• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Met taal gaat hij naar bed

12 mei 2018 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (175)
Het Nederlandse sonnet bestaat 453 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?

Door Marc van Oostendorp

Illustratie: Susanne van der Kleij

De taalsmid

De klinker en de medeklinker zijn
De weke onderbuik en het korset.
Dichter is hij die, schijnbaar zonder pijn,
Het vormeloze in de steigers zet.

Zijn woorden, corpulent of slank van lijn,
Verenigen zich vloeiend tot couplet.
De moeiteloosheid, niet het rookgordijn,
Is zijn geheim. Met taal gaat hij naar bed.

De taal, van A tot Z, is zijn fles wijn.
Halfdronken wordt er, zomaar voor de pret,
Een kind verwekt, een epos of kwatrijn,

Of iets daartussenin, zeg een sonnet,
Terwijl de lezer onbekend blijft met
Zijn worsteling met spekvet en balein.

(Gerrit Komrij)

In dit gedicht is iemand aan het opscheppen over hoe moeiteloos hij orde weet te scheppen – en dat terwijl het gedicht altijd vrij chaotisch is geweest.

Het gedicht gaat in reuzenstappen door de taal, van klein naar groot. Het begint met de fonologie, de betrekkelijk vormeloze klinkers die worden ingekaderd door de hardere medeklinkers. Zoals vaak bij Komrij krijgt het al snel allemaal iets erotisch – er valt volgens mij een interessant proefschrift te schrijven over de seksuele onderstroom die er altijd in zijn werk zit: als we op het niveau van de woorden zijn ‘verenigen’ zich deze al ‘vloeiend’ en het duurt niet lang of de dichter gaat met de taal naar bed en verwekt een kind – een compleet gedicht, van enige omvang.

Maar ondertussen is die taal van een bedpartner wel veranderd in een ‘fles wijn’, het afrodisaicum. Zoals eerder iemand een dichter wordt genoemd die klinkers en medeklinkers weet te combineren – alsof er mensen zijn die dat niet kunnen. En zoals in het tweede couplet eerst wordt gesuggereerd dat de woorden zélf samen smelten, terwijl we vervolgens daar de dichter om moeten eren, die vervolgens eigenlijk zelf de liefde bedrijft. Met een fles.

Je ziet in dit gedicht, als je goed kijkt, het spekvet dus als het ware zitten tussen de baleinen. Niks moeiteloosheid, alleen rookgordijn. En precies dat werkt sensueel.

 

BewarenBewaren

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 196 sonnetten, 20e eeuw, Gerrit Komrij, sonnet

Lees Interacties

Reacties

  1. Rob Alberts zegt

    13 mei 2018 om 12:14

    Een mooi gedicht

    Vredelievende groet,

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Cyriel Moeyaert
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d