In het nummer Nazi van de Taal bezingt Roel C. Verburg zijn ergernissen rondom veelgemaakte taalfouten. Veel taalpuristen en zelfbenoemde “taalnazi’s” voelen zich door dit nummer erkend: eindelijk is er iemand die al deze taalverloedering muzikaal aan de kaak stelt! Als taalliefhebbers kijken wij er net iets anders tegen aan. We snappen natuurlijk dat Roel cabaretier … [Lees meer...] overWat Roel C. Verburg ons kan leren over taal
taalkunde
Ik vind het nogal meevallen
Soms hebben taalobservaties de vorm van klachten: "Iedereen zegt steeds vaker x!" Die observaties zijn zelden nieuw voor de taalkundige. Nieuwe observaties hebben daarentegen meestal de vorm van de vraag, zoals deze, die mij werd doorgestuurd door de Taaladviesdienst van Onze Taal: Als iemand zegt: ik vind dat een goede voetballer. En iemand anders reageert: ik vind het wel … [Lees meer...] overIk vind het nogal meevallen
‘Ek hang saam met slette’
Vloekwoorden in Afrikaanse hiphopteksten ‘Ik wil applaus met die kut’, ‘ik bijt je fokking kop eraf’ en ‘Frisse shit, kakkerlak lik m’n pik’: zomaar wat regels uit teksten van de hiphopartiesten De jeugd van tegenwoordig, Duvelduvel en Fresku. Nou oké, ik heb deze zinnen natuurlijk niet voor niets gekozen. Ik probeer hier een punt te maken. In Nederlandse hiphopteksten is … [Lees meer...] over‘Ek hang saam met slette’
Transcriptor zet Oekraïense namen om in Nederlands
Hoe schrijf je Oekraïense en Russische namen in het Nederlands? Daar is nu een tool voor, die eigennamen uit het cyrillische schrift omzet in het Latijnse alfabet. Deze Transcriptor geeft Russische en Oekraïense persoonsnamen, aardrijkskundige aanduidingen en woorden weer in de schrijfwijzen die voor het Nederlandse taalgebied gebruikelijk zijn. De Transcriptor is te … [Lees meer...] overTranscriptor zet Oekraïense namen om in Nederlands
11 april 2022: Taalkunde en taalbeschouwing in de klas
Op maandag 11 april a.s. is er een bijeenkomst op locatie van het Utrechtse vakdidactische netwerk. Het thema is ‘Taalkunde en taalbeschouwing in de klas’. Er wordt flink aan de weg getimmerd door Peter-Arno Coppen en zijn promovendi om taalkunde een volwaardige plaats te geven binnen het schoolvak Nederlands. Een van hen is Astrid Wijnands, docente aan de Hogeschool Utrecht. … [Lees meer...] over11 april 2022: Taalkunde en taalbeschouwing in de klas
Out of your fucking/f*cking/f****** mouth
Veel media worstelen met vloekwoorden. Rapporteer je iets helemaal, laat je een woord weg, kies je voor een tussenoptie? Een van de bekendste strategieën is het gebruik van asterisken voor sommige letters in een scheld- of vloekwoord (niet te verwarren met het gebruik van alleen symbolen, zoals vaak in stripverhalen gebeurt, en wat een grawlix heet). Zo noem je het … [Lees meer...] overOut of your fucking/f*cking/f****** mouth
Woordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken
Over woordgeslacht, voornaamwoordelijke verwijzing en de relatie tussen die twee bestaat nogal wat verwarring, zo blijkt uit een aantal recente discussies op Neerlandistiek naar aanleiding van informatie daarover in de nieuwe dikke Van Dale. Om ervoor te zorgen dat de discussiepunten voor iedereen helder zijn, wil ik hier een aantal feiten op een rijtje zetten. Daarna geef ik … [Lees meer...] overWoordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken
Taalwetenschap is expliciet maken wat je al weet
Taalgebruik is één van de belangrijkste kenmerken van mensen. We gebruiken het van jongs af aan elke dag, zelfs als we alleen zijn. Wat kunnen we dan nog leren van taalwetenschappers? Ook al beheersen we intuïtief taal, valt er nog veel te ontdekken als we die kennis expliciet maken. En wat dan nog te zeggen van vergelijkingen tussen talen of dezelfde taal door de tijd … [Lees meer...] overTaalwetenschap is expliciet maken wat je al weet
Het uitdijende bestand van woordgeslacht in Van Dale
Er is wat te doen om het woordgeslacht in Van Dale. De reuring heeft ook de kolommen van het online tijdschrift Neerlandistiek bereikt. Eigenlijk lopen er twee kwesties door elkaar heen: ten eerste, moeten we een dubbele genusverwijzing hebben bij woorden als dokter? Ten tweede, moet bij die genusverwijzing ook nog een derde genus x erkend worden? Marc van Oostendorp vindt … [Lees meer...] overHet uitdijende bestand van woordgeslacht in Van Dale
Waarom we moeten oppassen met genderneutrale voornaamwoorden
Laat er geen twijfel over bestaan: ik ben dol op genderneutrale voornaamwoorden. Om te verwijzen naar non-binaire mensen zijn ze essentieel. Ook voor algemene situaties waarin het gender van de referent irrelevant of onbekend is, vind ik een genderneutraal voornaamwoord een veel betere optie dan generisch ‘hij’. Daar schreef ik eerder al dit blog over. Toch: hoe geweldig ik … [Lees meer...] overWaarom we moeten oppassen met genderneutrale voornaamwoorden
De illusie dat talen dingen zijn
Interessant: een nummer van het prestigieuze International Journal of the Sociology of Language dat grotendeels gevuld is door neerlandici (die vaak een band hebben met de Freie Universität Berlin). En dan gaat het niet eens specifiek over het Nederlands: in plaats daarvan wordt een nieuw analytisch concept geïntroduceerd: Taalmaken, Language Making. Dat talen lastige … [Lees meer...] overDe illusie dat talen dingen zijn
Van beschroomd tot relaxed
Tussen oktober 2019 en oktober 2020 deden Feike Dietz en Laurens Ham onderzoek naar 40 jaar Kinderen voor Kinderen, waarvan zij verslag deden in maandelijkse afleveringen bij de Groene Amsterdammer. De ‘Kinderen voor Kinderen Marathon’ biedt inzicht in hoe de teksten en muziek van de KvK-liedjes zich door de jaren heen hebben ontwikkeld. Ze constateerden in een slotartikel dat … [Lees meer...] overVan beschroomd tot relaxed
Etymologica: De voornaamwoorden van vroeger
Het had wellicht niet veel gescheeld of we zeiden nu niet die man en die vrouw maar za man en zoe vrouw, nog volgens de oorspronkelijke Germaanse voornaamwoordenschat, voordat die in de dochtertalen op verschillende wijzen omgewrocht raakte. Elk haar eigen weg De Germaanse talen lopen verrassend uiteen waar het aankomt op de … [Lees meer...] overEtymologica: De voornaamwoorden van vroeger
De invloed van het Jiddisch op het Nederlands
Wat is Jiddisch? Om misverstanden te voorkomen, moeten we een onderscheid maken tussen het Jiddisch en het Hebreeuws. Hoewel er een wijdverspreid geloof is dat ze eigenlijk één taal zijn of dat ze gewoon twee dialecten van één taal zijn, is dit niet juist. Beide talen gebruiken hetzelfde schrift, maar in feite behoren ze niet eens tot dezelfde taalfamilie. Het Hebreeuws, … [Lees meer...] overDe invloed van het Jiddisch op het Nederlands
Nadenken over taal is ook nadenken over hoe je taal telt
We worden bijna altijd omringd door taal. Het kan dus ook bijna niet anders dat we goed weten hoe taal klinkt bij de mensen waarmee we vaak spreken, en hoe dat verschilt bij anderen. Je hebt vast wel eens iemand iets horen zeggen als “Tegenwoordig gebruiken Nederlanders hun in plaats van zij” of “Vlamingen gebruiken meestal -ke als ze iets willen verkleinen (manneke), waar … [Lees meer...] overNadenken over taal is ook nadenken over hoe je taal telt
Convergerend bewijs in de taalkunde
Een van de intrigerende aspecten van taal is dat het overal om ons heen is en tegelijkertijd zo lastig te vatten. Staat taal bijvoorbeeld in een boek? Klinkt het in de ruimte? In zekere zin zijn dat alleen maar inktvlekken en luchttrillingen: ze worden pas taal als wij het interpreteren. Zit taal tussen onze oren? Maar hoe scheiden we het dan van wat zich daar verder bevindt? … [Lees meer...] overConvergerend bewijs in de taalkunde
Een intrigerend saai probleem: hoe zeg je 293.533?
Kun je de getalsnamen leren, op basis van alleen voorbeelden? Stel, ik laat mijn dochter een lange rij getallen zien, uitgeschreven in cijfers (100.021, 23.533, 892, 5.543.849,...) en ik lees die getallen één voor één luid voor in het Nederlands (een miljoen een en twintig, drieëntwintig miljoen vijfhonderdrieëndertigduizend, achthonderd tweeënnegentig) zal ze dan ooit in staat … [Lees meer...] overEen intrigerend saai probleem: hoe zeg je 293.533?
24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier
Wil jij een voorproefje van hoe het is om Nederlandse Taal en Cultuur te studeren? Meld je dan aan voor het online proefcollege Nederlandse Taal en Cultuur van de Universiteit Utrecht op donderdag 24 maart (16:00-17:00). Tijdens dit college bespreekt hoogleraar Marjo van Koppen hoe je kennis over de Nederlandse taal kunt gebruiken om de interactie tussen dieren en mensen te … [Lees meer...] over24 maart 2022: Proefcollege Nederlands: interactie tussen mens en dier
Vera Bergkamp in het omgangsdebat – taal waar u van schrikte
Zoveel weken geleden wilde ik graag naar het debat van de Tweede Kamer dat vandaag uiteindelijk werd gehouden. (Het is 09.03.2022 en ik heb het ongecorrigeerde plenaire verslag nog niet gezien.) Dat bezoek op de publieke tribune zou zeker op een teleurstelling uitgedraaid zijn, weet ik nu. Ik zou maar een partje hebben mogen volgen in de zaal en het lot zou dan vooral beslissen … [Lees meer...] overVera Bergkamp in het omgangsdebat – taal waar u van schrikte
‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’
Soms bevatten twee zinnen dezelfde woorden, en geeft een klein verschil in woordvolgorde een al even klein verschil in betekenis. Ze zegt dat hij het boek vermoedelijk aan het lezen is.Ze zegt dat hij vermoedelijk het boek aan het lezen is. Neem die zinnen, proef ze op je tong. Wat is het verschil? De eerste suggereert dat 'het boek' al eerder ter sprake is gekomen, de … [Lees meer...] over‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’
26 maart 2022: Lentevergadering KZM
Op 26 maart 2022 vindt de jaarlijkse Lentevergadering van de KZM online plaats. We hebben alweer een prachtig programma voor jullie klaarstaan, met lezingen over taalkunde, letterkunde, geschiedenis en klassieke studies. De plenaire lezing wordt verzorgd door dr. Klazina Staat van de UGent en is getiteld Itineraria naar het Heilige Land en Rome reisgidsen of iets … [Lees meer...] over26 maart 2022: Lentevergadering KZM
Call for papers: Taal en Tongval 2022
see below for English version Micro- en macrovariatie:Verschillende visies in onderzoek naar taalvariatie en taalverandering Het thema van Taal en Tongval 2022 is ‘Micro- en macrovariatie: Verschillende visies in onderzoek naar taalvariatie en taalverandering’. Het colloquium vindt plaats in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) in Gent op 18 … [Lees meer...] overCall for papers: Taal en Tongval 2022
De computer kent vreemde talen
Hét taalkundige artikel dat de laatste tijd waarschijnlijk het meest besproken is door taalkundigen heet One model for the learning of language van Yuan Yang en Steven Piantadosi. Op de sociale media, in de koffiekamers, op Zoom, overal heb ik al over dit artikel gehoord. Tegelijkertijd heeft volgens mij geen niet-taalkundige over het artikel gehoord: er is geen nieuwsmedium, … [Lees meer...] overDe computer kent vreemde talen
Ik snap je dat je dit schrijft
Je kunt iemand snappen. Je kunt iets snappen. Maar je kunt ook iemand iets snappen: Over deze intrigerende constructie, die behalve in het Nederlands ook in het Engels en het Duits bestaat, al wordt hij in alle drie de talen als een beetje marginaal beschouwd, gaat een nieuw artikel van Friederike Moltmann. Je vindt de constructie, zegt zij, bij twee soorten werkwoorden: … [Lees meer...] overIk snap je dat je dit schrijft
Eerste resultaten van de koeientaalquiz
In het najaar 2021 riepen we via het Meertens Panel en sociale media mensen op om de koeientaalquiz in te vullen. In deze quiz vroegen we naar de betekenis van verschillende geluiden die een koe produceert in diverse situaties. De meeste geluiden van de koeien die te beluisteren zijn in de quiz, zijn afkomstig uit het onderzoek van dr. Gerhard Jahns en dr. Klaus Walter van … [Lees meer...] overEerste resultaten van de koeientaalquiz