• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Ik wil je, bespeel je

18 september 2013 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Over de i en de ee van Maaike Ouboter.

Door Marc van Oostendorp


De nieuwe aanwinst voor het Nederlandse lied is Maaike Ouboter, die dit jaar bekend werd uit het programma De beste singer-songwriter, en die haar liedje Dat ik je mis vervolgens op talloze plaatsen heeft gezongen – zoals op de begrafenis van Prins Friso.

Het hypnotiserende karakter van het liedje wordt voor een deel veroorzaakt door het overvloedige rijm:

Je kust me, je sust me.
Omhelst me, gerust me.
Je vangt me, verlangt me.
Oneindig ontbangt me

Je roept me, je hoort me.
Je redt en verstoort me.
Geloof me, beroof me.
Verstikt en verdoof me.

De structuur zou je kunnen opschrijven als  A, A / B, A: twee regels rijmen, en het rijmwoord staat ook nog eens middenin de eerste van die twee regels (kust, sust, gerust; vangt, verlangt, ontbangt, enz.) Doordat de regels zo kort zijn en door het rijm zoveel op elkaar lijken, klinkende coupletten daardoor nogal obsessief. Aan het eind van zo’n sequentie volgt dan steeds een langzamer gezongen, bevrijdender regel (‘laat me los’ bijvoorbeeld). (De volledige tekst staat hier.)

Vorige week was Ouboter te gast in het programma Kunststof, en ook daar zong ze het liedje. Ik luisterde er vanochtend naar via de podcast, en ineens viel me iets op. Bijna halverwege het liedje (in de uitvoering hierboven op 1 minuut 15) zingt ze:

Ik wil je, bespeel je 
Ik roer en beveel je

Ook deze regels hebben de vorm A, A/ B, A. Dat betekent dat wil rijmt op bespeel. Nu klinken die woorden in de taal van jongeren ook indertijd al lange tijd vrijwel gelijk: de ee in bespeel is onder invloed van de [l] zoals dat heet ‘verkleurd’ tot een [I]-achtige klank. (Zoals dat in de spraak van meer mensen ook gebeurt voor de r in beer, maar nooit voor een t zoals in beet.)

Tegelijkertijd verdwijnt de l bijna helemaal in de uitspraak: hij wordt tot een soort Surinaamse w-klank. En omdat dit gebeurt wordt de i in wil langer: die neemt als het ware de ruimte in die de l vroeger bezette. En door die verlenging begint de i op zijn beurt iets meer op de ee te lijken.

Dat wil en bespeel steeds meer hetzelfde klinken is dus geen nieuws. Wel bijzonder is dat de verandering voor iemand als Maaike Ouboter nu zover is voortgeschreden dat de woorden wil en bespeel ook echt op elkaar rijmen. Het samenvallen van de twee klanken nadert daarmee zijn voltooiing.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: fonologie, klankverandering, liedjes, rijm, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Rutger Kiezebrink zegt

    18 september 2013 om 10:08

    Er stond in Onze Taal zo'n 20 jaar geleden (geloof ik) een stukje van iemand die schreef dat voor zijn zoontje de woorden 'bril' en 'leeuw' op elkaar rijmden. Over samenvallende klanken gesproken.

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    18 september 2013 om 10:11

    Dit schreef ik zelf twaalf jaar geleden voor Neder-L: http://www.neder-l.nl/newindex.html?http://www.neder-l.nl/bulletin/2001/07/010707.html

    Niet over mijn zoontje, maar over een vriend.

    Beantwoorden
  3. Stefan Norbruis zegt

    20 september 2013 om 19:03

    Zie ook het rijmpaar "keel" en "wil" in een liedje van Main Street (http://www.youtube.com/watch?v=1yKcmeYtS4o: "m'n hart klopt in m'n keel" & "zij is alles wat ik wil"), waar ik al eens terloops op wees in reactie op een van je eerdere stukjes.

    Ik denk wel dat de i in "wil" in beide gevallen gerekt is omwille van de melodie, en dat de bewuste woorden in gesproken taal ook voor deze artiesten niet helemaal zouden rijmen.

    Misschien nog een voorbeeld van een nieuw rijmpaar door de veranderende -l: tijdens het protest tegen de strafbaarstelling van illegaliteit een tijdje geleden werd er "Geen man! Geen vrouw! Geen mens is illegaal!" geroepen. Zou vrouw-illegaal als rijmpaar ([-a:w]?) bedoeld zijn geweest..?

    Beantwoorden

Laat een reactie achter bij Rutger KiezebrinkReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d