• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Geen moedertaal zonder vreemde taal

18 mei 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

De taalkundige als jonge man (4)

Door Marc van Oostendorp


Wetenschap begint met vergelijken. Taalwetenschap begint wanneer je opmerkt dat wat je zelf gedachteloos doet, voor een ander helemaal niet vanzelf spreekt. Omdat die ander een andere taal spreekt bijvoorbeeld, of een ander dialect.

Dat andere dialect, dat heb ik helaas gemist. Als typisch kind van de jaren zeventig, ben ik toen ik vier of vijf was van Rotterdam naar Brabant verhuisd, van de Rotterdamse r naar de zachte g. Als ik op school flink gepest was geweest met mijn rare accent, was ik misschien al eerder begonnen met opletten. Maar ik heb ófwel alle geplaag geheel verdrongen, óf ik heb me geruisloos aangepast,

Nu moest ik een paar jaar wachten, tot de vreemde talen kwamen.
Al snel raakte ik eraan verslingerd: Duitse, Engels, Frans, Grieks en Latijn dat we op school leerden en dan iedere taal waar ik verder maar de hand op wist te leggen, tijdens vakanties of anderszins (toen ik dertien was leerde ik Esperanto, maar daarover een andere keer). Waarom hebben Duitsers naamvallen en wij niet? Hoe kunnen ze in het Engels zonder het verschil tussen u en jij? Waarom hebben ze in het Frans de s vervangen door een dakje (zodat maistre werd tot maître)?

Zou het mogelijk zijn om geïnteresseerd te raken in je eigen taal wanneer je geen andere talen kent? Ik weet niet of er, pakweg, Amerikaanse collega’s zijn die echt geen enkele vreemde taal kennen, ook al is het dan misschien gebrekkig. Noam Chomsky is in het verleden wel verweten dat hij zijn ‘universele’ theorieën alleen op het Engels baseerde, maar zijn scriptie ging over het Ivriet, nadat hij een tijdje in Israël op een kibboetz had gewerkt. Aan de andere kant komen er in Europa opvallend veel taalkundigen uit landen met kleine talen; landen waar mensen als het ware gedwongen worden om vreemde talen te leren, zoals Griekenland, Hongarije en Catalonië.

Ik ben momenteel het fascinerende boek Philology aan het lezen, waarin J. Turner de geschiedenis van deze moeder aller geesteswetenschappen beschrijft. (Ik denk dat ik later deze week nog wel meer over dat boek zal schrijven.) Ook de westerse taalwetenschap begon met de filologie: de Grieken ontdekten de taal doordat ze Homeros bleven lezen terwijl ze zelf steeds iets anders begonnen te spreken. De Romeinen zetten de volgende stap omdat zij geïnteresseerd raakten in vreemde talen – zoals het Grieks.

Een taalwetenschap die allen bestaat uit de bestudering van je moedertaal is niet denkbaar. Je hebt de variatie nodig om te zien hoeveel menselijke taal vermag – en tegelijkertijd om ook te zien wat er desondanks steeds hetzelfde blijft.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: autobiografie, onderwijs, taakunde, taalwetenschap

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN HUISJESSLAK

Hij trekt een haperend spoor
onder zijn kalken huis
waarin hij boeken leest,
zijn leeszaal van voorname
stilte vol monter vlees.

Bron: Dierenalfabet, postuum verschenen, 1978

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
2024 Dick van Vliet
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d