Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

taalkunde

Anne-Fleurtaal in de sociolinguïstiek

door 3 Reacties

Al enkele weken bestormt het nummer Anne-Fleur Vakantie van Roxy Dekker de hitlijsten. Het nummer heeft niet alleen meer dan vier miljoen streams op Spotify, maar ook op TikTok is #annefleurvakantie een grote trend. Niet toevallig is Anne-Fleur Vakantie ook op TikTok ontstaan. Toen Roxy daar een oproep deed om vier woorden in te sturen (nog in 2022) en vervolgens met een van de … [Lees meer...] overAnne-Fleurtaal in de sociolinguïstiek

Woke taalgebruik

door 4 Reacties

Aan de haal met de taal (2) Na het overzicht van het eerdere taalactivisme in kan er nu wellicht beter inzicht komen in het taalactivisme zoals wij dat vandaag meemaken onder invloed van de woke cultuur. Zoals aangegeven had het vroegere taalactivisme gemeen dat de ideologie erachter meestal te maken had met een gevoel van culturele identiteit dat men probeerde te bewaken, … [Lees meer...] overWoke taalgebruik

Over vingers en tenen

door 4 Reacties

In het derde nummer van Onze Taal van dit jaar staat een klein verhaal van de hand van Sam De Vriendt over het ontstaan van het woord knie. Dit woord, zo gaat het verhaal, bestond al voordat het iets betekende. Het kon gebruikt worden in de betekenis van dinges als je niet op een woord kon komen. De betekenis van knie werd vastgelegd door een mevrouw die probeerde een spin aan … [Lees meer...] overOver vingers en tenen

Cheffen

door 14 Reacties

Sinds twee jaar staat een opmerkelijk woord in Van Dale: cheffen, en wel met de volgende toelichting. Het is een woord dat volgens Google al een jaar of tien rondzingt, maar mij valt het de laatste tijd ineens op, gisteren nog in deze video van Tim Hoffman (ongeveer op 18:52): Zullen we het afronden? Dan gaan we het met Rensina cheffen. Zoals vaker, zelfs met heel … [Lees meer...] overCheffen

Smous en het n-woord

door Reageer

Taalhistoricus Ewoud Sanders over het schrappen van beledigende woorden Moet je het n-woord en woorden als smous uit het woordenboek schrappen? En uit historische uitgaven? En uit ons dagelijks taalgebruik? We praten erover met taalhistoricus Ewoud Sanders, die onlangs het boek Het n-woord publiceerde, over de geschiedenis van deze beladen term. En we spreken met Peggy … [Lees meer...] overSmous en het n-woord

Boeken over meertaligheid

door Reageer

Kletsheads (seizoen 4 aflevering 4) In deze aflevering bespreken we een aantal boeken over meertaligheid . Dit doen we samen met verschillende gasten zodat we verschillende perspectieven horen: van ouder tot onderwijsadviseur, wetenschapper tot leerkracht.  We bespreken vier boeken in totaal: twee over meertalig opvoeden en twee over meertaligheid in het onderwijs. Het … [Lees meer...] overBoeken over meertaligheid

Een grenzenloze taal

door 3 Reacties

Er zijn weinig talen met zo'n interessante geschiedenis als het Jiddisch, een taal die regelmatig alle definities van wat een taal is doorbrak, die dat eigenlijk nog steeds doet, en die toch al honderden jaren wordt doorgegeven. Een taal die in contact heeft gestaan met allerlei talen, die uit al dat contact steeds weer dingen oppikt, en zelf ook zijn sporen nalaat. Een taal … [Lees meer...] overEen grenzenloze taal

Temet he-w, hebbe wiej en hebt wiejlûu völle wille

door Reageer

Over complexe vervoegingen In de bijdrage ‘Spelling en taalkundige kennis’ heb ik aangegeven hoe gecompliceerd de vervoeging van sterke werkwoorden in het Nedersaksisch is. Daarbij werden voorbeelden uit het Hellendoorns (een Sallandse streekstaal) gebruikt. De rijtjes vervoegingen betroffen het sterke werkwoord lîegen ‘liegen’. De complexiteit betreft echter niet alleen … [Lees meer...] overTemet he-w, hebbe wiej en hebt wiejlûu völle wille

Dennis Wiersma en de betekenis van schrijven in blokletters

door 1 Reactie

Een Kamerdebat zit ik vaak te volgen met een notitieboekje binnen handbereik. Het is een handzaam dingetje, alleen vraagt het papier om gebruik met een potlood of balpen, want een vulpen blijft vrij gemakkelijk haken met vlekken als gevolg. Schrijf ik op dit vezelige papier toch met vulpen, dan gebruik ik in dat geval minder vaak verbonden letters. In de wereld van de … [Lees meer...] overDennis Wiersma en de betekenis van schrijven in blokletters

Nieuwe versie Database Geschiedenis Nederlandse Taalkunde

door Reageer

In 1852 publiceerde de Nederlandse taalkundige Matthias de Vries zijn ontwerp voor het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Marten Le Mayre bracht in 1606 een leerboekje voor Engelsen uit met ‘the true and perfect way to learne the Dutch tongue’. Twee voorbeelden van belangrijke taalkundige werken met historische waarde, die nu door het Instituut voor de Nederlandse Taal … [Lees meer...] overNieuwe versie Database Geschiedenis Nederlandse Taalkunde

Me niet uitlachen!

door Reageer

"Niet mij uitlachen!" zei ik tegen mijn dochter. Want die was me aan het uitlachen. "Huh?" zei mijn vrouw, "mij? Waarom niet me?" Want zo'n gezin zijn we. Het is inderdaad een beetje gek. Normaal gesproken zegt een mens me. "Zij lacht mij uit" zou ik eigenlijk alleen zeggen om het te contrasteren met een ander (zij lacht niet mijn grootste vijand uit, zij lacht mij uit). … [Lees meer...] overMe niet uitlachen!

26 juni 2023: Lecture Matilde Marcolli, ‘A Mathematical Model of Syntactic Merge’

door Reageer

Matilde Marcolli (Caltech) will be visiting Utrecht University on the 26th of June, and she will give a talk with the title: A mathematical model of syntactic Merge Abstract In this talk I will present a mathematical view of the Merge operation in the Minimalist Model of syntax, in the free symmetric form of Chomsky’s more recent formulation of Minimalism. I … [Lees meer...] over26 juni 2023: Lecture Matilde Marcolli, ‘A Mathematical Model of Syntactic Merge’

Contaminaties: ik heb daar bang van

door 5 Reacties

Wie dagelijks deel uitmaakt van het Vlaamse universiteitsleven, als student of lesgever, heeft wellicht al eens gehoord van de Confessionspagina's op Facebook. Er is een pagina voor elke universiteit waar studenten hun gekste en gênantste belevenissen posten, en soms ook hun frustraties, al dan niet over proffen, andere studenten of de universiteit zelf. Onlangs kwam ik ook nog … [Lees meer...] overContaminaties: ik heb daar bang van

Verwondering gaat vooraf aan verklaring

door 37 Reacties

In zijn reactie op Marc van Oostendorps bijdrage De wiskundige structuur van de zin ontrafeld heeft Berthold van Maris natuurlijk groot gelijk dat we lang voor Chomsky al bekend waren met zinsdelen. Dat is nooit enig punt van discussie geweest. Zinsdelen zaten altijd al in het basisschoolpakket. Toch heeft dit pakket nooit geleid tot de cognitieve revolutie van halverwege … [Lees meer...] overVerwondering gaat vooraf aan verklaring

Waarom de ie in Limburg hoger is dan de aa

door Reageer

De schoonheid van de wetenschap voor de wetenschapper zit hem vaak in kleine dingen. De ontdekking, bijvoorbeeld dat de ie en de oe in het dialect van Hamont opvallend veel hoger zijn dan bijvoorbeeld de aa, waarbij 'opvallend veel hoger' betekent: ongeveer twee halve tonen. Voor mij betekende het gisteren een genoeglijk uurtje door een nieuw artikel over 'intrinsieke … [Lees meer...] overWaarom de ie in Limburg hoger is dan de aa

Geen vaders van de taalkunde meer

door 2 Reacties

Taalkunde in de grote tent Hoe kunnen we de taalwetenschap tot een beter vak maken? Niets minder dan dat is de inzet van een artikel dat de laatste weken de ronde doet op het internet, Toward a big tent linguistics. Het artikel is geschreven door twee taalkundigen, Caitlin Green en Ricker Dockum, die over zichzelf onder andere mededelen dat ze wit zijn en millennials, Zij … [Lees meer...] overGeen vaders van de taalkunde meer

De geschiedenis van het woord [vul in]

door 2 Reacties

Eind vorig jaar publiceerde journalist en taalhistoricus Ewoud Sanders het boek Met de paplepel. Daarin geeft hij aan de hand van Nederlandstalige jeugdverhalen van 1782 tot heden een overzicht van het beeld over joden dat kinderen vanaf de kleuterleeftijd ‘met de paplepel’ ingegoten hebben gekregen. Dat beeld is door de bank genomen niet positief. Sanders laat met zijn … [Lees meer...] overDe geschiedenis van het woord [vul in]

Hoe onderzoeken we de taal van kunstmatige intelligentie?

door 5 Reacties

Ik denk dat er een half jaar geleden, toen met ChatGPT de eerste chatbot van een nieuwe generatie op internet verscheen, iets is gebeurd dat we nu nog niet gebruiken. In ieder geval is er nu een wezen dat geen mens is en toch menselijke taal kan gebruiken op een niveau dat tot nu toe nog nooit door iets of iemand werd bereikt die geen mens was. Het is nog niet perfect, maar … [Lees meer...] overHoe onderzoeken we de taal van kunstmatige intelligentie?

Hoe we klanken maken

door 6 Reacties

Hoe maken we klanken? Hoe zeggen we een woord als kat? Misschien wel de eenvoudigste gedachte, en een gedachte die zeker tot het begin van deze eeuw ook de beste taalkundige papieren had, is ongeveer: eerst zeg je een K, dan zeg je een A en tot slot zeg je een T. Dat impliceert dat je ergens in je geheugen hebt opgeslagen hoe je indviduele medeklinkers en klinkers zegt. … [Lees meer...] overHoe we klanken maken