Voor degene die vindt dat ik hier de laatste tijd zoveel over politiek schrijf: maak je borst maar nat. Er is nu even weinig dat belangijker is in het wetenschappelijk bedrijf. De coalitiepartners hebben in hun regeerakkoord opgeschreven dat ze ongeveer een miljard euro willen bezuinigen op het hoger onderwijs. Een miljard!
Eerder deze week kwam WO in Actie bij elkaar, onder de bezielende leiding van Rens Bod, en daar merkte iemand op dat dit gelijk staat aan het sluiten van een grote universiteit. De UvA! riep iemand, en toen werd het stil, want we beseften: als je dat voor de grap voorstelt, komt er allicht dadelijk iemand op het idee dat het helemaal geen slecht idee is om die linkse woke oproerkraaiers een lesje te leren.
Verzwijgen
Er werden meer zorgelijke verhalen gedeeld. In bepaalde bestuurlijke kringen schijnt de naam van Rita Verdonk te circuleren als kandidaat minister van OCW. Als dát waar is, gaan we nog willen dat we allemaal wegbezuinigd worden. Ook vertelde iemand dat bestuurder op diens universiteit al bezig zijn deze bezuinigingen voor te bereiden: wat kan er weg? Want aan sommige universiteiten vinden bestuurders het gemakkelijker om het mes te steken in hun eigen academische instelling dan om met hun personeel te protesteren: de universitaire cultuur dat bestuurders vooral omhoog kijken, naar nóg hogere bestuurders, en veel minder naar de mensen die ze besturen, daar gaan we ook nog veel lol aan beleven.
En ja, wij als Neerlandistiek en als neerlandistiek kunnen nu natuurlijk opportunistisch meebuigen, er komen immers ook tijden aan waarin het Nederlands belangrijk wordt in het hoger onderwijs. Maar wat is de waarde daarvan als je zou moeten verzwijgen wat je echt voor waar en voor belangrijk houdt?
De moeite waard
De vorige keer dat WO in Actie kwam – heel succesvol overigens – ging het over zaken als het verlagen van de absurde werkdruk en het inhalen van een aantal tekorten. Nu gaat het als we niet uitkijken over het voortbestaan van hele takken van de wetenschap. Wat Halbe Zijlstra heeft gedaan voor de kunsten – hele takken met de grond gelijk maken – zou nu weleens met de wetenschap kunnen gebeuren. Dan kan ik in Neerlandistiek schrijven wat ik wil over grappige nieuwe woorden, bestudeerd zullen ze niet meer worden.
Er komen, kortom, interessante tijden aan.
Het lijkt me allemaal geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Het zijn goede tijden waarin je kunt strijden om belangrijke dingen te behouden, zoals het vaak o zo lastige en vuile maar toch ook vaak zo mooie gezamenlijke project van de mensheid – de eeuwige zoektocht naar hoe de werkelijkheid nu eigenlijk in elkaar zit. Een groep als WO in Actie is in veel opzichten interessanter dan menige onderzoeksgroep, het zijn mensen die verder durven te kijken dan de volgende onderzoeksaanvraag en die niet bang zijn hun nek uit te steken. Er zitten hoogleraren bij, en studenten. Samen willen ze dit najaar de strijd aanbinden. Dat wordt spannend en natúúrlijk zou het beter zijn als het allemaal niet hoefde. Maar het is ook werkelijk de moeite waard.
Sluit je aan!
Juist Neerlandistiek (ik bedoel de website) kan nu belangrijk zijn omdat het mensen toont hoe wetenschap werkt en dat het belangrijk is. Want dat is natuurlijk een van de reden waarom het kabinet erop bezuinigen kan: mensen weten niet goed wat ze aan de wetenschap hebben. Onbekend maakt onbemind maakt het makkelijk bezuinigen. Zo simpel is het.
En daar moet ook WOinActie eens over nadenken. Want met alleen opkomen voor de universiteiten is zinvol op de korte termijn, maar neemt de diepste oorzaak niet weg.
Een van de plannen van WO in Actie is dit najaar een ‘wetenschapsfestival’ te organiseren, en op andere manieren in discussie te gaan. Ik maak me overigens weinig illusies dat bepaalde kiezers zitten te wachten op demonstraties van ‘hoe de wetenschap werkt’.
Ook moet denk ik begrepen worden dat het hier gaat over ‘wetenschappelijk ONDERWIJS in actie’, en niet zozeer ‘de wetenschap in actie’; en dat onderwijs speelt zich in georganiseerd verband natuurlijk wel vooral op de universiteiten af.
Alle steun vanuit het Zuiden. Hoe kunnen politici nu menen dat er bespaard en gekort moet worden op hoger onderwijs en vaststellen dat ze de juiste “profielen” niet vinden? Maar ja, Geert Milders vindt natuurlijk dat die intellectuelen op hun hoge morele heuveltjes teveel aandacht opeisen en niet weten wat leeft bij boeren en burgers. Zou het? Als men toegeeft aan de druk en bijvoorbeeld De Wereld Draait Doorrr Universiteit van het scherm haalt, dan is dat een groot verlies voor het maatschappelijke leven. De anti-intellectuele en antiwetenschappelijke houding van politici en journalisten heeft natuurlijk gevolgen, helaas.
Actie !!!
Ik hou niet van uitroeptekens. Ook niet van uitroeptekens in titels zoals in het jongste boek van mevrouw Gül.
Vroeger hoorde je en las je nog wel iets over het idee “education permanente”. Dit idee is thans nogal weggeëbd. Zij het niet bij de heer Lendering. Ik bezoek zijn site, en ook de site Neerlandistiek, om voortdurend bijgespijkerd te worden. Universiteiten dienen ook lieden op te leiden die geïnteresseerde leken blijven onderwijzen.
Jammer genoeg zijn er op tv weinig educatieve programma’s. En als ze er zijn, dan worden ze gedrenkt in een al te populistisch kleffe saus. Alsof geïnteresseerde leken kleine kinderen zijn. Vergelijk het tv-programma Project Rembrandt. Zoefzoef, haha, niet moeilijk doen, haha, zoefzoef.
Onder de PVV-stemmers zijn er ook mensen met belangstelling voor oorlogen en slagvelden en voor Vaderlandsche Geschiedenis. Bezuinigen op universiteiten is al met al niet aardig voor zulke PVV-stemmers. En dat zou best wel eens goed uitgelegd kunnen worden.
Wetenschap, met name cultuurwetenschap, is van ons allemaal. Ook van PVV-stemmers, ook van Wilders en zelfs ook van Baudet met zijn Hegeliaanse uilen van Minerva. En ja, wetenschap is natuurlijk in de eerste plaats universitaire wetenschap. Maar ook wetenschap die op volwassen, voorname wijze wordt gepresenteerd en uitgelegd met bezonnen verdieping aan allerlei geïnteresseerde leken van elk pluimage.
Een terzijde. Goede, rustig gebrachte geschiedskunde is een redelijk tegengif tegen vele complotgeloofjes, al zul je hierbij enigszins op je knieën moeten zitten.
En wat betreft de sinistrofascistico cancelcultuur op universiteiten, zie:
https://kloptdatwel.nl/2024/06/05/de-discussie-die-niet-kon-plaatsvinden-op-de-uva-coyne-boudry-en-richardson-over-the-ideological-subversion-of-science/
.