Op donderdag 12 en vrijdag 13 december vinden de Cogling Days plaats aan de UAntwerpen. Dit is de tweejaarlijkse conferentie van de cognitieve taalkunde in de Lage Landen. Het thema van deze editie luidt de gemeenschap en het individu. Naast een plenaire lezing door Freek Van de Velde (KU Leuven) is er ook een panel met Arie Verhagen (Universiteit Leiden), Marie … [Lees meer...] over12-13 december 2024: Cogling Days 2024
taalkunde
Voor een caraïbische taalkunde
Het is een confronterend stuk, dat Ben Braithwaite en Kristian Ali schreven voor het boek Decolonizing Linguistics: een hoofdstuk waarin ze laten zien hoe centralistisch het academisch bedrijf nog altijd is – een bedrijf waarin er bepaalde centra van onderzoek zijn waar zogeheten excellent onderzoek wordt gedaan en waar de onderzoekers eigenlijk geen kennis hoeven te nemen van … [Lees meer...] overVoor een caraïbische taalkunde
Dialect staat centraal
De 165e aflevering van het Salland Magazine, gepresenteerd door Geert Hannink. Jan Nijen Twilhaar, gepensioneerd hoogleraar en dr. Harrie Scholtmeijer, Nederlandse dialectoloog schuiven aan in onze studio in Wijhe. De uitzending zal gaan over de streektaal en streekcultuur. … [Lees meer...] overDialect staat centraal
De erfenis van Paul Broca
Iedere student taalwetenschap komt minstens één keer tijdens haar studie de naam tegen van Pierre Paul Broca (1824–1880), vooral vanwege het hersengebiedje dat naar hem genoemd is en waar in ieder geval een deel van het menselijk spraakvermogen geconcentreerd lijkt te zijn. Broca werd in zijn onderzoek gedreven door racistische motieven, en hij deed bovendien heel slecht … [Lees meer...] overDe erfenis van Paul Broca
Hoe uniek is jouw grammatica?
Hoe uniek is jouw grammatica? Ieder individu beschikt over een verschillend taalvermogen; geen twee individuen spreken op exact dezelfde manier of hebben exact dezelfde grammaticale kennis. Aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent zijn we benieuwd welke factoren een invloed hebben op jouw unieke taalgevoel en grammatica. Interesse om de taalwetenschap een handje te … [Lees meer...] overHoe uniek is jouw grammatica?
Kiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
Yn alle hjoeddeistige Fryske talen hat it wurd foar "ko" in ûnregelmjittige meartalsfoarm. Yn it Westerlauwersk Fryslân is it ientallige wurd almeast ko, wylst by Kollum om koe sein wurdt (mei it lûd fan kût). It meartal dat dêrby heart, is kij (mei it wenstige dialektferskaat yn de útspraak fan it lûd). Yn Noard-Fryslân leit it spul der net botte oars hinne. Op 'e fêstewâl … [Lees meer...] overKiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
De taalkunde dekoloniseren
Twee boeken staan momenteel – in ieder geval in mijn hoekje van deze grote wereld – hoog op de taalkundige agenda: Decolonizing linguistics en Inclusion in linguistics. Beide zijn uitgegeven door Oxford University Press en geredigeerd door Anne H. Charity Hudley, Christine Mallinson en Mary Bucholtz, drie taalwetenschappers in de Verenigde Staten. De boeken zijn ook open … [Lees meer...] overDe taalkunde dekoloniseren
Doe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Lieve vrienden van de Nederlandse taal, mag ik u nederig (maar alvast dankbaar) om uw hulp verzoeken bij een experiment dat peilt naar subtiele voorkeuren in het Nederlands? De enige voorwaarde voor deelname is dat u een Nederlandse of Vlaamse moedertaalspreker van het Nederlands bent; verder zijn er geen beperkingen. Zodra het experiment is afgelopen is, rapporteren wij in dit … [Lees meer...] overDoe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Sjoemelscooter
Ha, er is een nieuw woord bedacht voor de fatbike. U weet wel, die lage fietsen met dikke banden die veel te hard over de fietspaden scheuren. Ze zijn vaak opgevoerd en gaan soms wel zestig kilometer per uur, nog harder dus dan een brommer of scooter. Het nieuwe woord – sjoemelscooter – is bedacht door Esther van Garderen, algemeen directeur van de Fietsersbond. Zij … [Lees meer...] overSjoemelscooter
Indentiteit
Waarom schrijven mensen <indentiteit>, <indentiek> enzovoort met een <n> in de eerste lettergreep? Die vraag stelt zich Ton den Boon in de Trouw van 28 maart. Hij komt er niet uit en dat komt mede doordat hij een opvallende denkfout maakt. Den Boon noemt de schrijfwijze met <inde-> namelijk een "spelfout" en een "misspelling". En dat is het met grote … [Lees meer...] overIndentiteit
Op syn Meslânzers*
By it ferskinen fan: Meslânzer Woardeboek, samengesteld door de werkgroep Meslânzers [Triny Martens, Gettje Pals, Piet Smit & Nel Swart], redactie Siebren Dyk. Ljouwert 2024. Ynlieding Ien fan de lytste dialekten yn Fryslân - mei in pear hûndert sprekkers - is wol it Midslânsk of, sa’t de sprekkers út Meslâns it sels neame, it ‘Meslânzers’. In dialekt dêr’t de … [Lees meer...] overOp syn Meslânzers*
Etymologica: butterscotch
Een dag als vandaag, waarin iedereen zich volstopt met chocolade-eitjes, is een geschikt moment om eens te kijken naar de herkomst van het woord butterscotch, de harde karamelsoort die vaak aan chocolade wordt toegevoegd. Indonesië Dat butterscotch een Engels leenwoord is, zal iedereen duidelijk zijn. Maar sinds wanneer gebruiken we het woord in het Nederlands? Als we dat … [Lees meer...] overEtymologica: butterscotch
Gehoord moeilijk
Soms is het warm, maar soms is het ook heel erg warm. Of vreselijk warm. Ongebruikelijk, verschrikkelijk, ongewoon warm. Maar zelden hoor je iemand over het weer dat gebruikelijk, prettig of gewoon warm is. Bepaalde bijwoorden (vreselijk, ongebruikelijk) kun je gebruiken om een bijvoeglijk naamwoord (warm) te versterken; maar andere kunnen dat niet. Wat verklaart dat? Daarover … [Lees meer...] overGehoord moeilijk
Oprop Skripsjepriis 2022-2024 Fryske Akademy
De Fryske Akademy hat in twajierlikse priis foar it bêste skripsjeûndersyk op it mêd fan ’e Fryske taal en kultuer. De Skripsjepriis waard ynsteld by it fyftichjierrich bestean fan ’e Fryske Akademy yn 1988, mei as doel om studinten dy’t wittenskiplik ûnderwiis folgje in oantrún te jaan har ûndersyk op Fryske tema’s te rjochtsjen. De priis is in som fan 1000 (tûzen) … [Lees meer...] overOprop Skripsjepriis 2022-2024 Fryske Akademy
Vuur als levend wezen
De verre voorloper van onze taal had twee woorden voor vuur: het ene onzijdig, het andere mannelijk. Ze zouden een tegenstelling weergeven tussen vuur als lijdzame zaak en vuur als bezielde kracht, een voorstelling die in het aloude oostervuur voortleve. Godsdienst Vuur is de boodschapper, de overbrenger van offers aan de goden, en als zodanig eerwaardig. Zo was het … [Lees meer...] overVuur als levend wezen
Sit der yn “datst de wedstryd winne silst” in klitysk foarnamwurd?
Okkerdeis fette Marc van Oostendorp op Neerlandistiek in nijsgjirrich stik fan Astrid van Alem gear. Dêr nimt se de tried yn op fan in lang rinnende diskusje oer bynwurdbûging yn it Frysk. Wat ding oft it ûnderstreke stobbeleintsje -st yn bygelyks ... datst der moarn by bist is, dat witte wy nammentlik noch altyd net krekt. Dat jildt ek foar de wat gruttere stobbeltsjes -ste en … [Lees meer...] overSit der yn “datst de wedstryd winne silst” in klitysk foarnamwurd?
Woorden zijn cultuur
Een vrij waarschijnlijk universeel kenmerk van talen is dat ze woorden hebben: de stroom geluiden die uit iemands mond komt, kan worden opgehakt in kleinere stukjes die een vrij duidelijke betekenis hebben en met die betekenis vaker voorkomen in andere stromen geluiden. De grootte van woorden kan verschillen – in onze taal zijn heel veel woorden eenlettergrepig, behalve … [Lees meer...] overWoorden zijn cultuur
Snie
Fan snie hat men trije kear lêst: as it falt, as it der leit en as it teit. Dy wiisheid sljochtsje etymologen oer, dy sjogge snie as in útdaging. It Sanskryt hie al in wurd 'snihyati' (betsjutting: 'plakt oaninoar') dêr't ús 'snie' yn werom te kennen is. Yn Keltyske, Slavyske, Germaanske, Baltyske en Romaanske talen binne de wurden foar 'snie' ek besibbe oan datselde … [Lees meer...] overSnie
Proto-Germanic names for provinces and cities in the Netherlands
Translation for the introduction: "Good day everyone. þeudroriks speaking. Today, we will explore (literally; search for) together the source of the names of the Germanic provinces. I will show you the etymology of the province’s name, and give you a probable name for them in proto germanic. I always call this old language in this manner: þiudisko. If you want to know why, … [Lees meer...] overProto-Germanic names for provinces and cities in the Netherlands
Hoe oerang oetans over lange afstand krijten
Een van de fascinerende onderzoeksgebieden van onze tijd is de bioakoestiek - de studie van geluiden die dieren maken en de manier waarop ze met die geluiden communiceren. Dat onderzoek heeft onder andere opgeleverd dat in ieder geval alle zoogdieren inderdaad met geluid communiceren met zoogdieren, inclusief op het eerste gehoor zulke stille soorten als giraffen (die met hun … [Lees meer...] overHoe oerang oetans over lange afstand krijten
Erudiet boek over dé vraag van de taalkunde
Het boek A Mind for Language van de Nederlandse, maar al heel alang in Amerika werkzame, taalgeleerde Harry van der Hulst is een studieboek over een onderwerp dat al enige tijd door sommige geleerden als 'dood' wordt verklaard: het debat over de vraag of taal aangeboren is of aangeleerd. Hebben wij mensen bij geboorte al kennis over hoe taal in elkaar zit? Of leren we dat … [Lees meer...] overErudiet boek over dé vraag van de taalkunde
IVDNT: de digitale schatkamer van het Nederlands
Directeur Frieda Steurs leidt ons digitaal rond in het Instituut voor de Nederlandse Taal in Leiden en vertelt in een presentatie over tal van interessante toepassingen die ontwikkeld worden op het instituut. Het Instituut voor de Nederlandse Taal is dé plek voor iedereen die iets wil weten over het Nederlands door de eeuwen heen. Wat is de betekenis van dit instituut voor het … [Lees meer...] overIVDNT: de digitale schatkamer van het Nederlands
Etymologica: regenworm
Wie als rechtgeaarde tuinder nu bezig is met ’t spitten van zijn grond, komt ’m zeker tegen, de borstelarme regenworm. De worm zoals ie in Noord-Holland genoemd wordt, is een bijzonder nuttig dier. Hij verbetert met zijn gegraaf de bodemstructuur. Hij maakt lange tunneltjes waar de lucht in kan doordringen en dat heeft weer tot gevolg dat bacteriën dieper … [Lees meer...] overEtymologica: regenworm
dat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Een reden waarom het fijn is om taalkundige te zijn: je mag nadenken over de hele kleine dingen die samen ons mens-zijn uitmaken. Vervoegde voegwoorden bijvoorbeeld. Dat laat Astrid van Alem zien in een artikel dat ze schreef voor het tijdschrift Natural Language and Linguistic Theory. Heel veel Germaanse dialecten op het Europese vasteland vervoegen soms voegwoorden. In het … [Lees meer...] overdat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Deze maand op Ensie
Stichting Ensie Encyclopedie realiseert een bibliotheek waar alle Nederlandstalige woordenboeken en encyclopedische werken op één plek samenkomen. Kennis uit heden en verleden wordt nauwkeurig gedigitaliseerd, van meta-informatie voorzien en voor iedereen gratis toegankelijk gemaakt. In maart beschrijven we een aantal boeken die op Ensie zijn geplaatst: Het Lexicon van de … [Lees meer...] overDeze maand op Ensie
