Door Marc van Oostendorp
Er is een nieuwe, nog nergens geboekstaafde uitdrukking het Nederlands binnengekomen: ‘als een/de (wandelende) pinautomaat’. De PVV gebruikte hem in de verkiezingscampagne voor de Europese Unie regelmatig (‘Nederland is de pinautomaat van Europa’) maar is er duidelijk niet de uitvinder van. Er is heel gemakkelijk een grote verzameling vindplaatsen bij elkaar te googlen:
- Die geven iedereen en alles (behalve zichzelf) de schuld, vinden alles onredelijk, zien de ‘soos’ als een pinautomaat en willen zich in principe op geen enkele manier ergens invoegen. (De soos als pinautomaat, 2008).
- Talansky –in de media inmiddels bijgenaamd ’Olmerts wandelende pinautomaat’– zegt uit ’liefde en bewondering’ voor Olmert te hebben gehandeld. (Trouw, mei 2008)
- Ik wil een rol spelen bij het veranderen van de mentaliteit van mijn gemeenschap, zodat ze een blanke niet meer zien als een pinautomaat maar als een mens die succes nastreeft. (Fred Obala, 2010)
- Boos riep ze deze week dat ze geen wandelende pinautomaat is. (Mama.nl, februari 2011)
Het eerste citaat uit Trouw doet vermoeden dat het hier gaat om een internationaal gebruikte uitdrukking. Men zal in de Israëlische media immers waarschijnlijk niet Nederlands hebben gesproken.
De doorgaans goed ingevoerde Urban Dictionary heeft een definitie voor walking ATM uit 2007 die de lading niet helemaal dekt.Of in ieder geval is hij wat te specifiek. Volgens het woordenboek gaat het om een “phrase used in New Orleans to describe all the mexican workers walking around. ‘with every cent they own at night while all the mexicans walk around they are often knocked out and robbed of all their money hence the name walking atm’”
Dat het inmiddels een staande uitdrukking aan het worden is, blijkt denk ik wel uit wat eenvoudige zoekopdrachten. Zo heeft ‘wandelende’ zich inmiddels vrij vast aan ‘pinautomaat’ verbonden. Google geeft daar 1900 treffers voor, terwijl logisch equivalente alternatieven als ‘levende’ en ‘menselijke pinautomaat’ slechts respectievelijk 41 en 58 keer worden aangetroffen.
Misschien is die wandelende pinautomaat het moderne equivalent van 'paardje-schijt-geld' waarover mijn oma en moeder het vroeger hadden.
Ja, of van de geldboom in de tuin, die je maar hoeft te schudden.
De vergelijking heeft wel een educatieve waarde, want de bietser weet natuurlijk ook best dat het apparaat een zekere beperking heeft.
Ik ben altijd voorzichtig met het exact noemen van het aantal hits op Google. Want zo lijkt "wandelende pinautomaat" zo'n 2.000 hits op te leveren als je bovenaan kijkt bij de zoekresultaten, maar ga je vervolgens de pagina's af, dan stoppen de unieke vindplaatsen op pagina 11 bij 107 vermeldingen. De rest zijn mogelijk verdubbellingen en verder is het mij al jaren een raadsel waarom de twee zoekresultaten van Google niet overeenkomen. Voor "levende pinautomaat" kom ik dan op 14 hits. Klikken op de pagina's voor betrouwbare getallen werkt alleen makkelijk als het aantal hits niet te groot is. Wel duidelijk is dat de wandelende pinautomaat een uitdrukking in opkomst is.
Ik ken het als ezeltje schijtgeld. Uit het sprookje van tafeltje-dek-je: http://www.verhalenbank.nl/items/show/9590
Google is de pinautomaat van de taalanalyse!
Amper aan acute roodstand gebonden is mijn positie van " wandelende creditcard" , althans zo wordt die in onze familie al tijden aangeduid, wanneer ik als vader met mijn kinderen mee de stad in ga of op vakntie ben. Uiteraard loopt de wandelende creditcard altijd achteraan in de rij.
is die uitdrukking breder bekend?