• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

En nee

17 juni 2015 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp

Hier is een stijlfiguur die me al een tijdje intrigeert. Gisteren stond hij bijvoorbeeld op het weblog Amayzine:

Casten is kijken of je gekozen wordt voor de show en fitten is, je voelde het al, je pakje passen. En nee, die verschillende opdrachtgevers houden geen rekening met elkaar dus op jouw schema staat vaak dat je op drie plekken tegelijk moet zijn.

Als je erop gaat letten, zie je hem overal opduiken. De reactiepagina’s van de Telegraaf blijken er bijvoorbeeld vol mee te staan (het is om technische redenen lastig daar een link naar te maken), maar hij stond gisteren ook in NRC Handelsblad:


Ik laat haar de montagefoto zien die ik heb gekregen van Welzenbagh. Maar die man herkent ze niet. En nee, de twee mannen hadden ook niet gezegd waar ze de wetsuits voor wilden gebruiken.

“En ja” komt trouwens ook heel veel voor. Blogster Barbara van Erp meldde gisteren:

Natuurlijk is het goed bedoeld, al die opmerkingen die je krijgt als je zwanger bent. En ja, wat valt er nou eigenlijk verder over te zeggen.

Wat is hier aan de hand? Dat ja en nee gebruikte je vroeger natuurlijk alleen wanneer je in gesprek was met iemand, wanneer er iemand tegenover je zat. Het is niet zo moeilijk dat het ook hier de bedoeling is dat effect op te roepen: er wordt ingespeeld op een eventuele gesprekspartner.

Het stukje uit de NRC is daarbij op het eerste gezicht een beetje anders omdat hier een echte gesprekspartner in een soort indirecte rede wordt geciteerd. Maar al die bloggers gebruiken op het tweede gezicht misschien ook wel een soort indirecte rede – die van de lezer, die de hele tijd met allerlei tegenwerpingen komt tegen het betoogde.

Maar waarom dan dat en? Ik geloof dat het echt niet zonder en kan. Wanneer je dat uit de bovenstaande voorbeelden verwijdert, blijft er iets raars over. Het is net alsof de schrijver zich met dat en even inderdaad tot de lezer wendt, wiens gedachten hij nu gaat weergeven.

Jan van Bakel heeft enkele jaren geleden ook al over En ja en nee geschreven.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: taalkunde, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. Lucas Seuren zegt

    17 juni 2015 om 16:17

    Ik kom het regelmatig zonder "en" tegen, geen voorbeeld bij de hand, maar het wordt zeker wel gebruikt. Ik denk alleen dat de betekenis sterk verschilt. Zonder "en" heb je vaak te maken met een concessief "ja/nee" – "De film was tergend saai. Ja, de dino's waren mooi, maar verder…". Dus dan zou het logisch zijn dat het niet kan in bovenstaande contexten, aangezien de discourserelatie volstrekt anders is.

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    17 juni 2015 om 17:31

    Ja, het is interessante materie. Er is een verschil tussen jouw tekstje en "De film was tergend saai. En ja, de dino's waren mooi…" Het laatste geval is ook wel concessief, maar op een andere manier. Zónder 'en' verwacht je na 'verder' een herhaling of toelichting of uitwerking van de bewering over de 'saaiheid'. Als er wel 'en' heeft geklonken, verwacht je een of ander bezwaar tegen de film ('En ja, de dino's waren mooi, maar verder leken alle dieren wel van bordkarton.')

    Beantwoorden
  3. Ruud Harmsen zegt

    25 juni 2015 om 00:26

    Alleen maar ja, ja, dat wordt ook wel veel gebruikt, ja, ja, in interviews bijvoorbeeld, ja, alsof mensen steeds reageren op vragen, ja, die ze graag gesteld hadden horen worden, ja, inderdaad, dat wel, toch.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d