Ik ben columnist geworden van het prachtige tijdschift M’ntaal, het ledenblad van de onvolprezen Nijmeegse studievereniging voor studenten Taalwetenschap, Intens. Dit is mijn debuut. (Ga ook Taalwetenschap studeren in Nijmegen en je krijgt alle volgende nummers van M’ntaal thuis.)
Het Nederlands is een onoverzienbare oceaan. Ik heb het gevoel dat ik de hele tijd op de uitkijk sta, en dan ineens blijkt er toch al een hele tijd iets te zien geweest te zijn dat ik nooit had opgemerkt.
Yappen bijvoorbeeld.
Ik weet zeker dat de meesten van jullie dat woord kennen, ik heb het namelijk al aan een paar collegezalen gevraagd, en overal gingen de meeste handen omhoog. Terwijl ik het alleen maar min of meer bij toeval was tegengekomen op het internet in mijn eeuwige speurtocht naar de laatste nieuwigheden in de taal, en op de website ze.nl die noch mij (grijze professor) noch jullie (levenslustige studenten) tot doelgroep lijkt te hebben: zo te zien richt de redactie zich eerder op eind-twintigers, bezig zich te settelen, kinderen te krijgen. Wat ik dan interessant vind: niemand kan mij uitleggen wat yappen nu precies is.
Ja, een vorm van kletsen, maar ik geloof dat het een vorm is die grijze professoren per definitie niet kennen, een vorm waar dus een apart woord voor nodig is, een woord waar net een wat andere gevoelswaarde achter zit dan aan kletsen, babbelen, keuvelen, smiespelen, snateren, jabbelen, kouten, leuteren, lullen, kwetteren of al die andere woorden die het Nederlands ook al had toen ik nog niet grijs was en die trouwens allemaal ook hun eigen, nauwelijks precies te beschrijven gevoelswaarde hebben. Dat we zoveel woorden hebben voor die ene activiteit is trouwens ook al heel wonderlijk.
Die onvatbaarheid van woorden is iets waarover ik graag mag nadenken. Waar semantici hebben laten zien dat je de betekenis van zinnen vrij precies kunt uitrekenen als je weet wat de woorden betekenen en begrijpt in wat voor syntactische structuur ze staan, is de betekenis van woorden zelf als we eerlijk zijn vaak een raadsel.
Zoals ook de geschiedenis van een woord al snel ongrijpbaar wordt. Ga maar na: kende je dit woord vijf jaar geleden ook al? Voor de meesten van jullie waarschijnlijk niet. Dus dan zou je kunnen verwachten dat je je nog herinnert wanneer en van wie je dat woord ooit hebt geleerd. En ik durf toch te voorspellen dat vrijwel niemand van jullie dat nog weet. Je hebt het ergens opgepikt, van iemand, maar van wie? En hoe kreeg je die specifieke gevoelswaarde erbij zonder dat iemand je die expliciet heeft uitgelegd?
Je zou er wanhopig van kunnen worden: er zijn allerlei aspecten van taal waar we nog maar zo weinig van begrijpen!
Yappen?
Ken ik niet. Maar doe ik misschien wel.
Anyway, de Linda, dat blaadje van het familiebedrijf De Mol, geeft enige nadere uitleg:
https://www.linda.nl/meiden/meiden-reallife/queen-overthinking-yapping-oplossing-tiktok/
Maar slaat de Linda hier de spijker enigszins op de kop?
Wat ik mis, is tv-cabaret zoals Koefnoen dat nieuwe begrippen mangelend behandelt.
In elk geval, yappen is geen jappen. Kleindochter is thans in de ban van Japan.
Modes komen, modes gaan maar mode zal altijd blijven bestaan. Weet je wel.
Uitspraak van yappen? Op zijn Engels?
Lang leve de Linda!
Het artikeltje laat duidelijk zien: woorden krijgen hun betekenis in de context, talig en niet-talig!
Dacht er de tegenhanger van yup in te herkennen; young agricultural professional. Of zit ik nou juist te yappen?
Yappen? Interessant is verder dat dit woord “blaffen” betekent in het Engels, vooral als het om a klein hondje gaat…
Is het niet weer een ‘klassiek’ geval van een Engels leenwoord (‘yap’ staat al in de Van Dale Engels – Nederlands) waarvoor inderdaad tal van Nederlandse alternatieven zijn die dezelfde lading ook goed kunnen dekken, maar dat door het Engels opeens dat aura van onvatbaarheid én hipheid krijgt?
Yappen lijkt me overgewaaid uit Amerika. YAP, YAP, YAP… Zoiets als mondbewegen zonder iets te zeggen, loze praat dus.
Ik ben het jaren geleden tegengekomen in het boek “Wheels” van Arthur Hailey waarin een van de hoofdpersonen wordt ‘ondervraagd’ door criminelen en daarbij met zijn handen aan de tafel wordt gespijkerd. De zin was: “He ain’t yapping loud enough. Try to hit bone next time.”
De uitleg in de Linda lijkt me heel goed!
In de Nederlandstalige Wiktionary staat het woord (nog) niet; op onderstaande Duitse website schrijft men dat het pas dit jaar meer verspreid voorkomt en kandidaat is voor jeugdwoord van het jaar.
Ik neem aan dat het uit het Engels is overgenomen – wat door de ‘y’ voor de hand ligt. Naar de uitspraak in het Nederlands – ‘jappen’, of misschien toch ‘jeppen’ ? – kan ik slechts raden.
In elk geval komt de Linda-uitleg goed overeen met de tweede betekenis in de Engelse Wiktionary:
1. (intransitive) Of a small dog, to bark.
2. (intransitive, slang) To talk, especially excessively; to chatter.
Voorbeeld: You’re always yapping, I wish you’d shut up.
3. (transitive, slang) To rob or steal from (someone).
https://www.giga.de/artikel/yappen-was-bedeutet-das-tiktok-instagram-co./
Hoofdzakelijk gezwezel? .. waarschijnlijk wel.
Maar ik waag een poging: misschien een fonetische variant op amerikaans ‘yep’ , een beamende variatie op ‘yes’. Dan vooral in trek bij personen die in een conversatie graag altijd positief willen reageren, dus beamend.
Yappen (in het Nederlands het homofoon van Jappen) is via TikTok in Nederland terechtgekomen. ‘He yappin’ bro’ (of iets in die trend) wordt daar soms gebruikt om aan te geven dat iemand onzin uitkraamt. Interessant genoeg wordt ‘yappen/yapping’ veel vaker gebruikt om aan te geven dat iemand keuvelt of monoloogt. Of iets feitelijk is of niet, wordt daarbij vrijwel altijd buitenwege gelaten.
Enkele voorbeelden met uitspraak en antwoord:
‘McDonald’s is ongezond’ – ‘’ -> Dit is (op TikTok) een uitspraak waarop geen specifieke reactie te verwachten is
‘McDonald’s is gezond’ – ‘’Bullshit’’ -> Door het woord ‘Bullshit’ wordt de objectieve waarheid van de uitspraak ‘McDonald’s is gezond’ in twijfel getrokken. ‘You’re yapping’ kan hier gebruikt worden, als een geüpdatete variant van ‘That’s cap’.
‘’McDonald’s is ongezond. Het bevat namelijk meer zout, vet en suiker dan het Voedingscentrum aanraad. Daarnaast heeft eten van McDonald’s vaak ongemerkt een hoge caloriedichtheid, en weinig vezels. Dat betekent dat er veel calorieën in hun eten zit, maar je er moeilijk een vol gevoel krijgt. Je eet er dus gauw te veel van. – ‘’You’re yapping bro ’’ -> Hiermee wordt niet de objectiviteit van de uitspraak in twijfel getrokken, het is vooral een commentaar op de lengte van de uitspraak. Zie ook: ‘It ain’t that deep’.
Als ik zo een artikel over nieuwe woorden in de Nederlandse taal lees, moet ik direct denken aan de Oostenrijks-Britse filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951). Hoe zou de auteur van de Tractatus hierop reageren? Met afgrijzen waarschijnlijk.
In de film The longest day (1962) komt de zin voor “Don’t stand there yapping”. De strandcommandant zegt dit tegen een aantal soldaten die net geland zijn en die op het strand staan te lummelen. Hij wil de soldaten zo snel mogelijk van het strand krijgen.
Het lijkt een onomatopee. Uit Twentse context ken ik, van bijna een halve eeuw geleden al, het vergelijkbare ‘jeppen’: er was een oude vrouw die vaak onophoudelijk sprak, kennelijk zonder interesse in een antwoord ook, en mijn moeder noemde haar Jepjep, vanwege het jeppen, dus.
Meer dan “kletsen, babbelen, keuvelen, smiespelen, snateren, jabbelen, kouten, leuteren, lullen, kwetteren of al die andere woorden” lijkt de stam van ‘jeppen’ of ‘yappen’ een klanknabootsing. Vergelijk ook ‘kwekken’. Zeg maar eens snel achtereen kwek-kwek-kwek-kwek of yap-yap-yap-yap-yap / jep-jep-jep-jep-jep-jep: dat klinkt toch precies als het inhoudsloos gekwater dat ‘yappen’ wil aanduiden, al heeft ‘yapping’ heden toch ook wel een positieve connotatie, dunkt mij, meer in lijn met kletsen of vrolijk babbelen.
Ha-ha-ha, honey, you’re tearin’ me up on this telephone
I swear, I don’t know what in the world I’m gonna do with you
You yap, and yap, and yap, and yap, and yap,
– van: https://genius.com/Jerry-lee-lewis-chantilly-lace-lyrics