Deed dit PvdA-Kamerlid nu een Surinamer na?

Wat gebeurde er nu donderdag in de Tweede Kamer? Zie de bovenstaande opname. Attje Kuiken van de PvdA voert het woord tijdens een debat over racisme, en wanneer ze dan een vraag wil stellen, zegt ze wanneer op een heel eigenaardige manier.

Er komt daarop een interruptie van haar VVD-collega Zohair El Yassini die duidelijk zijn oren niet kan geloven; een aantal keer meldt hij dat hij de opname heeft teruggeluisterd, maar dat hij alleen maar kan concluderen: Kuiken deed een Surinamer na. Ook de kijker naar het fragment kan die indruk gemakkelijk hebben.

Kuiken ontkent dit ten stelligste en brengt naar voren dat het wel heel ongepast zou zijn tijdens een debat over racisme. Als ik me niet vergis, wordt haar hoofd ook rood. Tegelijkertijd heeft ze natuurlijk gelijk: waarom zou je in een betoog tegen racisme je ineens overgeven aan een racistische karikatuur?

Mijn vermoeden is dat dit een voorbeeld is van een ingesleten gebruik van ironie. Zeven jaar geleden schreef ik al over het gebruik van de ‘ironische zachte g‘. Mensen die geen zachte g hebben en ook geen blijkbare hekel aan mensen met een zachte g, kunnen die g ineens gebruiken. Ze horen ineens zichzelf praten, en realiseren dat het een beetje gek is, en dan spreken ze bepaalde klanken op een niet-eigen manier uit.

Ik vermoed dat dit het geval is geweest bij Kuiken. Je ziet ook in het fragment dat ze het woord met een zekere nadruk uitspreekt. het is net alsof ze denkt: ja, iedereen weet dat ik nu die vraag ga stellen en nu ga ik hem dus ook zo letterlijk stellen, wat raar toch eigenlijk. En in plaats van die ironische zachte g, gebruikt ze dan een ironische lip-w, die overigens niet alleen in het Surinaams Nederlands voorkomt, maar ook in bijvoorbeeld het Limburgs of het Belgisch Nederlands, maar die veel Nederlanders toch in de eerste plaats associëren met Suriname.

Dat is natuurlijk volkomen ongepast, en ik denk dat Kuiken dat ook beseft, vandaar dat rode hoofd. Ik denk ook dat ze het oprecht pas achteraf besefte, omdat die ironische w voor haar eigenlijk niets (meer) met Surinamers te maken heeft. Maar een misser is het natuurlijk hoe dan ook.