‘t Is grappig om bij het verstrijken van de jaren te merken hoe elke nieuwe generatie niet verder kijkt dan de eigen navel. Zo verscheen op 7 mei 2014 in NRC Next een artikel van – nomen est omen – Daan Borrel: “Poëzie is nu meer in your face“. (1)

Zij schrijft daarin “Net als hun publiek, worden poëzie-evenementen steeds groter, jonger en hipper. Frisse initiatieven en samenwerkingen schieten uit de grond – het liefst in de vorm van een toegankelijk festival. Drank, muziek, sfeer en het ‘attenden’ op Facebook is minstens zo belangrijk als de voorgedragen poëzie. (….) De van oudsher hogere en afgezonderde kunsten – na literatuur nu ook de poëzie – vieren hoogtij.”

Aan het woord komen enkele ‘jonge’ dichters en organisatoren die allemaal denken dat met hun indaling in het literaire leven dat leven begon. Zo claimt de huidige Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg dat hij iets revolutionairs doet door poëzie op het festival te programmeren – hij weet kennelijk niet dat Lowlands-oprichter Willem Venema al in 1995 dichters aldaar boekte en dat in de jaren 1998-2003 vele auteurs op Lowlands voordrachten verzorgden – van Jean Pierre Rawie tot Serge van Duijnhoven.

foto: Willem Venema, 2012
© Henk Veenstra, www.henx.nl

Nog grappiger is het om te lezen wat Gaston Franssen (1977), assistent hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, zegt: “De poëzie zelf is niet hipper geworden, maar de beeldvorming om poëzie heen is veranderd. De poëziekritiek verkeerde lange tijd in een impasse en wordt nu ingehaald door een andere, bredere en – naar mediamaatstaven gemeten – effectievere vorm van media-aandacht.”

Weet Franssen dan niet dat in de jaren 1950-2000 in de media (kranten, weekbladen, radio en televisie) structureel méér en breder over poëzie (dichters, bundels en evenementen) bericht werd dan tegenwoordig? Immers: het bereik van kranten en tijdschriften is nu minder dan toen. Literatuurprogramma’s op de radio zijn naar nauwelijks beluisterde zenders verbannen. En de televisiewereld is zo versnipperd dat je je serieus kan afvragen wat tegenwoordig de effectieve meerwaarde van tv-aandacht voor poëzie is.

Daar komt dan ook nog eens bovenop dat promotie middels het veelgeprezen Facebook vooral uit het preken voor eigen, besloten parochie bestaat. Wat daar nu zo goed aan is – je ne sais pas. Internet, dat heeft wezenlijke veranderingen bewerkstelligd – maar Facebook, nee – da’s slechts een detail.

Maar, belangrijker en leerzamer, is dat het jeugdige navelgestaar niet nieuw is. Zo leek het jarenlang of het literaire klimaat in Groningen eerst aarzelend rond 1925 begon en pas na 1930 doorpakte – omdat de literaire geschiedschrijvers Ab Visser en Reinold Kuipers toen zelf als schrijver actief werden. Het lopende Nederlandse Poëzie Encyclopedie-onderzoek leert dat er ook vóór 1925 sprake was van een geanimeerd literair klimaat in de Groninger provinciehoofdstad: Visser en Kuipers waren toen simpelweg te jong om dat te weten én ze konden het waarschijnlijk ook niet weten, omdat ze niet de beschikking hadden over www.delpher.nl.

Datzelfde geldt voor de ‘revolutionaire’ Vijftigers, de misleide Zestigers, de overmoedige Zeventigers en lachwekkende Negentientachtigers en Negentigers – waartoe ik mezelf reken. Jong waren we, en onnozel. En we hadden geen weet dat alles wat we deden al eerder gedaan was – en vaak zelfs beter.

(1). Het artikel is legaal te downloaden op de NRC-site à € 0,10:
http://www.nrc.nl/next/van/2014/mei/07/poezie-is-nu-meer-in-your-face-1375364