Door Henk Wolf In een reactie op geenstijl.nl van een paar maanden geleden schrijft iemand 'ik boei me niet voor de poppetjes'. Dan volgt er wat onsmakelijk geweldpraat, maar het gaat me hier ook niet om de inhoud. 'Ik boei me voor' is namelijk een constructie waarvan ik het ontstaan verwacht had. Af en toe googelde ik erop, afgelopen woensdag voor het laatst. En de … [Lees meer...] overIk boei me niet voor de poppetjes
taalgeschiedenis
Dutch words in Portuguese creoles
Door Christopher Joby It is well known that Dutch and Portuguese battled it out for domination and the right to trade in several parts of the world in the seventeenth century. In some cases, such as Japan, the Dutch gained the upper hand, while in Brazil, initial Dutch gains were eventually overturned by the Portuguese. It is no surprise that the frequent coming together of … [Lees meer...] overDutch words in Portuguese creoles
Krijg nou de vallende fleuris!
Door Laura Bruno en Peter Alexander Kerkhof Zoals algemeen bekend, grossiert het Nederlands in verwensingen en krachttermen die met oude ziekten van doen hebben. Interessant genoeg zou in de geschiedenis van het Nederlands ook de uitroep “krijg nou de vallende fleuris” bestaan kunnen hebben. In de Middeleeuwen verwees de ‘fleuris’ naar een beroerte en “tfallende fledercijn” … [Lees meer...] overKrijg nou de vallende fleuris!
Hooggekurkt
Een achttiende-eeuwse aanvulling op het WNT Door Roland de Bonth Kurkentrekkers leiden steeds vaker een kwijnend bestaan in de keukenla. Wijnproducenten stappen over op schroefdoppen of – in mindere mate – op kunststofkurken. Toch levert dat geen rust op voor de kurkeiken in Zuid-Europa en Noord-Afrika want bij de productie van schoenen is kurk – na de plateauzolen uit de … [Lees meer...] overHooggekurkt
Dutch in Ceylon
Door Christopher Joby One of the areas of Asia in which the Dutch East India Company (VOC) was active was Ceylon. Today we can see a vestige of this in the fort at Galle which the VOC significantly strengthened. In the sixteenth century the Portuguese were the dominant European power on the island, which was rich in spices, particularly cinnamon. However, in the seventeenth … [Lees meer...] overDutch in Ceylon
Dutch in the Land of our Fathers
Door Christopher Joby The Principality of Wales in Great Britain is not the first place one would look for traces of varieties of Dutch being spoken in history, but there are several reports which suggest that Flemish was spoken in the West of Wales from the twelfth century to the sixteenth century. The sixteenth-century English historian, William Camden (1551-1623), wrote … [Lees meer...] overDutch in the Land of our Fathers
When did we stop speaking Dutch?
Door Marc van Oostendorp I give a very brief history of the Dutch language, showing that it has always been influenced by other languages. The Low Countries are a delta and so is the language spoken there. (Watch this video on YouTube.) … [Lees meer...] overWhen did we stop speaking Dutch?
Wereldgeschiedenis is de geschiedenis van metaforen
Door Marc van Oostendorp Als de Amerikanen Sapir en Whorf gelijk hadden, zou er een goede wereldgeschiedenis te schrijven zijn aan de hand van de taalgeschiedenis. Volgens de zogeheten Sapir-Whorf-hypothese bepaalt de taal het denken. En als we aannemen dat de manier waarop de mensen denken de loop van de geschiedenis bepaalt, zijn taalveranderingen dus belangrijk bij het … [Lees meer...] overWereldgeschiedenis is de geschiedenis van metaforen
YouTube: cursus taal en maatschappij
De taalkundige Henk Wolf heeft een serie korte colleges over 'taal en maatschappij' online gezet. Aan de orde komen onder andere taalgeschiedenis, taalgedrag en minderheidstalen. … [Lees meer...] overYouTube: cursus taal en maatschappij
Pas verschenen: Die storie van Afrikaans (deel 1)
Door Wannie Carstens Daar het sedert 2000 ʼn opvallende oplewing gekom in studies oor die geskiedenis van Afrikaans. Van hierdie publikasies was gefokus op die toekoms van Afrikaans eerder as die verlede, maar dit het nietemin aangedui mense wil meer weet as die gewone storie. Boeke soos Giliomee & Schlemmer (reds.) se Kruispad. Die toekoms van Afrikaans as openbare … [Lees meer...] overPas verschenen: Die storie van Afrikaans (deel 1)
Na en naar
Door Marc van Oostendorp In dit zondagochtendminicollege bespreek ik het verschil tussen de voorzetsels na en naar: waar komt het vandaan? En hoe zit het in de Nederlandse dialecten? … [Lees meer...] overNa en naar
Een Duits-Nederlands feestbundelfeestje
Door Miet Ooms Op 29 juni 2016 kreeg Luk Draye tijdens een mini-symposium de feestbundel overhandigd die was samengesteld naar aanleiding van zijn emeritaat vorig jaar. De bundel kreeg de titel Sprache in Raum und Geschichte, System und Kultur. Festschrift für Luk Draye. Ze vormt tevens de nummers 99 en 100 van het tijdschrift Leuvense Bijdragen, waarvan de gevierde al … [Lees meer...] overEen Duits-Nederlands feestbundelfeestje
Als vlugge sylph in ’t stralend zonlicht zweven
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (73) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Jan Jacob Lodewijk ten Kate heeft lang een fascinatie gehad voor een sonnet. In de tijd waarin hij leefde was het allesbehalve een populair genre en de afgelopen weken besprak ik sonnetten uit de jaren … [Lees meer...] overAls vlugge sylph in ’t stralend zonlicht zweven
Fast auß dem Holländischen
Door Marc van Oostendorp Dat wij hier vanuit Leiden en Amsterdam een weblog maken in het Nederlands en niet in het Duits, dat had je tweeduizend jaar geleden toch ook niet kunnen zien aankomen. Er was in die tijd weinig reden om aan te nemen dat wij zouden vinden dat we een andere taal spreken dan de Dusseldorpers, terwijl de laatsten op hun beurt dan wél weer dezelfde taal … [Lees meer...] overFast auß dem Holländischen
Call for Papers: The Effects of Prescriptivism in Language History
Leiden University Centre for Linguistics21-22 January 2016 Invited speakersLieselotte Anderwald (Kiel)Stephan Elspaß (Salzburg)Shana Poplack (Ottawa)Ingrid Tieken-Boon van Ostade (Leiden)Rik Vosters (Brussels)Language norms and prescriptivism play an important role in many histories of European languages. Standardization is often the central topic in chapters about the … [Lees meer...] overCall for Papers: The Effects of Prescriptivism in Language History
Frühkost und Entbiss
Tropisches Frühstück. (J. Wilkins, CC-BY-SA 3.0)Door Philipp KrämerIn den letzten Tagen saß ich einen Artikel über Neg… über Cariolisch zu schreiben. In der Forschung ist längst etabliert, dass diese niederländisch-basierte Kreolsprache nur sehr, sehr wenige dänische Elemente in ihren Wortschatz aufgenommen hat, obwohl sie in einer praktisch durchgehend dänisch verwalteten … [Lees meer...] overFrühkost und Entbiss
Hoe zeggen we ‘suiker’?
door Jan Stroop (Dit is de uitwerking van de presentatie die ik op 15 december 2013 te Roosendaal gehouden heb, in 't kader van de expositie 'Suikergoed'.) Van ’t woord suiker bestaan in de Nederlandse dialecten minstens negen verschillende uitspraken: suiker, suker, sökker, soiker, seuker, soeker, soker, sokker en sukker. En ze gaan allemaal terug op één oervorm. De … [Lees meer...] overHoe zeggen we ‘suiker’?
18 maart, Rotterdam: Het einde van het Nederlands
Het onderwijs en het bedrijfsleven luiden – gesteund door taalliefhebbers – de noodklok: de Nederlandse taal verloedert. Jongeren lezen geen boeken meer en sollicitanten krijgen geen zin meer fatsoenlijk op papier. Althans, zo luidt de klacht. Maar waarom is dat eigenlijk erg?Hoogleraar Joop van der Horst schreef Het einde van de standaardtaal, waarin hij de ontwikkeling van de … [Lees meer...] over18 maart, Rotterdam: Het einde van het Nederlands
Ik had het verstand zo grof
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (4)Door Marc van OostendorpLaten we eerlijk zijn: zestiende-eeuwers schreven soms behoorlijke onzin in hun sonnetten. De Vlaamse dichter en politicus August Vermeylen mag dan hebben gevonden dat het volgende gedicht van Jan van der Noot een bewijs was "hoe dat persoonlijk leven reeds bepaald genoeg was om … [Lees meer...] overIk had het verstand zo grof
Hoezo de liefde?
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (2)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat dit jaar 450 jaar. Hoe is het de taal sindsdien vergaan?Door Marc van OostendorpToegegeven, als het bij het allereerste sonnet was gebleven, was er weinig vreugde in de moderne tijd geweest. Maar Lucas de Heere was gelukkig niet de enige dichter die rond het midden van de zestiende … [Lees meer...] overHoezo de liefde?
450 jaar naarvolging
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (1) Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet viert dit jaar zijn 450e verjaardag! Het is daarmee ongeveer even oud als de taal zelf. Althans, wanneer we met het Nederlands de moderne standaardtaal bedoelen, kunnen we het begin ergens in het midden van de zestiende eeuw plaatsen. Dat was ook de … [Lees meer...] over450 jaar naarvolging
Vroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Door Marc van Oostendorp In de vroege middeleeuwen moet een grote groep mensen in het westen van ons taalgebied een (verbasterde) vorm van Latijn hebben gesproken. Dat beweert in ieder geval de Utrechtse hoogleraar Peter Schrijver in een nieuw boek. Pas toen daar in de loop van de tijd de stam van de Franken steeds machtiger werd, schakelden die mensen over op de taal van … [Lees meer...] overVroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Wat er rond 1864 verdween
Door Marc van Oostendorp Zodadelijk vertrek ik naar Antwerpen, waar vanmiddag de conferentie Woorden in beweging plaatsvindt, ter gelegenheid van het feit dat Van Dale 150 jaar bestaat. Die eerste Van Dale werd samengesteld door Calisch en Calisch in 1864. Dat waren roerige tijden voor de Nederlandse taal: vooraanstaande wetenschappers en schrijvers begonnen haar … [Lees meer...] overWat er rond 1864 verdween
Een laatste restje ‘sch’
Door Marc van OostendorpSommige taalkundigen beweren wel dat ze zich niet met spelling bezighouden, maar een collega van me had de afgelopen week wel degelijk ruzie gehad met zijn vrouw over de juiste schrijfwijze van het woord 'Chinezen'. Zij wilde het zo, maar hij beweerde bij hoog en laag dat het 'Chinese' moest zijn. Tot ze erachter kwamen dat zij het zelfstandig en hij het … [Lees meer...] overEen laatste restje ‘sch’
De opmars der genitieven
Door Marc van OostendorpEen dik en groen boek over de genetivus in het Nederlands en het Duits – ja, ik weet wel waarop ik mij een zaterdagmiddag trakteer, terwijl ik net doe alsof het helemaal niet heel guur is op een terras.De 'tweede naamval' heeft in het Nederlands een vreemde geschiedenis gehad. Net als andere naamvallen begon hij in de veertiende eeuw of daaromtrent … [Lees meer...] overDe opmars der genitieven
