwillenZo mag je ook jij kun schrijven … [Lees meer...] over‘Hij wilt’: het magt!