• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Jeugd, liefde, zonde en zweet voor leken

5 mei 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp


Dit soort zinnen worden er niet vaak meer geschreven, al worden ze gelukkig nog wel gepubliceerd: “Wanneer wij ons afvragen wat er omstreeks 1880 in Nederland gebeurde, wàt de Tachtiger-beweging eigenlijk betekende, dan moet het antwoord zijn: dat er een ander mensentype ontstond, met als belangrijkste kenmerk: jeugd.”

Zo’n onbekommerd gedragen stijl! Zo’n geloof in nieuwe ‘mensentypes’!

Het is de eerste zin van het eerste hoofdstuk van het nieuwe boek Van Mathilde tot Mei van de archeoloog, dichter en letterkundige Corrado Hoorweg (1925). Dat boek telt twee hoofdstukken. Dit eerste stamt weliswaar uit de late jaren vijftig, maar werd indertijd in het Duits geschreven. Het tweede hoofdstuk bevat een nieuwe editie en een interpretatie van de vriendschapssonnetten die Perk en Kloos voor elkaar schreven.

Het boek heeft daarmee een wat wonderlijke structuur.

Het zoomt steeds verder in: begint met een overzicht van wat er bekend is over de Tachtigers voor een breder publiek (‘voor leken’, zoals Hoorweg dat noemt), en gaat dan in op Kloos en Perk en eindigt dus met hoe we precies die gedichten moeten begrijpen. Volgens Hoorweg zijn de gedichten van Perk – die in de nalatenschap van Kloos werden aangetroffen met de instructie om te vernietigen – niet in een heel korte periode ontstaan, zoals meestal wordt gedacht, maar beschrijven ze min of meer het verloop van de vriendschap tussen de twee twintigers, van de eerste kennismaking tot het verbitterde afscheid een jaar later.En inderdaad zijn Perks gedichten het mooist waar ze barsten van de jeugd:

Mijn ziel gelijkt den blijden zomer-dag,
Die mij op dezen lente-dag doortrilt;
‘k Gevoel mij als het wuivend windje mild
En om mijn lippen speelt een lente-lach.

’t Is me of ik nooit de zwarte ellende zag,
En in mij jubelt weelderig en wild
Een vogel-koor dat door zijn zangen stilt
Den weemoed, die mij eens te kwellen plach.

Eens had ik oog en oor slechts voor het leed,
En woest doorvlamde mij de droefenis,
Die knagend zich in ’t lachend harte vreet.

O wonder, vriend, dat me eenmaal schreien deed,
Hetgeen thans moeder mijner blijdschap is:
Jeugd, liefde, leven, vriendschap, zonde en zweet.

Ik weet niet zeker of het idee dat de Tachtigers er eigenhandig verantwoordelijk voor zijn geweest dat er een nieuw mensentype ontstond op deze wereld, en ook niet of de onberispelijke, maar wat ouderwetse, stijl van Hoorweg heel aantrekkelijk is voor moderne jeugdige ‘leken’ (“Deze levendige, rijpe, altijd jeugdige, eigenlijk eenzame geest werkte als een magneet op de enkele jongeren die omstreeks 1880 ontwaakten, en omgekeerd was hij dankbaar en verheugd enige jongeren te vinden die bereid waren zich voor hem open te stellen”), maar het boekje geeft een handzaam overzicht over de gedichten van Perk en Kloos en de omgeving waarin ze ontstonden en bekend werden.

Hoorweg is overigens het letterkundige pseudoniem van de enorm veelzijdige en productieve archeoloog Conrad M. Stibbe (1925), een specialist op het gebied van de klassieke oudheid die tot zijn pensioen hoofdconservator was van het Leidse Museum voor Oudheden, en die daarnaast als Hoorweg decennia lang oorspronkelijk werk én studies over anderen is blijven publiceren. Wat een fascinerende man is dat! Over hemzelf zou ik ook wel eens een boek willen lezen.

Het is altijd prettig om te merken dat iemand op zijn 88-ste nog een fraaie studie kan publiceren. Misschien is het ’t bewijs dat er dan tóch een ander mensentype bestaat met als belangrijkste kenmerk: jeugd.

Corrado Hoorweg. Van Mathilde tot Mei. De dichters van 1880 en de vriendschapssonnetten van Jacques Perk en Willem Kloos. Baarn: Tiem, 2014. Bestelinformatie bij de uitgever.

 

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, letterkunde, poëzie, Tachtigers

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jacob Winkler Prins • Volle maan

Visschermeisjes waden langzaam mee:
Voeten scheemren onder donkere rokken
En weerspieglen in de blanke ree!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

NON VOYAGE

Het vermoeiende van reizen is het verdringen van het meemaken.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
10 oktober 2025: De dag van de biografie 

10 oktober 2025: De dag van de biografie 

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1988 Cornelia Brinkman
1999 Antonin van Elslander
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d