• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Hoe sluit jij je kinderen uit?

9 oktober 2022 door Eline Zenner Reageer

Vincent van Gogh, Gezin aan tafel

1993. “Non, il ne faut pas dire son nom. S’il ne vient pas, elle sera deçue.” Uit m’n vel van frustratie sprong ik. Het was kristalhelder dat zich een gesprek voltrok waar ik niet van op de hoogte mocht zijn en dat dus per definitie interessant moest zijn. Het was even helder dat er met opzet een taal werd gehanteerd die ik niet beheerste om mij uit dat gesprek te houden. Hoe ik ook verzocht om Nederlands te praten – beleefd, smekend, boos, wanhopig – het mocht niet baten. Mijn moeder, oudere broer en oudere zus hanteerden geregeld het Frans om gesprekken te hebben waar ik niet aan mocht deelnemen terwijl ik me wel in dezelfde ruimte bevond.

2016. “I know we promised, but he’s clearly too tired to stay up.” Uit z’n vel van frustratie springt hij. Mijn vierjarige zoon heeft helemaal door dat z’n vader en ik iets aan het bespreken zijn dat hem aanbelangt, maar waarvan we niet willen dat hij kan meeluisteren. Ik doe zelf wat ik zo haatte, en doe het geregeld. In het Engels wel, want dat is voor mijn generatie de meer logische tweede taal.

2022. “Plus d’écran aujourd’hui, non?” De houdbaarheidsdatum van het Engels als geheimtaal bleek beperkt in ons huishouden. Zoonlief gaf al snel te kennen dat hij toch ook gewoon Engels spreekt, en dus lekker kan meevolgen. Als oplossing gooien we nu af en toe wat gebroken Frans naar elkaar om toch – eventjes maar – boven de hoofden van de kinderen te kunnen spreken.

Een van de families van een eettafelonderzoek dat we uitvoeren aan KU Leuven hanteert ook Engels als geheimtaal. Een kleine onwetenschappelijke rondvraag die ik de laatste dagen pleegde, bevestigt mee dat mijn man en ik zeker niet de enige onverlaten zijn in het Vlaamse landschap die onze kindertjes uitsluiten van onze gesprekken door een taal te hanteren die ze niet beheersen. Een vlag vinden die de lading dekt van het fenomeen, is wat minder eenvoudig.

Geheimtaal gebruikte ik hierboven. De term is van toepassing als we die in navolging van pionier Moormann rekkelijk definiëren als “alle talen die een bepaalde groep mensen onderling gebruikt opdat mensen buiten de groep hen niet begrijpen”. Vaker zie je toch dat geheimtaal als term beperkt wordt tot talen die specifiek ontworpen zijn door en zo in gebruik beperkt blijven tot een bepaalde groep. De groep vertrekt vaak vanuit een bestaande taal, maar creëert, past aan, stelt bij. Wie ooit een inleiding tot de taalkunde kreeg, denkt nu welllicht spontaan aan het Bargoens, de ‘dieventaal’ die Moormann rond 1930 met zo veel zorg voor het Nederlands in kaart bracht. Argot was aanvankelijk een bijna-synoniem voor Bargoens, maar verwijst intussen ruimer naar groepstalen die lexicaal en grammaticaal afwijken van de standaardtaal, denk aan Frans fric ‘geld’. Alweer staat het idee van afwijking centraal in de definitie. Cryptolect roept dat idee nog veel sterker op.

Geheimtaal, argot, cryptolect. Het zijn termen die je eerder aan kinderen doen denken dan aan hun ouders. Geheimschrift, ontcijferwielen, de p-taal (ipik hepeb zepe nopog lapang apals epexpepert bepeheepeerst), uitwisbare inkt. Vlaamse ouders die aan de eettafel Frans of Engels spreken, het lijkt toch nog net wat anders. Hoewel. Lekker stiekem doen, daar komt het uiteindelijk toch gewoon op neer.

Verder lezen?

  • J.G.M. Moormann. 2002. De geheimtalen, oorspronkelijk gepubliceerd in 1932/1934. Heruitgave onder redactie van Nicoline van der Sijs. Amsterdam / Antwerpen: L.J. Veen. Vrij te raadplegen via dbnl.
  • Zenner, Eline, Dorien Van De Mieroop. 2019. The (near) absence of English in Flemish dinner table conversations. Applied Linguistics Review.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Engels, Frans, meertaligheid, taalkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

René Smeets • Miljardenmeppers

Het is een goed moment om in te stappen
zei mijn private banker.
De beurzen stonden wel al hoog
maar alles liet geloven
dat het nog hoger kon.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PARKEREN

Met glazen ogen staan zij zij
aan zij te wachten voor de huizen,
soms start één schor en stottert weg.

Bron: datering: omstreeks 1967; in Een schrijvende partikulier, postuum verschenen, 1982

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1878 Jan Knuttel
➔ Neerlandicikalender

Media

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d