• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

octrooi / patent

10 november 2021 door Jan Renkema 2 Reacties

Verwarwoordenboek vervolg (242)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

octrooi / patent        

De woorden betekenen hetzelfde, maar er is een klein verschil in taalsfeer, en patent heeft nog een ruimere betekenis.

octrooi           tijdelijk eigendomsrecht op exploitatie van een uitvinding

  • Zij had met haar uitvinding schatrijk kunnen worden wanneer ze op tijd octrooi had aangevraagd.

patent             tijdelijk eigendomsrecht op exploitatie van een uitvinding;

figuurlijk: unieke eigenschap

  • Ieder nieuw geneesmiddel verliest na ongeveer tien jaar zijn patent, dan is het geen merkmedicijn meer, maar een generiek geneesmiddel.
  • Een duffe verjaardagsvisite opvrolijken, daar heeft hij patent op.

Het woord octrooi gaat terug op een woord dat ‘machtigen’ betekent, en waar ook ons woord ‘autoriteit’ vandaan komt. Een octrooihouder heeft dus een machtiging gekregen om een nieuw product te maken of te verkopen. Een patent was van oorsprong een verklaring in de vorm van een open brief waarin stond dat je bevoegd bent om een bepaald beroep uit te oefenen of gemachtigd bent om in iets te handelen. De figuurlijke betekenis van patent is hieruit te verklaren. Als je bevoegd bent tot iets, dan hoort die bevoegdheid uniek bij jou.

Er zijn wel pogingen ondernomen om het Nederlandse octrooi en het Engelse patent in betekenis uit elkaar te halen. Bij octrooi zou het dan gaan om een nieuw product, en bij patent om een innovatief proces. Ook lijkt bij een octrooi soms iets meer het accent te liggen op de technische vinding zelf, terwijl het bij een patent eerder zou gaan om het alleenrecht om die vinding op de markt te brengen. Maar deze onderscheidingen komen niet overeen met de werkelijkheid van het taalgebruik.

Waarom dan toch naast dat mooie, deftige Nederlandse woord octrooi het Engelse patent? Een verklaring is misschien dat zo’n eigendomsrecht voor een uitvinding altijd beperkt blijft tot het land van uitgifte. En met het ook internationaal gebruikte patent kun je dan aangeven dat het eigendomsrecht over landsgrenzen heen gaat. Wel zal ook het Nederlandse octrooi nog blijven bestaan, want dit woord komt voor in de Nederlandse wetgeving. Het enige, duidelijke onderscheid is dat octrooi de officiële, juridische benaming is voor patent. Ach ja, patent heeft ook nog een andere betekenis als bijvoeglijke naamwoord, in de betekenis ‘voortreffelijk’: Hij ziet er patent uit. Dit woord schijnt van oorsprong een Duits studentenwoord te zijn. Misschien heeft hier de associatie een rol gespeeld van ‘goedgekeurd in een patent’, dus ‘van goede kwaliteit’. En dan is een patent geneesmiddel echt iets anders dan een patentgeneesmiddel.

Afbeelding van Oberholster Venita via Pixabay

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Reacties

  1. Arno. zegt

    10 november 2021 om 18:06

    Ik zie een volgend dubbellemma gloren in deze tekst, als het dat daadwerkelijk is. In de voorlaatste alinea schrijf je: “Maar deze onderscheidingen komen niet overeen met de werkelijkheid van het taalgebruik.” Oftewel ‘onderscheiding’ in (ongeveer?) dezelfde betekenis als onderscheid. Maar is dat wel een erkende betekenis van ‘onderscheiding’? Ik vond het in een van de bronnen die ik snel even raadpleegde op internet wel vermeld, maar dan diep weggestopt als betekenis nummer 13. De online Van Dale komt maar tot drie betekenissen, en daar zit die van onderscheid niet bij.
    Ik denk je gebruik van ‘onderscheidingen’ wel te begrijpen. Het zou anders ‘onderscheiden’ zijn, maar kennen we dat woord in het meervoud? Ik denk van wel, maar het heeft iets vreemds, mogelijk door het feit dat onderscheiden tevens een werkwoord is. Enigszins verwarringscheppend.

    Beantwoorden
    • Jan Renkema zegt

      11 november 2021 om 09:08

      Dank voor je observatie! Ik gebruik ‘onderscheidingen’ inderdaad als meervoud van ‘onderscheid’.

      Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jonathan Griffioen • Abnormale kinderen

Ja, Rutger Kopland is blauw.
M. Vasalis is blauwer,
veel blauwer, rode grond met blauwe
bergen. Kopland is grijzer, ik zag nooit
grijzer blauw.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PEINTURE

Bij het schilderen van een appeltje sneed hij zich in de vinger

Bron: Barbarber, maart 1968

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1838 Henri Moltzer
sterfdag
1986 Willem Pée
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d