• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Marokkaanse tong-acrobatiek

2 december 2021 door Marc van Oostendorp Reageer

Marokkanen zeggen helemaal niet meer sj dan andere Nederlanders. Sterker nog, het lijkt erop dat ze juist minder sj zeggen. Dat zijn verrassende resultaten, in een nieuw artikel in Nederlandse Taalkunde.

Het verschil tussen s en sj zit in de positie van de tong: bij beide klanken houd je de voorkant omhoog zodat er boven in de mond, bij het harde verhemelte een vernauwing ontstaat. De lucht die er door moet, gaat daardoor suizen, dat is wat je hoort. Bij de s zit de vernauwing wat meer naar voren in de mond dan bij de sj – zie de video hierboven.

Shit

Nu is zo’n verschil natuurlijk niet absoluut. Als de absolute s een punt zou zijn op het harde verhemelte en de absolute sj een ander punt, dan kon je je tong ook op alle punten zetten op de lijn tussen deze twee uitersten. En dat doen sprekers ook: ze maken geen s of geen sj, maar altijd iets ertussen in. Het eigenaardige van het menselijke brein is vervolgens dat het, in ieder geval als het om taalklanken gaat, die verschillen negeert: we horen een s of een sj en niet iets ertussenin.

Nu zeggen Nederlanders gemiddeld genomen de s relatief ver naar achteren. Buitenlanders hebben daardoor soms de neiging om een sj te horen waar wij een s zeggen. Dat is bijvoorbeeld een bekend kenmerk van het Nederlanse accent: shit zeggen tegen sit (ik schreef daar eerder over).

Overdreven

Maar tegelijkertijd heerst, ook in de taalkundige literatuur, de opvatting dat Marokkaanse Nederlanders nóg meer sj zeggen. En dat blijkt nu helemaal niet uit de nieuwe experimenten. De Marokkanen zeiden hun s zelfs gemiddeld wat meer naar voren. Ook een andere gedachte wordt door deze experimenten niet gesteund: er wordt wel gedacht dt jonge Marokkanen die s naar achter trekken om te laten horen wie ze zijn, maar in dit geval vertoonden ze juist meer variatie in waar ze hun tong precies zetten dan andere Nederlanders.

De auteurs geven een aantal verklaringen voor waarom hun resultaten verschillen van eerdere bevindingen. Zo wijzen ze erop dat uit eerder onderzoek blijkt dat Marokkaanse jongeren hun s vooral onder elkaar gebruiken, in een bepaalde sfeer – en die sfeer werd niet nagebootst in het fonetisch laboratorium.

Ze gaan wat minder in op de mogelijkheid dat de Marokkaanse sprekers misschien zelfs in het experiment hun best deden hun tong wat meer naar voren te plaatsen om ‘netter’ te praten. Of, iets ingewikkelder, dat de eerdere generaties juist hun best deden om ‘Nederlands’ te spreken door hun tong naar achteren te trekken, en daarbij overdreven, en dat ze precies daardoor sjtraat tot ’typisch’ Nederlands maakten.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: fonologie, taalwetenschap

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Kees Spiering • Met schone lei

We zijn zo gezin als ’t maar kan —
toch loopt ze ver van mij. Verdriet
verslijt ze als kledij. Ons ontgaat
dat het kind geen capuchon draagt

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PEINTURE

Bij het schilderen van een appeltje sneed hij zich in de vinger

Bron: Barbarber, maart 1968

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1838 Henri Moltzer
sterfdag
1986 Willem Pée
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d