• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Pap als oerwoord

1 juni 2022 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Bron: Wikimedia

Dat de vorm van het woord kukeleku niet helemaal toevallig is, kan een kind bedenken – al leert zo’n kind als ze acht is al dat er andere talen zijn waarin nét een wat ander woord hetzelfde geluid weergeeft. Maar hoe zit het met pap?

Ook het feit dat dit woord met pa begint, is misschien niet helemaal toevallig. Dat beweert de Hongkongse onderzoeker Ian Joo in een nieuw artikel in het tijdschrift Linguistics. Joo onderzocht in een representatieve selectie van 66 talen van over de hele wereld wat de naam is van het ‘hoofdvoedsel’ – dingen zoals brood, rijst, aardappel. Wat bleek? Die woorden beginnen opvallend vaak met een lipklank zoals p of m en ook opvallend vaak met een klinker waarbij je je mond wijd opendoet, een lage klinker. Het woord voor gekookt graan in het Koreaans? Bab. Voor cassave in het Guarani zoals gesproken in Paraguay? Madnio. Voor vlees in het Mongools? Max.

Hoe de onderzoeker precies bepaalde wat het hoofdvoedsel was in een bepaalde cultuur, is me niet helemaal duidelijk. Hij ging geloof ik vooral af op wat talige informatie vertelde. Brood (pan) is niet het belangrijkste onderdeel van de Spaanse keuken, maar omdat veel uitdrukkingen toch gaan over brood (nacer con un pan debajo del brazo ‘geboren zijn met een brood onder de arm’) is daarvoor gekozen.

Volgens dat criterium lijkt pap me een redelijke kandidaat voor Nederlands hoofdvoedsel: hij kan geen pap meer zeggen, zij lust er wel pap van, de krenten in de pap. Brood begint natuurlijk ook met een b en de klinker is ook nog redelijk laag, dus het doet minstens ook een beetje mee. Net als voedsel zoals patat en pasta dat we elders geleend hebben, uit culturen waar dat dan weer hoofdvoedsel is.

Wat is de verklaring voor deze overeenkomst? Misschien, zegt Joo, heeft het te maken dat mama, papa enz. veel voorkomende kinderwoorden zijn: ze zijn gemakkelijk te maken, je sluit (m, p) en opent je mond (a). Dat is ook de reden waarom mama en papa wereldwijd favoriete woorden zijn om ouders aan te duiden. Maar bij hoofdvoedsel komt er nog bij dat lipklanken vaak worden geassocieerd met zachtheid – en in veel culturen is hoofdvoedsel zacht. Net als pap.

Ik kan me nog een verklaring voorstellen, en dat is dat precies de beweging die je bij pa maakt, de beweging is van het eten; mond dicht, mond open. En, zoals in het geval van pap, daarna je mond weer dicht.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht Tags: klanknabootsing, klanksymboliek, onomatopee, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Robert Kruzdlo zegt

    2 juni 2022 om 21:10

    Hier in Spanje hoor ik voor 90 % ‘Papi y Mami’ Tapas is het woord, voor voedsel, dat het meeste wordt gebruikt.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De wenschen

Naauwlijks vraagt hy geld en goed,
Of hy zwemt in overvloed.
Straks begeert hy vrouwenmin:
Hy verzadigt zich daar in.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

In de juniavond was het dorp leeg,
uilen zoefden over,
iedere rieten pyramide zweeg.
 

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

15 juni 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

14 juni 2025

➔ Lees meer
14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1834 Jan ten Brink
sterfdag
2020 Hans Ekkel
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d