• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Je distantiëren van degene die je citeert

13 oktober 2018 door Henk Wolf 2 Reacties

Door Henk Wolf

Op Facebook plaatste van de week iemand een link naar een filmpje over de kosten van een omschakeling naar andere vormen van energievoorziening. Het filmpje stond op de website van de partij Forum voor Democratie. De Facebookvriend schreef als begeleidend zinnetje bij de link: ‘Niet dat ik een fan ben van FvD, maar ze hebben wel een behoorlijk punt’.

Ik bedacht dat ik op Facebook heel vaak vergelijkbare zinnetjes bij weblinks tegenkom. Mensen linken naar een artikel of een video, maar distantiëren zich in algemene termen van de bron. Zeker weten doe ik het niet, maar vermoedelijk heb ik dat zelf ook weleens gedaan.

Waarom eigenlijk, vroeg ik me af. Allereerst betekent het linken naar iets toch geen instemming met wat daarin gezegd wordt? En als dat wel zo is, dan is er toch geen reden om in te gaan op je relatie met de schrijver of de maker van het gelinkte? Die doet immers voor de boodschap niet ter zake.

Maar blijkbaar doet ie dat wel, anders zouden mensen er niet massaal iets over zeggen. Een van de bekendste inzichten uit de gespreksanalyse is de zogenaamde maxime van relevantie van de Engelse taalkundige Paul Grice. Dat is een regel waar we ons onbewust aan houden en die inhoudt dat we alleen dingen zeggen die in het kader van het gesprek zinvol zijn, hetzij expliciet, hetzij impliciet. Distantiëring van de bron moet dus ook zinvol zijn. Alleen is de vraag op wat voor manier.

Toevallig ben ik net het interessante boek Over politieke correctheid van Gerben Bakker en Gert Jan Geling aan het lezen. Zij beschrijven hoe de sociale media een soort uithangbord van persoonlijke identiteit zijn. Mensen betrekken stellingen om te laten zien wie ze zijn. Ik niet, dacht ik eerst, maar dat is natuurlijk niet waar. Dan zou ik deze stukjes voor Neerlandistiek en nog een stuk of wat bladen en websites niet schrijven, want rijk word ik daar niet van.

Ik voel geen enkele schroom om naar het boek van Bakker & Geling te verwijzen. Het is een interessant boek, maar de schrijvers zijn ook mensen met wie ik best geassocieerd wil worden, slimme jonge docenten met een onderzoekende visie, die heerlijk helder formuleren. Maar zou ik met net zoveel gemak hebben geciteerd uit een net zo mooi boek dat geschreven was door een politicus van een partij waar ik nooit op zou stemmen? Of door een crimineel? Of door een morsige Franse schrijver die journalisten uitscheldt? Ik hoop van wel, maar ik vermoed van niet. Ik zou dan toch in elk geval even de neiging krijgen om me te distantiëren van de schrijver, ook al zou ik het volkomen eens zijn met wat ie geschreven heeft in het stuk dat ik citeer.

Is dat alleen maar vanwege een vaag idee van een publieke persona die ik wil presenteren? Nee, het is meer dan dat. Zoals Bakker & Geling schrijven hoef je tegenwoordig maar iets te zeggen waaraan anderen aanstoot nemen en je wordt op de sociale media gaargestoomd. Dan is voorzichtigheid de moeder van de porseleinkast.

Is dat goed? Ik vind van niet. Enerzijds leer ik studenten om geen ad-hominems te gebruiken en om inhoudelijk te discussiëren, anderzijds wil ik buiten de collegezaal ook laten merken dat ik een boodschap niet volledig van de boodschapper scheid. Blijkbaar is er een breed gedeelde angst voor sociale afstraffing die maakt dat mensen zich zelfs op alleen voor een selecte groep leesbare Facebookaccounts ideologisch indekken. Dat is voor een vrije discussie niet bevorderlijk.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: pragmatiek, sociale media

Lees Interacties

Reacties

  1. johanna5577 zegt

    14 oktober 2018 om 10:03

    Het je distantiëren in algemene termen van de bron waar naartoe je linkt, heeft misschien ook als reden dat je niet de indruk wil wekken dat je die bron vaak raadpleegt – hoe kom je anders aan de link. En die informatie heeft relevantie. Wie vaak een bron raadpleegt, heeft blijkbaar iets met die bron.

    Beantwoorden
    • vkessel zegt

      8 december 2018 om 17:45

      Dat leidt dan weer tot een ander type bijschrift dat vaak op Facebook voorkomt: dat waarin iemand verklaart dat zij/hij de inhoud doorgestuurd heeft gekregen door een vriend. Om impliciet te zeggen ‘maar ik zou nooit uit eigen beweging de website van FvD bezoeken!’

      Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De taal

Die Taal sluit meer, meer ziel, meer wijsheid in,
Dan Platoos school, dan heel Atheen bevatten;
Houdt Waarheid, ja, en echten hemelzin,
En ’t inbegrip der ons verleende schatten.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LOOPMUIS

Niet eenzamer, maar even eenzaam,
welk huis hij kiest of welke plaats,
zijn poten laten hem niet los,
hij loopt, soms eet hij uit zijn poot,
hij loopt,
tot hij zijn graf haalt, inderhaast.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1777 Nicolaas Anslijn
1910 Jo Daan
1941 Ton van der Geest
sterfdag
2013 Marijke Spies
➔ Neerlandicikalender

Media

Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

9 mei 2025 Door Arnoud Kuijpers Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d