• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Zafnath-Paäneah

5 juli 2016 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (9/60)

Door Marc van Oostendorp

Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen ’s ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 9.

Attachment-1Op het eerste gezicht is deze aflevering niet zo bijzonder. Er wordt door een paar vliegtuigspotters wat gekibbeld, en daarna door Natan en Branda, en het is niet zo duidelijk wat dat allemaal moet. Ja, er wordt ook in 2016 nog steeds gediscussieerd over het vergassen van die ganzen  (dat draagt ook weer lekker bij aan de A-index). En waar Branda nu plotseling het idee vandaan haalt dat ze ‘vrij’ is, blijft ongewis.

Deze passage lijkt, kortom, op het eerste gezicht een tussenpassage, onderweg van het vliegtuig naar de opa van Natan. Maar ik geloof dat er een aanwijzing in verborgen zit die misschien nog belangrijk kan worden: die opa verkeert in ‘het Zafnath-Paäneah’.

Wat is dat, behalve ook weer een bron van veel a’s? Het woord is de bijbelse naam die de Farao gaf aan Josef toen deze in Egyptische staatsdienst trad, en de context doet vermoeden dat het gaat om een bejaardentehuis. Waarom je zo’n instelling zo zou noemen, kan ik niet goed verklaren (ik zie dat de letterlijke betekenis van de naam ongewis is, maar dat sommige geleerden het houden op ‘levensbehouder’), maar belangrijker is denk ik dat je zo’n naam alleen zou verwachten bij ofwel een streng-protestants ofwel een Joods bejaardenhuis.

Verzinnen

En dat laatste is ineens het waarschijnlijkst, gegeven dat Natans moeder Rebekka heet, en haar zoon Natan. Dat zijn allebei Joodse namen, zij het wat modern gespeld; Natan is bovendien de naam van de Oekraïne (!) geboren vader van Mirjam Rotenstreich, die in 2014 (!) overleed in het Joodse bejaardenhuis Beth Shalom in Amsterdam.

(Ja, ik had dit alles misschien ook kunnen verzinnen toen die naam Natan vorige week werd geïntroduceerd, maar wist ik veel! Bovendien: je moet natuurlijk wel wat meer aanwijzingen hebben voor je maar van alles en nog wat aanneemt.)

Ban

De opa van Natan in dit verhaal heet kennelijk Ban, en ik heb niet goed kunnen vinden of dat een Joodse naam is, hij komt in Nederland volgens de Familienamenbank eigenlijk nauwelijks voor, hoewel er in de zeventiende eeuw nog wel een componist was met die naam: Joan Albert Ban, een katholiek. Ban is het Jiddisje woord voor trein (net als het Duitse Bahn) en dat past wel weer aardig in een verhaal waarin we bijna letterlijk worden doodgegooid met vliegtuigen, auto’s en andere vervoermiddelen.

De reden waarom ik denk dat die Joodse herkomst van Natan belangrijk is: zijn voorgenomen bezoek aan Gaza krijgt er mogelijk een extra lading door dan wanneer hij ‘zomaar’ een fotojournalist was die er wat kraters wilde fotograferen. En die Oekraïne is ook al geen toeval.


De A-index van vandaag is 8.84
 (hoog)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: President Tsaar op Obama Beach

Lees Interacties

Reacties

  1. René Appel zegt

    5 juli 2016 om 20:09

    In de Concertgebouwbuurt, waar Van der Heijden woont, is ook de Banstraat!
    Overigens schrijft Marc dat de lezer van de/het feuilleton ‘bijna letterlijk’ wordt doodgegooid met allerlei vervoermiddelen. En dat kan dus niet, Je kunt eventueel letterlijk worden overreden of op een andere wijze worden gedood door een vervoermiddel, maar nooit bijna letterlijk. Zo kom je in de buurt van ‘een beetje zwanger’.
    Verder veel waardering voor Marc analyses, bijvoorbeeld gister over de volstrekte ongeloofwaardigheid van veel teksten van Van der Heijden, zoals de gesprekken in het ‘grand café’ op Schiphol.

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      5 juli 2016 om 21:50

      O ja, de Banstraat! Daar had ik 100% letterlijk niet aan gedacht. Het is dan natuurlijk ook nog mogelijk dat die opa uit die straat woonde, en dáárom ‘opa Ban’ genoemd wordt.

      Beantwoorden
  2. r zegt

    6 juli 2016 om 14:36

    Marc als je in het water valt blijf je zeker drijven. Overigens wel handig in Nederland….

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d