Intuinzinnen worden ze wel genoemd: zinnen waarbij er op een bepaald moment even iets knarst in je hoofd omdat je erachter komt dat je hem verkeerd aan het ontleden was. Hier zijn er een paar die ik her en der van het internet geplukt heb: De raad geeft een opsomming van leerstoelen Nederlands en Neerlandistiek is hierbij niet als afzonderlijke studie geteld. … [Lees meer...] overGezocht: intuinzinnen
syntaxis
Promotie Eefje Boef: structuur van betrekkelijke bijzinnen in Nederlandse dialecten
Op 13 januari 2013 promoveert taalwetenschapper Eefje Boef aan de Universteit Utrecht op haar onderzoek naar morfosyntactische microvariatie (verschillen in zinsstructuur tussen verschillende dialecten) in het Nederlands. Voor haar proefschrift deed Boef onderzoek naar betrekkelijke bijzinnen en gerelateerde constructies, zoals vraagwoordvragen. In het bijzonder staat het … [Lees meer...] overPromotie Eefje Boef: structuur van betrekkelijke bijzinnen in Nederlandse dialecten
Echter
Mijn Utrechtse collega Jacomine Nortier wees onlangs op een taalverandering die ze opmerkte in de werkstukken van haar studenten. Die schrijven: - Echter heb ik dat nog niet gedaan. Ik ben een oude man, want ik kan dat ook niet zeggen, geloof ik (voor de duidelijkheid: ik zou zeggen Echter, ik heb dat gedaan of beter nog ik heb dat echter nog niet gedaan). Waar komt … [Lees meer...] overEchter
Waarom vinden autisten vragen makkelijker dan beloften?
Ik was de afgelopen dagen in Parijs, waar ik een congres heb bijgewoond over taal in het brein. Zo was er een fascinerende lezing over taalproblemen van autisten. Een van die problemen heeft te maken met zinnen zoals de volgende: 1.- Rob vroeg Roos dat boek te lezen. 2.- Rob beloofde Roos dat boek te lezen. Voor niet-autistische lezers is een verschil tussen deze twee zinnen … [Lees meer...] overWaarom vinden autisten vragen makkelijker dan beloften?
Hem zien, Miekes vriendje
Hoera, vandaag gaan we ontleden! In de nieuwe LIN-bundel staat een artikel van de Groningse taalkundigen Dennis Ott en Mark de Vries (het artikel staat ook op hun eigen website) over een aardig probleem: hoe ontleed je zinnen als de volgende.1. - Joop heeft ze al gezien, die nieuwe tablet-pc's.2. - Joop heeft iets moois gezien: een tablet-pc van 10,1 inch.Het probleem is … [Lees meer...] overHem zien, Miekes vriendje
Verschenen als Open Access-publicatie: Syntax of Dutch. Nouns and Noun Phrases
Op 5 november kondigden we al het verschijnen van de eerste twee delen van de Syntax of Dutch aan, een Engelstalig naslagwerk over de bouw en de interne organisatie van zinnen en woordgroepen in het Nederlands dat tussen 2012 en 2016 verschijnt en maar liefst zeven delen zal tellen. Het werk, dat voornamelijk beschrijvend van aard is, is in eerste instantie bedoeld … [Lees meer...] overVerschenen als Open Access-publicatie: Syntax of Dutch. Nouns and Noun Phrases
Vandaag 92 jaar geleden
Hij heeft zich geloof ik teruggetrokken uit het openbare leven, maar vandaag viert een van de belangrijkste Nederlandse taalkundigen ooit zijn verjaardag: P.C. Paardekooper wordt vandaag 92. Paardekooper werd bekend vanwege zijn eigen ontleedmethode, zijn eigenzinnige en vaak controversiële taalpolitieke standpunten (hij vindt bijvoorbeeld dat Vlaanderen niet zo raar moet doen … [Lees meer...] overVandaag 92 jaar geleden
Verschenen: Syntax of Dutch. Nouns and Noun Phrases
De afgelopen vijftig jaar zijn er talloze wetenschappelijke en vaak specialistische werken over grammatica verschenen. In diezelfde periode is echter niet alleen de discussie over grammatica veranderd, maar ook de presentatie van formele structuren en de interpretatie van informatie. Gedegen antwoorden over de structuur van een bepaalde taal zijn daarom niet eenvoudig te … [Lees meer...] overVerschenen: Syntax of Dutch. Nouns and Noun Phrases
Taal is simpeler dan gedacht
Zonder de Amerikaanse taalkundige Noam Chomsky (1928) zouden persberichten over de taalkunde er heel anders uit zien. Ik heb een archiefje van dat soort persberichten van de afgelopen dertig jaar en over die hele periode vind je regelmatig aankondigingen van wetenschappelijke doorbraken die nu definitief laten zien dat Chomsky ongelijk heeft. Het lijkt me heel naar om zo'n … [Lees meer...] overTaal is simpeler dan gedacht
De tafel ruimen
Wat moet je bestuderen als je Nederlands bestudeert? Wat zijn de data precies? Hoort het werk van Jacob van Lennep, een zeer populaire schrijver uit de negentiende eeuw, er bijvoorbeeld bij? Die vragen hebben me sinds gisteren in hun greepDat computers alles veranderen in de taalkunde, daaraan zullen mensen twijfelen. Neem de studie van de zinsbouw. Twintig jaar geleden moesten … [Lees meer...] overDe tafel ruimen
Een paar tien
De deskundigen zijn eruit: honderd is een zelfstandig naamwoord. Nu moeten ze het nog eens zien te worden over tien!Dat honderd een zelfstandig naamwoord is, is duidelijk. Je kunt er een meervoud van maken (honderden), je kunt er een lidwoord en een bijvoeglijk naamwoord voor zetten (een dikke honderd) en ook een voorzetsel (boven de honderd) dat zelfs weer nader bepaald … [Lees meer...] overEen paar tien
Ik ben uit vissen
Mijn collega Hans Broekhuis heeft een aardig artikel op het internet geplaatst over een van mijn favoriete zinsconstructies van het Nederlands: ik ben vissen.Over die constructie is al eerder geschreven, en Hans vat dat goed samen. Zo kun je de constructie X is Y alleen gebruiken als het onderwerp van de zin, X, de met Y benoemde handeling ook uit eigen vrije wil kan … [Lees meer...] overIk ben uit vissen
Gek interessant
Het nieuwe nummer van het taalkundige tijdschrift TABU staat weer vol prachtige artikelen. Zo heeft de Groningse hoogleraar Nederlands Jack Hoeksema een artikel dat gaat over gek, waanzinnig en krankzinnig als 'bijwoorden van graad', dat wil zeggen, in zinnen zoals de volgende:Het is krankzinnig duur. Het is waanzinnig duur. Het is niet zo gek duur.Zoals uit … [Lees meer...] overGek interessant
Is het een vloek?
De Bond tegen het vloeken is vermoedelijk een van de vermogendste taalorganisaties ter wereld. De Bond is bekend van de affiches op de stations waarin er ten overvloede op wordt gewezen dat vloeken 'aangeleerd' is, maar bedenkt nog steeds af en toe iets nieuws. Zo kwam hij deze maand met geheel nieuwe campagnes.Intrigerend daarbij is onder andere dat de bond zijn naam verandert … [Lees meer...] overIs het een vloek?
Drie van de vier mensen praat zo
Soms is het moeilijk om te beslissen of het werkwoord in het enkelvoud of het meervoud moet staan. Zeg je een paar schoenen staat in de gang of een paar schoenen staan in de gang? Een aantal politici viert of vieren feest? Ruim 30% van de kiesgerechigden kwam of kwamen niet opdagen?De variatie – en daarmee de moeilijkheid om te kiezen – komt in dit soort … [Lees meer...] overDrie van de vier mensen praat zo
Eraan zijn verknocht
(door Jan Stroop)Journalisten hebben de gewoonte om in een bijzin ’t voltooid deelwoord achteraan te zetten: en dat een tweede is gearresteerd (Volkskrant, 7 aug. jl.). Ze doen dat ook bij meerledige werkwoordsgroepen in hoofd- en bijzin: maar dit kon maandag niet worden bevestigd OF dat beter in kaart moet worden gebracht OF dat 22 kappers moeten worden opgeleid. … [Lees meer...] overEraan zijn verknocht
Die schat die de verkiezingen wint
In het Nederlands kun je, net als in de meeste andere talen binnen één taal vaak lastig terugverwijzen naar dezelfde persoon met een hele zelfstandignaamwoordsgroep. Je kunt bijvoorbeeld niet goed zeggen:- Alexander Pechtold denkt dat ze de leider van D66 gaan uitnodigen voor hun feestje. (raar) Althans, zolang Pechtold zelf de leider van D66 is, klinkt die zin raar … [Lees meer...] overDie schat die de verkiezingen wint
Call for papers: New ways of analyzing syntactic variation
An interdisciplinary workshop on understanding and explaining syntactic variationHosted by the Radboud University Nijmegen, November 15-17, 2012Plenary speakersJoan Bresnan (Stanford University)Adele Goldberg (Princeton University)Sali Tagliamonte (University of Toronto)Antal van den Bosch (Radboud University Nijmegen)Workshop goalSyntactic variation concerns the alternation … [Lees meer...] overCall for papers: New ways of analyzing syntactic variation
Ik zal wat hij wil vragen
De zomervakantie zal wel voorbij zijn, want ik kreeg een e-mail van Hans, die Nederlandse les geeft aan een groepje buitenlandse studenten. Die zijn weer bij elkaar gekomen en hadden weer een ingewikkelde vraag bedacht:Een cursist schreef Ik zal wat hij wil vragen in plaats van het juiste Ik zal vragen wat hij wil.Haar argument was: Ik zal iets … [Lees meer...] overIk zal wat hij wil vragen
Linguïstisch Miniatuurtje CLVII: Het is meer lezers dat een tijdschrift kan redden
Mooie kop in de Volkskrant van afgelopen zaterdag: Het was yoghurt dat Misrata redde. Ik dacht meteen: Waarom staat daar niet die? Want het is toch de yoghurt? Waarom dan niet Het was yoghurt die Misrata redde? Maar bij nader inzien is dat een veel slechtere zin, althans, mij klinkt hij slechter in de oren. Wat is hier aan de hand? Het zal toch niet zo zijn dat dit een geval is … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLVII: Het is meer lezers dat een tijdschrift kan redden
De schoonheid van de niet-afgemaakte zin
Het Nederlandse liedje van dit jaar, ja, van de afgelopen paar jaar, is, is Het regende zon van Ellen ten Damme. Dat komt onder andere door de tekst, een gedicht van Remco Campert (dat op de website van Poetry International staat). Campert gebruikt in dat gedicht een procédé waar hij een meester in is: de poëzie van de onafgemaakte zin. … [Lees meer...] overDe schoonheid van de niet-afgemaakte zin
Linguïstisch Miniatuurtje CLVI: Schrijfeigenwijzer
Bijna twee jaar heb ik rustig kunnen slapen. Precies 20 maanden heb ik in de veronderstelling geleefd dat op de taalprofsite het definitieve stukje stond over de constructie de reizigers worden verzocht over te stappen. Sinds ik die kwestie negen jaar geleden in een miniatuurtje had opgerakeld had zich, voornamelijk op de taalprofsite, een verwoede discussie afgespeeld, die met … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLVI: Schrijfeigenwijzer
Iemand nieuws ontmoeten
Ook op Facebook wordt inmiddels over taal gediscussieerd. De Amsterdamse taalkundige Jan de Jong schreef gisteren:Lees in de rechterkolom van FB de suggestie - datingsite - om 'iemand nieuws' te ontmoeten. Wat vinden wij van deze constructie, taalkundig gezien?Zoals taalkundigen zijn: niemand gaf antwoord op die vraag en in plaats daarvan begon men te googlen: … [Lees meer...] overIemand nieuws ontmoeten
Zo min mogelijk er zeggen
Door Marc van Oostendorp Eindelijk is het er, las ik gisteren in Onze Taal: een boek over er. Volgens de beschrijving bevat het boek "oefeningen die buitenlanders die Nederlands leren, kunnen helpen het gebruik van er onder de knie te krijgen." Ik ontmoette op een feestje vorige week toevallig iemand die dacht dat je in geschreven taal het woord er moest vermijden. Het … [Lees meer...] overZo min mogelijk er zeggen
Wij en de buitenstaander
'Heeft u een idee waarom we 'we' zeggen?' vroeg de journaliste Nicole Carlier me het afgelopen weekeinde. Ze schreef er ook een leuke blogpost over (haar weblog is sowieso heel prettig om te lezen):Ik hoor mijzelf vaak iets tegen mijn zoon zeggen als: ‘Gaan we lekker even in bad?’. Terwijl hij dan de enige is die in bad gaat. Ik help wel, maar ik ga er niet in zitten.Er zijn … [Lees meer...] overWij en de buitenstaander