Langzaam beginnen de stofwolken neer te dwarrelen. De medewerkers van de geesteswetenschappelijke faculteit in Leiden kregen gisteren een mail met deels geruststellend nieuws. Er waren her en der enkele tientallen miljoenen euro’s gevonden, en daardoor zouden veel talenstudies kunnen blijven bestaan: Frans en Duits, bijvoorbeeld, maar ook de talen uit het Midden Oosten.
De enige taal die nu concreet met sluiten bedreigd wordt in Leiden is Italiaans – een taal die er altijd is bestudeerd, en sinds 1920 een eigen studie had.
Ook in Utrecht zijn er alle tekenen dat men er bezig is om de opleiding in die taal te sluiten. Alleen in Amsterdam blijft er dan nog een zeer beperkte opleiding ‘Italiëstudies’ over, die eigenlijk geen volwaardige opleiding tot italianist kan heten, bijvoorbeeld omdat slechts een beperkt aantal vakken in het Italiaans wordt gegeven. (Ooit kon je ook in Nijmegen en Groningen Italiaans studeren, maar die opleidingen werden al in 2006 en 2012 gesloten.)
Solidariteit
Er worden dus over een paar jaar geen kenners van Italië en van het Italiaans meer opgeleid in Nederland. Een van de belangrijkste cultuurtalen van het continent, een taal van gastronomie, literatuur, filosofie, muziek, wetenschap en architectuur. Van een belangrijke handelspartner.
Ik durf best te beweren dat je Nederland niet goed kunt begrijpen zonder het Italiaans – een taal die P.C. Hooft en Constantijn Huygens beheersten. De taal van de Grand Tour. De taal van mensen die in aller eeuwen naar Nederland toe zijn gekomen. De taal van een land waarheen Nederlanders in alle eeuwen zijn getrokken om er zich te vergapen.
Ook als alle bezuinigingen verder zouden worden teruggetrokken en iedereen elkaar snikkend in de armen zou vallen, dan nóg zouden we de straat op moeten trekken voor het behoud van zo’n belangrijk cultuurelement. Taalonderwijs is een investering in cultureel kapitaal, internationale relaties en intellectuele diversiteit. Onderwijs van Europese talen is een investering in onderling begrip in een continent dat samenwerking meer dan ooit nodig heeft.
Er zullen her en der opgeluchte kreten geslaakt worden in allerlei talen dat ‘wij’ nu tenminste weer voor even gespaard zijn, maar ik hoop dat er voldoende solidariteit is. Dat mensen zullen opstaan tegen deze afbraak.
Groot gelijk heb je weer, Marc! In het bericht van het Leidse faculteitsbestuur staat bovendien dat de Faculteitsraad nog niet geraadpleegd is, dat het effect van de sluiting van Italiaans nog niet is doorgerekend, en dat de zusterfaculteiten niet zijn geraadpleegd om tot een zinnige inbedding van de expertise in dit vak te komen. Maar dat ze dat allemaal nog wel van plan zijn. Hou dan je ondoordachte plan nog even voor je, zou een weldenkend mens zeggen.
Beste professoren Sluiter en Van Oostendorp. Dank voor jullie woorden en steun omtrent Italiaans in Leiden. Het klopt dat er heel wat zaken hadden moeten gebeuren, vooraleer men publiekelijk ging verkondigen dat Italiaans zou worden geschrapt. Het maken van een berekening, advies vragen van Fr, het contacteren van de zusterfaculteiten. Maar misschien ook goed om te vermelden dat de opleiding zelf niet werd gehoord. Vanwege zwangerschapsverlof van de opleidingsvoorzitter zouden belangrijke meetings worden uitgesteld. Maar de besluitvorming is ondertussen al gebeurd. Wij voelen ons als opleiding gepasseerd en vinden dit hele proces ontransparant en uiterst oneerlijk. Zeker als je ziet dat vele andere opleidingen wel aan tafel zijn gaan zitten met het FB, de kans hebben gekregen om alternatieve voorstellen te presenteren en zo de sluiting van hun opleiding hebben weten te voorkomen.
Beste Carmen Van Den Bergh,
Wat een bijzonder oneerlijk proces, inderdaad. Dit zou niet moeten mogen. Ik studeerde zelf Italiaans in Leiden en ik hoop van harte dat er toch nog een oplossing komt.