• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Achtergrondzangerettes 

1 juni 2023 door Roland de Bonth 7 Reacties

Achter het achtervoegsel 30

The Ronettes, vernoemd naar Veronica ‘Ronnie’ Bennett [via Wikimedia Commons]

De Queen of Rock and Soul is niet meer: deze week werd bekend dat Tina Turner – de artiestennaam van Anna Mae Bullock – op 24 mei 2023 in het Zwitserse Küsnacht was overleden. Grote kans dat de necrologie van de 83-jarige rockdiva al geruime tijd op de planken lag. NRC pakte in elk geval al op dezelfde dag direct uit met een twee pagina’s tellend artikel waarin haar indrukwekkende carrière uitvoerig uit de doeken werd gedaan. 

Haar comeback na de turbulente periode met haar toenmalige echtgenoot Ike Turner heb ik als tiener bewust meegemaakt. Ik was zestien toen haar versie van Al Green’s Let’s stay together in 1983 een wereldhit werd. De necrologie die Henk van Gelder over haar schreef heb ik dan met belangstelling gelezen. En dat is maar goed ook want halverwege het stuk las ik het volgende: 

Allengs bouwde Ike Turner zijn Kings of Rhythm uit tot een showorkest met Tina als belangrijkste blikvanger en drie achtergrondzangeressen die hij The Ikettes noemde. 

Bij het lezen van de naam The Ikettes ging mijn hart als vanzelf sneller kloppen. Ike Turner had achter zijn voornaam de uitgang -ette en een meervouds-s geplakt om het damestrio aan te duiden. 

Ook anderen was de naam opgevallen: op Twitter vroeg Erwin Wijman mij of ik deze naam ook gesignaleerd had. De tweet werd ook opgepikt door Wouter van der Land die zich afvroeg of de bandnaam misschien geïnspireerd was op The Marvelettes. Die Amerikaanse meiden-zanggroep heette eerst The Marvels, maar Motown-baas Berry Gordy wijzigde de naam in 1961 naar The Marvelettes. Rond dezelfde tijd – januari 1962 – veranderen twee zussen en een nicht de naam van hun New Yorkse meidengroep in The Ronettes. De naam is afgeleid van de bijnaam van een van de leden: Veronica ‘Ronnie’ Bennett

The Ikettes ontstonden in 1960 en waren er dus eerder dan The Marvelettes en The Ronettes. Toch was Ike niet de eerste die een bandnaam op -ettes had bedacht. Oorspronkelijk heetten The Ikettes namelijk de Artettes. Zij waren namelijk de achtergrondzangeressen van Artur Lassiter. En vóór Ike boekte Ray Charles al in de jaren vijftig successen met zijn achtergrondtrio The Raelettes. Het is niet moeilijk om in die naam de voornaam Ray te ontwaren. Daarmee lijken Ikes inspiratiebronnen duidelijk. Nog ouder schijnen The Chordettes te zijn; de band zelf is opgericht in 1946 maar het is onduidelijk wanneer die vier vrouwen deze naam precies hebben aangenomen.

De overeenkomst tussen de tot nu toe genoemde bands is dat ze alle bestaan uit vrouwen. Logisch, want dat is een van de betekenissen die het achtervoegsel -ette heeft. Het geeft aan dat het om een vrouw gaat – denk aan majorette, misdienette.

Ik ben niet de enige die geinteresseerd (geobsedeerd?) is door het suffix -ette. Bij mijn speurtocht naar andere zangformaties waarvan de naam op -ettes eindigt, stuitte ik op internet op een post van iemand met de naam SerialBeggar. Hij was al een paar decennia op zoek naar zulke bandnamen. Zelf had hij als laatste de Surfragettes ontdekt. Deze vierkoppige Canadese vrouwenband is opgericht in 2015 en speelt een mix van psychedelische rock en surfmuziek. De naam is prachtig: het bevat een knipoog naar de suffragettes, ‘(met name) vrouwen die aan het begin van de 20e eeuw streden voor vrouwenkiesrecht’, maar verwijst ook naar de surfmuziek en de meidengroepen uit de jaren 60.

Op de vraag van de SerialBeggar naar andere bandnamen volgen tal van reacties. Lezers van zijn vraag komen met de volgende namen aanzetten: Noisettes (2003-nu), The Pipettes (2003-nu), The Du-Ettes (1963-1966), The Clickettes (1959-1960), The Shamettes (1966-1968), Beatle-ettes (1964), The Yacht Rock-ettes (2019-nu), K-C-Ettes (1963-1964), The Raveonettes (1998-nu) en The Fondettes (1964).

De zoekfunctie van Spotify levert in een oogwenk nog tal van andere artiestennamen op: The Rubettes (1973-1979), The Tone-ettes (2014), The Jive-ettes (1973), The Tony Benn-ettes (2019), The Hershey-Ettes (2011), The Will-Ettes (1962), Vince Howard & The Vin-ettes (1963), The Ape-Ettes (2017). De fraaiste en eenvoudigste naam die ik tegen ben gekomen, is The Ettes, “een hip garagepoptrio uit New York” dat “swingende sixtiesliedjes” maakt en die omlijst “met een opwindende muur van geluid”, aldus de aanprijzing op Paradiso.nl. De band is opgericht in 2004 en nog steeds actief.

Wie denkt dat alleen in het buitenland bandnamen op -ettes zijn bedacht heeft het mis. Enkele maanden geleden bracht de Amsterdamse DJ en producer Mason, de artiestennaam van Iason Chronis, de singel Are You Ready uit, waarin hij ouderwetse disco combineert met housemuziek. Hij wordt daarbij begeleid door drie zangeressen die hun naam ontleend hebben aan Mason: The Masonettes. En daarmee sluiten zij aan bij een traditie die lang geleden startte met Ray Charles, Ike Turner en Ronnie Bennett.

Nieuwsgierig geworden naar de muziek van deze bands? Luister dan naar deze playlist die ik op Spotify heb aangemaakt.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: -ette

Lees Interacties

Reacties

  1. jandeputter zegt

    1 juni 2023 om 09:44

    Nergens suggereert het achtervoegsel -ettes meer dan als het gecombineerd wordt met een voornaam. Het verhaal gaat dat Ray Charles kwam met de naam the Raelettes, “the name supposedly a not-so-subtle reference to Charles’ infamous infidelities — that is, they had to “let Ray.” (allmusic). The Raelettes waren het eerst te horen op ‘drown in my own tears’, ze breken door aan het eind van het nummer. Een magisch moment in de muziekgeschiedenis: voor het eerst waren achtergrondzangeressen te horen waar wij nu zo vertrouwd mee zijn. “The Raelettes deftly navigated the tightrope separating the sacred and the profane, infusing their gospel-inspired call-and-response vocals with a powerful eroticism that vaulted Charles to new levels of commercial and creative triumph.” Op een B-kantje mocht Raelette Mary Ann Fisher de essentiële vraag stellen: “What kind of man are you”.
    Het achtervoegsel -ettes bij een groep suggereert dat ze een dynamische, zeg maar opwindende relatie aangaan met de zanger of zangeres, waar ze naar vernoemd zijn. -ettes zijn dus veel meer dan achtergrondzangeressen.

    Beantwoorden
    • Roland de Bonth zegt

      1 juni 2023 om 21:34

      Dank voor deze aanvulling. De -ettes die worden voorafgegaan door een voornaam zijn inderdaad meer dan louter achtergrondzangeressen, zoals video’s op YouTube laten zien.

      Beantwoorden
  2. Marc Kregting zegt

    1 juni 2023 om 10:37

    Mag ik ook herinneren aan de verbijsterende “Claudettes” (of “Clodettes”) die Claude François omzwermden? Bijv. hier in actie: https://www.youtube.com/watch?v=HkVhN64dyd8. Inspiratie hiervoor zou François overigens hebben gehaald bij Otis Redding.

    Beantwoorden
    • Roland de Bonth zegt

      1 juni 2023 om 21:35

      Dank voor het doorgeven van deze bijzondere groep. Ook de clip heb ik met belangstelling (verbijstering) bekeken.

      Beantwoorden
    • erik+harteveld zegt

      4 juni 2023 om 13:02

      Ja, prachtig de Claudettes. In commentaar bij de clip staat dat het Claude te prijzen valt dat hij zich omringt met vrouwen die groter zijn dan hij is.

      Beantwoorden
  3. Marc Kregting zegt

    1 juni 2023 om 19:55

    En in de jaren zeventig bij de Nederlandse band Gruppo Sportivo werden de zangeressen Josée van Iersel en Meike Touw ook wel de Gruppettes genoemd.

    Beantwoorden
  4. Jona Lendering zegt

    2 juni 2023 om 07:02

    De Maisonettes zijn hier interessant omdat het de naam is van de volledige band, die, zo te zien, bestond uit twee dames en drie heren.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Maarten van der Graaff • Peiskam

ik zit met kruimels op mijn jas in de stiltecoupé
ik word morsiger ik weet iets van poëzie
de forenzen zien het morsige in mij
ik ruik naaldbomen ik ruik potgrond

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ARS POETICA

Waar puin ligt en een oude fiets
keerde mijn schoen een kistje om,
ik keerde op mijn schreden,
keerde het om, ik dacht misschien
ligt het toch liever andersom.

Bron: Het Zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1962 Joseph Endepols
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d