• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De k van likken

4 februari 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp

Als je over gedichten nadenkt, mag je over iedere klinker en iedere medeklinker nadenken. Het zou raar zijn om je bij, pakweg, het hoofdartikel van De Telegraaf af te vragen waarom er in de eerste zin zoveel v’s achter elkaar staan. Bij een gedicht kan dat wel.

Gedichten lezen is daarom vakantie nemen van gewoon lezen. Je hoeft je niet te bekommeren om wat de schrijver van je wil en of je het ermee eens bent. Je mag alleen zijn met een brok taal.

Veel liefhebbers zijn het erover eens dat Open mond van Erik Jan Harmens een van de beste bundels van het afgelopen jaar was. Hier is een van de gedichten in de bundel. Het gaat volgens mij over de b en de k:

je bent een bijl ik wil je likken
bekommerd om ooit ons

kouder dan mijn vader
al kankerlang onder de grond

als ik je aanraak zeg je au
op zo’n manier dat ik het wil verbinden

uiteindelijk sta je niet met lege handen
maar wat je vasthoudt wil je niet hebben

Ik geloof niet dat je je in zo’n gedicht moet afvragen waar het naar verwijst in ik het wil hebben (het au zeggen?). Je moet er vooral naar luisteren.

De k klikt het prominentst. Bijna alle belangrijke inhoudswoorden hebben die keiharde, kille medeklinker: likken, bekommerd, kouder, kankerlang, aanraak, ik, uiteindelijk. En daarna, in de laatste regel, is het afgelopen. De toon wordt daardoor in de laatste regel zachter. Je hebt als lezer misschien niet eens in de gaten waar dat door komt: door de afwezigheid van die k. Helemaal aan het eind keert dan de b terug die het begin zo onrustig opende (je bent een bijl): in het slotwoord hebben.

En daardoor heen speelt nog een ander klankthema. In ieder van de vier strofen eindigt een van de regels op een woord dat min of meer rijmt op de andere strofen: ons-grond-verbinden-handen. In de verte klinkt daar ook de titel van de dichtbundel mee, open mond. Om bijlen te likken of au te zeggen moet je trouwens ook je mond open doen.

Heeft de dichter dit alles nu bewust zo bedoeld? Dat doet er niet toe. Of Erik Jan Harmens weet dat die k’s daar staan te klikken, maakt niet uit. Ze staan daar, en ze likken en klikken.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: letterkunde, poëzie

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d