• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een Duitsland en Europa die samen sterk zijn

16 mei 2025 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Consternatie op Mastodon, gisteren, naar aanleiding van een bericht bij de NOS over de oorlogsambities van kanselier Merz. Want wat schreef de Nederlandse Omroepstichting hierover:

“Kracht schrikt agressors af. Zwakte daarentegen nodigt agressors uit”, aldus Merz. “Ons doel is een Duitsland en Europa die samen zo sterk zijn dat we nooit onze wapens hoeven te gebruiken.”

Iemand had aan deze tekst een correctie aangebracht zoals hierboven: die werd dat en zijn werd is. Maar dat klinkt nog steeds niet zo goed.

Een deel van het probleem zit in het een vóór Duitsland. De enkelvoudige vorm kan dan goed zijn als je Duitsland en Europa samenleest: ‘een [Duitsland en Europa]’. Maar het is een beetje gewrongen je bent geneigd om een alleen met Duitsland samen te nemen. En dan kan dat enkelvoud juist weer niet, want dan zijn er twee dingen die samen sterk moeten zijn: een Duitsland aan de ene kant, en Europa aan de andere.

Alleen is in dat geval het gek dat Duitsland een lidwoord heeft, en Europa niet. Het lidwoord helemaal weglaten kan ook niet: de constructie ‘Ons doel is…’ gaat niet samen met alleen een plaatsnaam (‘Ons doel is Duitsland dat sterk is’).

Het lidwoord herhalen is de enige mogelijkheid:

“Kracht schrikt agressors af. Zwakte daarentegen nodigt agressors uit”, aldus Merz. “Ons doel is een Duitsland en een Europa die samen zo sterk zijn dat we nooit onze wapens hoeven te gebruiken.”

Dit is wat Merz in het Duits ook zei: “Unser Ziel ist ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen”, al klinkt het, in ieder geval in het Nederlands, nog steeds niet helemaal lekker. Dat komt volgens mij doordat de hoofdzin nog steeds een enkelvoudig is heeft (het doel is), terwijl een Duitsland en een Europa lichtelijk aanvoelen als het onderwerp ervan. Ze zijn dat overigens aantoonbaar niet want ‘Ons doel zijn een Duitsland en een Europa…’ klinkt nog rampzaliger.

Had Merz zijn mond maar gehouden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: syntaxis, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. LDK zegt

    16 mei 2025 om 08:54

    Wat Merz letterlijk heeft gezegd: “Unser Ziel ist ein Land, ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.” Dit is ook in Duits al raar. Merz wilde waarschijnlijk eerst alleen iets over Duitsland zeggen, maar dacht dan plotseling ook aan Europa. En daardoor belandt hij bij ‘die gemeinsam … sind’.

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      16 mei 2025 om 10:16

      Ja, dit vind ik een goede verklaring. Het is een spreektaalzin waarbij de spreker ergens halverwege van mening is veranderd. Ik doe hem hierboven onrecht door hem als schrijftaalzin te analyseren.

      Beantwoorden
      • Hans W. zegt

        17 mei 2025 om 08:46

        De reactie van LDK had ik in eerste instantie ook. Tot ik direct daarna dacht: Kan dat wel, dat het spreektaal was? Merz las immers de verklaring voor… Opgelezen geschreven tekst dus.

        Heb het nog even opgezocht en in de geschreven versie staat de door Marc van Oostendorp besproken zin. “Unser Ziel ist ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.” (https://www.focus.de/politik/deutschland/in-voller-laenge-die-regierungserklaerung-von-friedrich-merz-im-wortlaut_19a1db1d-574c-49ca-a231-21436ee3da3c.html).

        Het bovenstaande artikel blijft daarom interessant als reflectie op een geschreven zin.

        Beantwoorden
        • LDK zegt

          17 mei 2025 om 10:14

          Hans, Ik had https://www.dailymotion.com/video/x9jhra6 bekeken, dus letterlijk: “Unser Ziel ist ein Land, ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.”

          Ik denk dat Merz op basis van zijn notities soms improviseerde – en daardoor ontstonden dan sommige rare constructies, onzinnige herhalingen, letterlijke fouten.

          Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Kees Jiskoot • Zwaarmoed en potsier

Maar aan Brusselse loketten
bezig ik hun zoet patois:
Jefke, Ickxske, Sjefke, Krieckxske,
Olland, Olland, Toetatwâ.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SNOETJE

Een snoetje van ontroering, een snoetje van ontrouw.

Bron: Barbarber, september 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

17 december 2025

➔ Lees meer
28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

16 december 2025

➔ Lees meer
14 januari – 6 maart 2026: Workshop Slimmer zoeken in Delpher

14 januari – 6 maart 2026: Workshop Slimmer zoeken in Delpher

10 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1901 Pierre Boyens
sterfdag
1891 Jan Beckering Vinckers
1933 Johan Kern
1951 Jacoba van Lessen
2024 Erik Brus
➔ Neerlandicikalender

Media

Het verdwenen botje van Sint-Werenfridus

Het verdwenen botje van Sint-Werenfridus

18 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
Elise Vos – Van alles de laatste

Elise Vos – Van alles de laatste

17 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Waar komt al die literatuur vandaan?

Waar komt al die literatuur vandaan?

16 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d