• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De economische wetenschap en de taalkunde spreken elkaar tegen

15 augustus 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp
In het nieuwe nummer van Language, waarschijnlijk het belangrijkste taalkundige tijdschrift ter wereld, staat een kort, verontrustend artikel: de economische theorie en de taalkunde kloppen niet met elkaar! Wanneer de ene juist is, is de ander op drijfzand gebouwd. Ze zijn gebaseerd op ideeën over de werking van de menselijke geest die niet met elkaar te verzoenen zijn.
Het komt allemaal door de theorie van de endogene groei. Die theorie, die kennelijk de laatste decennia absoluut dominant is in de economische wetenschap, is bedoeld om een probleem van de klassieke economie op te lossen: hoe is het mogelijk dat in de afgelopen eeuwen het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking in allerlei landen is toegenomen, terwijl de omvang van de bevolking bleef stijgen en de natuurlijke hulpbronnen gelijkblijven?
De endogene-groeitheorie zegt dat die groei komt doordat de mensen steeds nieuwe ideeën genereren – technologieën bijvoorbeeld, of betere manieren om een bedrijf in te richten. Die ideeën zijn een veel sterkere motor van vooruitgang dan bijvoorbeeld aardappelen of vaten olie. Wanneer ik een mud bintjes aan jou geef, heb ik dat mud niet meer. Maar als ik jou een idee vertel, heb ik dat idee zelf ook nog steeds.


Hersentjes

Bovendien, zeggen die economen, hebben die ideeën nog een eigenschap die ze heel aantrekkelijk maakt als economische bron: ze zijn onuitputtelijk. We kunnen er steeds meer ideeën bij verzinnen. De groei kan dus almaar doorgaan, of we dat nu leuk vinden of niet.

En dat is nu het punt waarop het misgaat, volgens Geoffrey Sampson, de schrijver van dit artikel. Taalkundigen zijn over het algemeen geneigd om te menen dat het menselijk denken onderhevig is aan biologische beperkingen: gegeven de eindige complexiteit van onze hersenen kunnen we niet zomaar alles bedenken. Zoals een rat te dom is om te begrijpen wat de laatste stelling van Fermat is, zo zijn er vermoedelijk ook allerlei zaken die wij nooit zullen begrijpen met onze kleine hersentjes.

Honderdduizend jaar

Ik vraag me af of dit echt een algemeen aanvaarde gedachte is in de taalwetenschap, maar ik aanvaard hem in ieder geval. Toch lijkt hij me niet echt in tegenspraak met wat die economen denken. Dat onze hersenen slechts een beperkte capaciteit hebben en dus uiteindelijk maar een eindig aantal verschillende dingen zullen kunnen bedenken, betekent niet dat het aantal van die dingen niet heel erg groot kan zijn.

Misschien blijken we volgende week ineens het punt te bereiken waarop niemand meer iets nieuws kan bedenken, maar misschien is dat moment ook pas over honderdduizend jaar aangebroken. In dat laatste geval kan ik me voorstellen dat je in je economische modellering nog een heel eind komt met de idealisering dat het aantal ideeën oneindig is.

Pessimistisch

De taalkundigen hebben, kortom, gelijk, maar de economen hoeven zich daar mogelijk voorlopig niet zoveel van aan te trekken.

Sampson geeft een aantal citaten waaruit een verschil in cultuur blijkt tussen taalkundigen en economen. Chomsky wijst er ergens op dat het in theorie mogelijk is dat de tijd van de grote wetenschappelijke doorbraken voorbij is, dat het belangrijkste waartoe we in staat zijn nu eigenlijk wel bedacht is; de bedenker van de endogenegroeitheorie Paul Romer die zegt dat ons wetenschappelijk inzicht nog eindeloos kan groeien. Maar dat heeft niks te maken met fundamentele aannamen van de twee vakgebieden, er blijkt alleen uit dat Chomsky pessimistischer is dan een gemiddelde econoom. What else is new.


Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: cognitie, economie, taalkunde, taalwetenschap

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J.B. Charles • De boom

Ach de eekhoorn verlangen klimt recht omhoog
telkens weer recht en snel mijn rug langs naar boven
dan siddert mijn kruin, ik ben maar een boom
die verlangt naar een zacht en blijvend gazon

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

NAJAAR

Zij voelen koud op stille banden.
Wie met een wagen bomen kruit
voert niet te tillen stilte aan.

Bron: Vluchtige Verhuizing, postuum verschenen, 1975

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 december 2025: KANTL-colloquium

19 december 2025: KANTL-colloquium

15 november 2025

➔ Lees meer
3 december 2025: Debatavond Lezen voor waarden

3 december 2025: Debatavond Lezen voor waarden

15 november 2025

➔ Lees meer
13 november 2025: Letter en Geest-lezing: U wordt weggesleept

13 november 2025: Letter en Geest-lezing: U wordt weggesleept

10 november 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1963 Joost Zwagerman
sterfdag
1941 Jan van den Bosch
2002 Jan Steenbeek
2017 Ben Peperkamp
➔ Neerlandicikalender

Media

Het waagstuk: Peter Buwalda, De jaknikker

Het waagstuk: Peter Buwalda, De jaknikker

18 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Publieke Intellectuelen: Annie M.G. Schmidt

Publieke Intellectuelen: Annie M.G. Schmidt

17 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Postkoloniale Podcast met Norbert Peeters over Rumphius

De Postkoloniale Podcast met Norbert Peeters over Rumphius

16 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d