Wat betekent ‘I love you’ in de Engelstalige wereld? En dan met name: wat betekent het om voor de eerste keer ‘I love you’ tegen iemand te zeggen? Er verscheen onlangs een artikel over in het vakblad Journal of Language and Sexuality.
De onderzoekers lazen een groot aantal discussies op internet, waaruit veel mensen dat ‘I love you’ niet beschouwen als zomaar een observatie over het eigen gevoelsleven, maar als een heuse daad. Je verandert er iets mee aan de wereld, iets wat je niet op dezelfde manier doet door bijvoorbeeld te zeggen ‘we love him’. De onderzoekers lazen tal van discussies op internet over die daad waaruit blijkt dat mensen eindeloos kunnen tobben over wanneer ze die daad precies moeten stellen, en hoe ze er precies op moeten antwoorden, bijvoorbeeld als ze ‘het niet voelen’.
In al die discussies is opvallend dat niemand het ooit heeft over de betekenis van love. Dat moet je kennelijk gewoon voelen. Dat is alleen al een bewijs dat de zin niet zomaar een observatie behelst over het eigen gevoelsleven. Het is de daad die je stelt: je luidt een nieuwe fase in de onderlinge verhoudingen aan. Eerder werd die gekenmerkt door onduidelijkheid en aftasten, en je nog niet helemaal verbinden, maar door die zin uit te spreken is dat ineens voorbij. Er zit een belofte in die zin, de ander kan je daar voortaan aan houden: ‘You said that you love me!’ Zinnen die letterlijk vrijwel hetzelfde betekenen (‘I like you’, ‘I have feelings for you’), hebben niet diezelfde implicaties.
Om al die redenen is het antwoord ook heel belangrijk. Eindeloos kunnen mensen daarover tobben: moet ik nu wel of niet ‘I love you, too’ zeggen. Moet ik dat onmiddellijk doen? Of moet ik juist onmiddellijk laten weten dat ik héél andere gevoelens heb? Zijn er manieren om een en ander in beraad te nemen? De titel van het artikel citeert een van de internetgebruikers die het zinnetje een ‘3-word ultimatum’ noemt: een van de resultaten van het zinnetje is dat beiden niet meer terug kunnen, er moet nu een keuze gemaakt worden.
Mij lijkt het interessant om dit alles ook eens te onderzoeken in het Nederlands. Ik moet toegeven dat ik al geruime tijd niet meer actief ben in deze tak van sport, en al helemaal niet in het Nederlands. Maar mijn gevoel zegt me dat ‘I love you’ naast de vertaling ‘Ik houd van jou’ ook een rol speelt, in de communicatie tussen twee moedertaalsprekers. Het zou mij wel interesseren wat het verschil tussen de twee nu precies is? Is ‘I love you’ omdat het in het Engels is wat minder serieus? Of omdat er zo ontzettend veel voorbeelden op het witte doek zijn juist serieuzer? Of zijn er verschillen bijvoorbeeld tussen sociale klassen, en hoe werkt dat dan als mensen uit verschillende klassen elkaar tegenkomen? Kan iemand afknappen omdat de ander ‘I love you’ zegt of juist ‘Ik houd van jou’?
Een van de magische eigenschappen van taal is dat ze de werkelijkheid kan veranderen. Wie onder de juiste omstandigheden zegt ‘Ik doop u Johanna Maria’ heeft een boreling een naam gegeven, wie zegt ‘Ik verklaar u man en man’, heeft de wettelijke status van een relatie veranderd. Maar daaraan vooraf gaat dat een van de twee tegen de ander een ultimatum van 3-woorden heeft gesteld, en de ander daarom heeft gezegd: ‘Ik ook van jou’.
In het Engels dat ik om me heen hoor, is “(I) love you”, en dan juist voor de tig-ste keer, een gespreksafsluiter onder familie en (hechte) vrienden — bv. aan de telefoon, of bij vertrek uit huis. Metadiscursief dus misschien idd wel indexicaal voor al de ‘grootse’ waarden die de auteurs noemen, maar in praxis, in die (frequente!) context een stuk minder beladen. Hier is een stukje uit het Call Friend corpus (telefoongesprekken tussen intimi) dat het mooi laat zien (het is, uiteraard, aan het einde van een telefoongesprek):
A: I love you daddy
B: love you too:::
A: bye-bye
B: bye-bye:::
Als goede tweetalige doe ik daar natuurlijk aan mee, maar in het Nederlands krijg ik het — in die context — m’n strot niet uit. (Wel eens geprobeerd binnen m’n tweetalige gezin, maar het ‘klopt’ pragmatisch simpelweg niet naar mijn Nederlandse taalgevoel). Het zou dus wel eens kunnen zijn dat de hele frase “I love you” inclusief de zwakkere pragmatische kracht (een alledaags taaldaadje in plaats van een TaalDaad!) die het hier heeft, in het Nederlands geimporteerd aan het raken is.
Ik zou me ook kunnen voorstellen dat die pragmatische verzwakking in die frequent ’tigste keer’ gespreksafsluitende context impact heeft op die TaalDaad wanneer het de eerste keer is. Er is een “plausible deniability” die lijkt te ontstaan: wanneer je gesprekspartner verstijft van schrik en je angstig aankijkt nadat je “I love you” zegt, vooral tegen het einde van een conversatie, _zou_ je kunnen vervolgen met “oh, that’s just my way of saying buh-bye” en er zonder al te veel gezichtsverlies vanaf kunnen komen.
Leuk onderwerp! Dank voor het delen, Marc!
Goede analyse! Je moet dan je Eerste Keer wel zo inrichten dat je het zegt wanneer iedereen al een jas aanheeft en anderszins aanstalten maakt om te vertrekken. Dat lijkt me nog best lastig.
‘Ik hou van jou’ kan heel verschillend geïnterpreteerd worden. Het gaat niet alleen om dat je het zegt maar ook hoe je het zegt. Tussen tieners wordt het vaak ook gebruikt tegenover vrienden. Wordt ook vaak gebruikt tegen familie. Vaak zeggen we het gewoon in het Nederlands of Engels. Nooit echt in een andere taal. Engels voelt ook minder intiem doordat de taal toch niet echt thuis voelt. Volgensmij word ‘ik hou van jou’ meer gezegd door de generaties heen.
Reactie van een groep leerlingen uit V5