• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Filmpen

8 november 2013 door Marc van Oostendorp 7 Reacties

Door Marc van Oostendorp


Ik heb een nieuw werkwoord ontdekt:  filmpen. Dat zit zo. Gisteren stond er op Spitsnieuws een berichtje met de kop ‘Prostituee’ filmpt slapende Bieber. Die kop werd al snel ook getwitterd door oplettende lezertjes (hier).

Aan die kop is natuurlijk het gebruik van aanhalingstekens interessant. Ik zou die normaliter gebruiken voor titels waar ik enige afstand van wil nemen (‘Hoogleraar’ loopt tegen de lamp; ‘Automonteur’ maakt grote brokken) en de titel suggereert dan ook dat hier een dame aan het werk is geweest die net deed alsof ze een prostituee was, terwijl de journalist van Spitsnieuws waagt te betwijfelen of dat wel helemaal klopt. Die vrouw deed maar net alsof ze een hoer was, terwijl ze ondertussen iets heel anders in haar schild voerde!

Maar daar was het de twitteraar niet om te doen. Het ging hem om de vorm filmpt. “Van het werkwoord filmpen“, verduidelijkte hij nog.

Dat mensen fimpt schrijven, kun je je nog voorstellen. Over het omgekeerde (dat iemand gedumt schrijft in plaats van gedumpt), heb ik vorig jaar al een keer geschreven. Het punt is dat je wanneer je een m zegt (lippen op elkaar, zoemen door je neus) en daarna een t (luchtstroom even tegenhouden, en kleine explosie) maken, heel makkelijk een kleine p hoort (lippen op elkaar, kleine explosie). Het is heel moeilijk om te bepalen of die p daar nu echt hoort of niet, of dat het alleen maar een kleine overgang is.

Vandaar gedumt. En vandaar ook filmpt.

Maar nu komt het. Die twitteraar zei waarschijnlijk alleen voor de grap dat het van filmpen komt. In dat woord is er helemaal geen overgang van een m naar een t, en heeft die p dan ook geen reden van bestaan. Filmpen klinkt veel vreemder dan filmpt.

En toch vind je filmpen ook wel degelijk op het internet: ‘Ik had even een vraagje, kan je filmpen met de Olympus E420?’, vraagt Maysa bijvoorbeeld op Facebook. En op Marokko.nl zoekt een bruid ‘iemand die voor mij op mn bruiloft kan filmpen‘ terwijl ze verder in haar bericht wel het woord gefilmd gebruikt. Deze twee berichten komen uit Nederland, maar blijkens deze blogpost doet men ook in Vlaanderen aan filmpen.

De voor de hand liggende verklaring is dat hier spraken is van ‘analogie’: omdat je filmpt zegt (en niet te vergeten filmpje), zeg en schrijf je ook filmpen. Aan die analogie-verklaringen zit vaak iets bizars: het impliceert dat mensen zelf ineens zo’n onbepaalde wijs maken en die dan maar modelleren op de woorden filmpt en filmpje die ze wel kennen. Maar wat zijn dat dan voor volwassenen, die het woord filmen nog nooit hebben gehoord en het dus zelf moeten maken? En als iedereen altijd het Engels de schuld van geeft, hoe zit het dan in dit geval? Kennen deze mensen het woord film niet?

 Dat zou ik nou weleens tot op de bodem uitgezocht willen zien.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: analogie, fonologie, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Oscar Strik zegt

    8 november 2013 om 09:08

    Ik denk er meteen een schwa bij: fill-empt. Of je kan mooi de dentaal wegdenken: dat heppie mooi gefillemp.

    Beantwoorden
  2. Mient Adema zegt

    8 november 2013 om 11:59

    Het komt me voor dat filmpen alleen wordt gebruikt door mensen die erg auditief zijn ingesteld en daarnaast weinig lezen. Hij filmpt is bepaald geen afwijkend gebruik ten opzichte van hij filmt en ook goed te verklaren. Natuurlijk kent die gebruiker het woord film en het werkwoord filmen, maar in z'n hoofd zit die tussen-p zo ingebakken dat hij hem ook daar gebruikt waar hij niet de oorspronkelijke functie heeft. Het kan zijn dat de gebruiker bloedserieus is maar onmiddellijk de p inslikt als hij daarop even goed wordt aangesproken. En die wat slordige analogie in de onbepaalde wijs filmpen kan natuurlijk ook een wat uit de hand gelopen practical joke zijn. Het filmen is sterk genoeg om zich niet door die plosief te laten verslaan.

    Beantwoorden
  3. jagruys zegt

    8 november 2013 om 14:02

    Heel anders, maar misschien toch vergelijkbaar; gympen/gimpen, van gymnastiekschoenen, via gymschoenen – gympjes/gympies

    Beantwoorden
  4. Marc van Oostendorp zegt

    8 november 2013 om 19:32

    Ja, dat lijkt me een vergelijkbaar geval. Dank je wel!

    Beantwoorden
  5. Bas Jongenelen zegt

    8 november 2013 om 21:17

    Volgens mij is de correcte vorm: Hij filmpd.

    Beantwoorden
  6. plaatsman zegt

    9 november 2013 om 18:10

    Daar moest ik ook aan denken. Ik herinner me 'n columnpje van Joop van der Horst over "gympen" *gebundeld in "Het gezegde & Co.", waarvan ik een gesigneerd exemplaar bezit). Volgens hem is dat woord ontstaan uit "gymPschoenen" (eenzelfde overgang dus). In het artikel legt hij ook het verband met "hempie". Verder doet hij ook de aardige observatie dat het verkleinwoord van "gym" eigenlijk "gymmetje" zou moeten zijn.

    Beantwoorden
  7. Marc van Oostendorp zegt

    9 november 2013 om 20:58

    Ik was dat vergeten, maar nu herinner ik me dat inderdaad weer. Bij 'hempie' is toch wel iets anders aan de gang; die 'p' hoort daar natuurlijk gewoon (omdat het 't verkleinwoord is van hemdje). Overigens bestaat 'gym' voor mij niet in deze betekenis (van 'schoen', wel natuurlijk als 'gymnastiek' en 'gymnasium').

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OEUVRE

Het oeuvre van de dood is wel onmetelijk,
maar elke bladzij, blad na blad, is vastgeplakt
en ieder deel staat vastgespijkerd op de plank
en elke plank: nog in de boom onuitgehakt.

Bron: Barbarber, december 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d