• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Verborgen boodschap van Lucebert

2 maart 2018 door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

Door Jos Joosten

Hoe je blik met je aan de haal gaat.

Als student werkte ik bij Albert Heijn. In die tijd – om precies te zijn in 1987 – vierde het bedrijf zijn 100-jarig bestaan. De directie had ter viering (werkelijk) een prachtplan opgevat. Het bedrijf zocht 25 Nederlandse beeldend kunstenaars aan die elk vier werken maakten voor AH. 100 in totaal, voor elk jubileumjaar één. Het voltallige personeel kreeg een fraaie catalogus met al deze kunstwerken en mocht er vervolgens één uitkiezen.

Mijn keus was snel gemaakt. Ook Lucebert nam deel en mijn oog viel acuut op een litho met in het midden een zelfportret als jonge dichter in een spiegel. Het hangt al weer vele jaren tamelijk onopgemerkt bij ons in de gang. Na alle recente nieuws keek ik er vanochtend vroeg plotseling weer eens wat langer naar.
Het leverde prompt een bizarre associatie op.

Dit deed me ineens toch wel heel erg denken aan de omslagtekening van een wel zeer – to say the least – curieuze poëziebloemlezing. Een plaatje dat ik als illustratie gebruikte bij een lemma over die bundel in ons boek De Leeslijst. Het gaat om Gelaat der dichters van Henri Bruning, een in 1944 verschenen verzameling ‘Revolutionaire Poëzie’. In De Leeslijst vatte ik het drie jaar geleden aldus bondig samen: ‘Dit is in alle objectiviteit een ‘foute’ bundel te noemen: de twaalf in 1945 nog levende Nederlandse contribuanten waren na de oorlog bij elkaar goed voor 90 jaar schrijfverbod, opgelegd door de Eereraad voor de Letterkunde. Georges Kettman, Steven Barends, Ernst Michel en Gerard Wijdeveld kregen het maximum van tien jaar publicatieverbod.’

Het is, denk ik, totaal uitgesloten dat (de jonge) Lucebert deze bloemlezing kende, laat staan dat hij er meer dan veertig jaar later aan zou refereren. Opmerkelijk zou je kunnen noemen dat de litho uit ’87 als titel ‘De avonturen van Piet de Smeerpoets’ kreeg. Ik geloof niettemin niet in een bewuste (verhulde) verwijzing van Lucebert.

Of beter: ik weet het niet. De gelijkenis springt toch in het oog. Of moet ik gewoon zeggen: in mijn oog?

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 20e eeuw, beeldende kunst, Henri Bruning, Lucebert, Tweede Wereldoorlog

Lees Interacties

Reacties

  1. Peter-Arno Coppen zegt

    2 maart 2018 om 12:14

    Er zit natuurlijk wel de helft van deze tekening in. Dat is in elk geval wel bewust, getuige de titel (‘Piet de Smeerpoets’ is de vertaling van het Duitse ‘Struwwelpeter’),

    Beantwoorden
  2. Wouter van der Land zegt

    3 maart 2018 om 00:07

    Als je toch bezig bent: op de panden van opdrachtgever Albert Heijn staan in grote lichtbakletters de initialen van Adolf Hitler. Dat was mogelijk de trigger waardoor Lucebert zich met Piet de Smeerpoets associeerde, een spreekwoordelijke jeugdzondaar. Bedenk ook dat Heinrich Hoffmann, de auteur van Struwwelpeter, een naamgenoot is van de huisfotograaf van Hitler. En een foto is in feite een spiegelbeeld.

    Dat zou kunnen betekenen dat Wim Hazeu gelijk heeft en dat hij er inderdaad onder de oppervlakte steeds mee bezig was. Een systematisch onderzoek van Luceberts werk zou dat aannemelijk kunnen maken.

    Beantwoorden
  3. Jos Houtsma zegt

    3 maart 2018 om 08:48

    Nou, nou, ik zou zeggen (tegen een aspirant onderzoeker) ga eerst maar eens na of je die bloemlezing met Lucebert in verband kunt brengen. Als niet, dan heb je eigenlijk niets.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

W.L. Penning • Het monster

Doller dan ooit is ’t monster losgebroken,
En menschen worden wilde beesten;
Helsch viert het kwaad zijn gloriefeesten –
Tot de overmacht heeft rechtgesproken

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

HONDSDAGEN

Niet groen rijpt het gras dit jaar,
bomen dragen hun bladeren wit,
het licht is niet uit het veld
te slaan, de dag reikt aan
de dag, in dromen zoeken
de nachten onderdak.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1949 Jeroen Groenendijk
sterfdag
1963 Jan Naarding
2008 Rein Bloem
➔ Neerlandicikalender

Media

The form of the adjective in Dutch

The form of the adjective in Dutch

20 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

19 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d